Πώς ένα τσιφτετέλι άλλαξε τον ρου της ιστορίας

Εχω μιλήσει κι άλλες φορές για τα μικρά, τα ασήμαντα σε πρώτη ματιά, επεισόδια της Ιστορίας, που συχνά, όμως, επηρεάζουν αποφασιστικά την εξέλιξή της. Μια τέτοια περίπτωση είναι και αυτή του Ιπποκλείδη. Μας την αφηγείται ο παππούς Ηρόδοτος, ο πατέρας της Ιστορίας σίγουρα.

Ο Ηρόδοτος, βέβαια, ανυποψίαστος για την παγκόσμια σημασία του συγκεκριμένου γεγονότος, ανίδεος ακόμη για τα DNA και τα γονίδια, για τα σπερματοζωάρια που κυνηγάνε το συγκεκριμένο ωάριο για να το γονιμοποιήσουν, οδηγώντας τα πράγματα στο αναπότρεπτο αποτέλεσμα, διηγείται το επεισόδιο με συγκινητική αθωότητα. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να φανταστεί ότι ένα μεθύσι και ένας προκλητικός χορός, ένας κόρδακας, θα ήταν ικανός να επηρεάσει την παγκόσμια Ιστορία.
Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Μεγάλη γιορτή Πολυφωνικού Τραγουδιού

Το ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ για μια μονάκριβη νύχτα στην Αθήνα! Η μεγάλη γιορτή των φωνών! Φωνές πολύτροπες, πολύγλωσσες, φωνές πολύφωνες!

 

Φωνές που κομίζουν τον τόπο τους, τις ανάσες των ανθρώπων τους, τις αφές των βλεμμάτων τους. τις οσμές της ψυχής τους. το αχολόι των ανέμων, τις αντάρες της Ιστορίας. Φωνές του ρίγους και του σφρίγους. Φωνές που μοιάζουν σαν το αποτύπωμα της ψυχής στα χείλη.

Τραγούδια σαν άγρια άλογα. Πολυφωνικά τραγούδια, τα αγριολούλουδα του Λαϊκού μας Πολιτισμού. Ηπειρώτικα Πολυφωνικά Τραγούδια, ο ανεκτίμητος θησαυρός της Ηπειρώτικης Παράδοσης. Βαλκάνιες Πολυφωνίες, η κοινή φλέβα που τανύζει τη συλλογική μνήμη των γειτόνων λαών, πάνω και πέρα από σύνορα.
Ανταμώνουμε όπως κάθε χρονιά, το πρώτο Σαββατόβραδο του καλοκαιριού που φέτος είναι και η πρώτη του νύχτα!

Ο Ηρώδης αγαπούσε τα αγοράκια

«Ηταν διαβόητος για τον παθιασμένο και εριστικό του χαρακτήρα και για την κακοδαιμονία του, καθώς σχεδόν όλη η οικογένειά του αλλά και οι αγαπημένοι του μαθητές πέθαναν πριν από αυτόν». Ηρώδης ο Αττικός το όνομά του. Ενας από τους μεγάλους χορηγούς δημοσίων έργων των Αθηνών και αυτός που χρηματοδότησε, μεταξύ άλλων, την κατασκευή του Παναθηναϊκού Σταδίου και του Ηρωδείου. Αυτός που ορίστηκε ως αγωνοθέτης των Παναθηναίων και το 144 κατασκεύασε ένα ειδικό παναθηναϊκό πλοίο, με 1.000 κουπιά αλλά και ρόδες, το οποίο κινούνταν με έναν μηχανισμό μόνο του.

