Οταν η κοινή γνώμη, εξαιτίας των κερδοσκόπων τοκογλύφων, αντί να γίνει δύναμη, θανατώνεται, και το πτώμα της θάβεται στις κατακόμβες των τραπεζών, τότε όλα τα εγκλήματα και οι ανηθικότητες του κόσμου γιγαντώνονται.
Οι πολίτες της Ευρώπης θα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στους διωκόμενους και στους βολεμένους. Οι πλούσιες χώρες, διαχειριζόμενες την ανέχεια των φτωχών, θα πλουταίνουν περισσότερο.
Και η πνευματική μιζέρια, μαζί με απειλές και με κομματικές σκοπιμότητες (το «προζύμι» απ' το οποίο «ανοίγονται» πληγές στα δημοκρατικά και σοσιαλιστικά καθεστώτα), πολλαπλασιάζοντας τις κοινωνικές ανισότητες, δεν θα έχουν τέλος.
Οι πολιτικοί καταστροφείς και οι προσευχόμενοι στα χρηματιστήρια άπληστοι πλουτοκράτες, που δεν έμαθαν ποτέ τι θα πει έλεος, βλέποντας τους άλλους ως φτηνούς (άρα του περιθωρίου) πολίτες, επιδιώκουν να τους κρατούν σε επίπεδο αγέλης, για να τους κάνουν, όσο ζουν, σαν ανδρείκελα, ό,τι θέλουν.
Θεωρώντας μέσα απ' αυτό το πρίσμα το εξωσχολικό βιβλίο, που ξεμανταλώνει τα παντζούρια των παραθύρων της αίθουσας του σχολείου, έχω τη βεβαιότητα πως ο μαθητής, διευρύνοντας μ' αυτό τους ορίζοντές του, μπορεί να προσεγγίζει την ενεργό ζωή ουσιαστικότερα. Αν παρομοιάσουμε το σχολικό βιβλίο με άλογο δίχως πέταλα, και το συγκρίνουμε με το «πεταλωμένο εξωσχολικό βιβλίο», τότε, με ιδιαίτερη προσοχή και με δέος, πρέπει να «ζυγιάσουμε» την αποστολή μιας έκθεσης βιβλίου.
«Πεταλωμένα άλογα» θα καλπάζουν και στη 10η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης. Σε τέτοιους χώρους «σταβλίζονται» τα όμορφα αυτά όντα, που με τα «χλιμιντρίσματά» τους «διδάσκουν» την ανθρωπότητα -έξω απ' τους τέσσερις τοίχους του σχολείου- τι συμφορές φέρνουν οι πόλεμοι και τα αδιάφορα πολιτικά συστήματα (δεν προγραμμάτισαν ποτέ ισορροπίες), η σκόπιμη ατιμωρησία εγκληματιών, οι υποκρισίες, οι απάτες, ο μεθυσμένος εθνικισμός και η κομματίτιδα (που, μαζί με την ευπιστία, καταστρέψανε την Ελλάδα).
Παράλληλα «μιλούν» και για την ομορφιά της αγάπης, της φιλίας, της συνέπειας, της αλληλεγγύης, της ειλικρίνειας, της ανιδιοτέλειας, της δικαιοσύνης, της συμπαράστασης προς τους αδικημένους και τέλος της ειρήνης, που δεν θέλει να υπάρχουν νικητές ή ηττημένοι.
Συνειρμικά, μου έρχεται στο νου μια φράση ενός Γάλλου δημοσιογράφου (εφ. «Εμπρός», 1908): «Οταν ο ηττημένος δεν θυμάται τα χτυπήματα που έλαβε άλλοτε, τότε τα θυμάται ο νικητής και τα ξαναδίνει».
* Γενικός διευθυντής υπουργείου Πολιτισμού, πρόεδρος του ΕΚΕΒΙ.