Χθες
το βράδυ έμαθα δύο πράγματα που δεν γνώριζα – κι ένιωσα ντροπή που δεν
τα γνώριζα. Και γι’ αυτό θέλω, ιδίως αυτές τις μέρες που κοπάζει η
κακοφωνία των «αγορών» και επικρατεί μια κάποια κατάνυξη, να μοιραστώ
αυτά που έμαθα και τις τύψεις μου -για την έως τώρα άγνοιά μου- μαζί
σας.
Το
πρώτο αφορά την πιο αρχαία προσωπογραφία. Την αρχαιότερη απεικόνιση
ανθρώπινου προσώπου, που διασώζεται ακέραια, πολύχρωμη, πανέμορφη,
ζωγραφισμένη σε βράχο, με εμβαδόν πάνω από ένα τετραγωνικό μέτρο. Η
ηλικία της ξεπερνά τα τριάντα χιλιάδες χρόνια. Και να ήταν μόνο αυτό!
Δεν είναι μόνο μία. Πρόκειται για χιλιάδες (!) τέτοιες προσωπογραφίες,
άλλες μικρότερες σε μέγεθος, άλλες μεγαλύτερες, όλες τους μεγάλου
κάλλους, η καθεμιά τους αποτύπωση της ιστορίας της ανθρώπινης μορφής
και του ανθρώπινου φαντασιακού, όσον αφορά τη μορφή των προγόνων, του
«άλλου», του «εαυτού» μας.
Τα
αριστουργήματα αυτά, όπως έμαθα μόλις χθες, βρίσκονται στο Ακρωτήρι
Burrup, στο βορειοανατολικό μέρος της Αυστραλίας, το οποίο κατοικείται
εδώ και σαράντα με πενήντα χιλιάδες χρόνια από τους ίδιους ανθρώπους –
οι οποίοι πριν από χιλιετίες έφτασαν στην Αυστραλία έχοντας διαβεί τα
ρηχά νερά του πελάγους μεταξύ Ινδονησίας και Αυστραλίας, πριν λιώσουν
οι πάγοι και τα νερά βαθύνουν. Ετσι, αφού τα νερά βάθυναν και η
μετανάστευση προς την Αυστραλία σταμάτησε, μέχρι που κατέφθασαν οι
Ευρωπαίοι το 18ο αιώνα, οι άνθρωποι αυτοί είχαν χιλιάδες χρόνια καιρό
για να μάθουν να ζουν αρμονικά με την πανέμορφη εκείνη γωνιά της Αυστραλίας και να αναπτύξουν την τέχνη της προσωπογραφίας.
Οι
δεκάδες χιλιάδες ζωγραφιές (μεγάλων μάλιστα διαστάσεων) που άφησαν
πίσω τους αποτελούν μοναδικό, συνεχές αρχείο απεικόνισης ανθρώπων και
φύσης παγκοσμίως. Απεικονίζουν όχι μόνο την ανθρώπινη μορφή, αλλά και
ζώα που σήμερα έχουν εξαφανιστεί, όνειρα και μύθους, ακόμα και τα
ιστιοφόρα των Ευρωπαίων, τα οποία οι ιθαγενείς έβλεπαν να περνούν από
τις θάλασσές τους. Αποτελούν, υπό μία έννοια, κάτι αντίστοιχο με μια
εικαστική σύμπτυξη του Λούβρου και της Παλαιάς Διαθήκης, σε ένα
τεράστιο εικαστικό, ιστορικό, αρχαιολογικό πάρκο.