Είναι ο ίδιος που κατηγορήθηκε ότι δολοφόνησε την οκτώ μηνών έγκυο γυναίκα του Ρήγιλλα (στη μνήμη της αφιέρωσε το Ηρώδειο) από την οποία απέκτησε πέντε παιδιά, τα τέσσερα από τα οποία πέθαναν πριν από τον ίδιο. Επέζησε μόνο ένας, ο Βραδούας, τον οποίο ο Ηρώδης δεν συμπαθούσε γιατί είχε δυσκολία στη γραφή και ανάγνωση. Για να του μάθει την αλφάβητο, έφερε στο σπίτι 24 παιδιά που το όνομά τους άρχιζε από ένα γράμμα της αλφαβήτου. Οταν έχασε δύο γιους σε βρεφική ηλικία, υιοθέτησε τρία από αυτά τα αγόρια («τρόφιμους») και τα μεγάλωσε σαν παιδιά του. Αλλά κι αυτά πέθαναν πριν ενηλικιωθούν. «Η σύγχρονη έρευνα υποθέτει ότι οι σχέσεις του Ηρώδη προς τα παιδιά αυτά δεν ήταν αμιγώς πατρικές, αλλά θυμίζουν περισσότερο το πάθος του Σωκράτη για τους νεαρούς μαθητές του, καθώς ο Ηρώδης τούς τίμησε με αγάλματα, επιγράμματα που φανερώνουν βαθιά αφοσίωση και φιλία».

Ελληνες παραμυθάδες

«Οι ιστορίες που μας αποκοιμίζουν είναι αυτές που μας κρατούν πιο ξύπνιους...»
Marthe Robert

 

 Εικόνες του Γ. Κεφαλληνού για «Το παγώνι» του Ζ. Παπαντωνίου 

 Στο σύγχρονο πολιτισμό και τη νεανική ήδη ηλικία του 21ου αιώνα το παραμύθι έχει αποκτήσει την παλιά, δοκιμασμένη και ακαταμάχητη δύναμη. Μια δύναμη φρέσκια, υποσχετική και ανακουφιστική. Τόσο στη χώρα μας όσο και σε πολλές χώρες του εξωτερικού -εάν αυτό δεν απαντά παντού- οι επανεκδόσεις συλλογών παραμυθιών, όπως του Σαρλ Περό, των αδελφών Γκριμ, του Οσκαρ Ουάιλντ, βεβαίως και του Αντερσεν, κυκλοφορούν ευρύτατα, συχνά διασκευασμένες ώστε να είναι προσβάσιμες από το παιδικό αναγνωστικό κοινό και σχεδόν πάντοτε προσεγμένες στην επιμέλεια και την καλλιτεχνική έκφραση.

Το παραμύθι φέρει την ιστορία και τη σοφία της ανθρώπινης ύπαρξης και, σαν τέτοιο, αντιμετωπίζεται ξανά από τη σύγχρονη κοινωνία, η οποία το περιβάλλει με τη στοργή και το σέβας που του ταιριάζει, αποδίδοντάς του, έστω και καθυστερημένα, τις τιμές που του αξίζουν. Διότι είναι πλέον γνωστό: ό,τι πιο ελεύθερο, ό,τι πιο δημιουργικό και αγωνιστικό, ό,τι πιο καλό, όμορφο και ευαίσθητο στο παραμύθι θα το βρεις.

Η ευγενική γενιά των σαλτιμπάγκων

«Στα παραμύθια δεν υπάρχει αθεράπευτη πληγή»
Κλοντ Λεβί-Στρος

 
Εικονογράφηση του Φαίδωνα Πατρικαλάκι για το βιβλίο του Γ. Κοντού, «Τα παραμύθια του καλού μάγου» Το παραμύθι, υποστηρίζουν σύγχρονοι παραμυθάδες και αφηγητές, είναι το αρχαιότερο είδος λόγου. Γεννήθηκε συγχρόνως με την ομιλία του ανθρώπου και σαφώς προ της γραφής. Το ψιθύρισε ίσως δειλά στην αρχή ο άνθρωπος, για να ερμηνευθεί και να ερμηνεύσει κι έπειτα για να παρηγορηθεί. Σαν όμως είδε ότι αυτά που είδε κι ένιωσε έπρεπε να τα εμπιστευθεί, να μην τα κρατά στο σκοτάδι της σιωπής και της αποξένωσης, του φόβου, άνοιξε τα χείλη, άνοιξε την καρδιά στον Αλλον. Μια λέξη, κι άλλη λέξη, κι άλλη δυνατότερη κι άλλη ωραιότερη, μπορεί κι άλλη πιο αταίριαστη ή άλλη πιο ασχημάτιστη, μα οι λέξεις -όπως ξέρουμε- φτερουγίζουν... Κάποτε είναι γοργότερες και από τον άνεμο.

Le Liban préside la Convention sur le patrimoine culturel subaquatique

Khalil Karam et Alain Decaux lors de leur entretien portant sur le 150e anniversaire de la Mission Phénicie.

Patrimoine Le littoral libanais, malgré son exiguïté relative, est extrêmement riche en épaves et vestiges archéologiques sous-marins, s’étalant sur une période très longue allant de l’époque phénicienne jusqu’au vingtième siècle. Un patrimoine particulièrement riche en épaves de bateaux ayant fait naufrage au XIXe siècle et pendant les deux guerres mondiales. Tel est le fruit de plusieurs projets de recherches effectués par la célèbre archéologue britannique Helen Frost (1917-2010) au large du Liban. C’est aussi ce qui explique que ce pays a été élu, le 28 mai, au siège de l’Unesco à Paris, comme président de la quatrième conférence des États-parties à la Convention sur la protection du patrimoine culturel subaquatique*.
Le Liban présidera cette conférence jusqu’en mai 2015 avec, comme vice-présidents, la France, le Mexique, l’Iran et le Nigeria.

2015, une opportunité pour le patrimoine immatériel constantinois

Les responsables rassurent sur la prise en charge de toutes les richesses patrimoniales

De notre correspondant à Constantine 

Nasser Hannachi

 

L’Algérie a ratifié en février 2004 la convention de l’Unesco portant inventaire et préservation du patrimoine culturel immatériel adoptée en 2003. Près de 10 ans après cette adoption, les hésitations perdurent un peu partout sur le terrain, pourtant fertile en vestiges intangibles.

«On demeure toujours en phase de collecte, voire de sensibilisation des détenteurs d’acquis culturels pour en faire une base de données inhérente aux diverses potentialités que recèle la région», disent les responsables du secteur, qui ne désespèrent pas de récupérer autant de symboles pouvant être consignés dans les tablettes officielles afin de pérenniser un patrimoine immatériel en mal de prise en charge. C’est le Centre national de recherche en préhistoire, anthropologie et histoire (Cnrpah) qui se charge de cette mission pour inventorier et reconstituer le patrimoine immatériel en voie de déperdition… et travaille à sa préservation «tangiblement». 

Un inventaire qui devra être accéléré, notamment à Constantine où, désormais, jusqu’à 2015, chaque expression culturelle est inscrite et traitée avec une célérité optimale.

PILLAGE DU PATRIMOINE HISTORIQUE

L’identité nationale en danger

Par : Farid Belgacem

Jamais l’Algérie n’a connu un aussi grand massacre de ses biens culturels que celui enregistré de 2000 à 2012. Les “effaceurs” de l’histoire, de la civilisation et des traces remontant à des dizaines de milliers d’années  continuent de sévir dans l’indifférence totale.
“Les hommes oublient facilement la mort de leur père que la perte du patrimoine.” Cette célèbre phrase est de Nicolas Machiavel. Et pourtant ! Ce qui se passe sous le ciel algérien, un musée à ciel ouvert, dépasse la notion machiavélique. Les “effaceurs”, appelons-les ainsi, sévissent et bradent notre histoire et notre civilisation en France, en Tunisie, en Italie, aux États-Unis d’Amérique, ou encore au Moyen-Orient pour une bouchée de pain. Le rapport de la Gendarmerie nationale est accablant. On massacre en silence le patrimoine algérien et on dégrade les sites archéologiques sous le regard placide de la conscience nationale. Théoriquement, “les monuments et les sites historiques, qui témoignent, par leur diversité, de la continuité des cultures vécues dans le bassin méditerranéen, donc une richesse nationale est sauvegardée, protégée et conservée par un ensemble de dispositifs organisationnels et législatifs”. Pratiquement, seuls les services de sécurité, interpellés et mobilisés, semblent être concernés par cette protection.

Πού έθαβαν τους κατάδικους στην Αρχαία Ελλάδα

Χώρος ταφής για τους καταδικασμένους σε θάνατο υπήρξε κατά τον 7ο ως τον 5ο αιώνα π.Χ. ένα τμήμα του αρχαίου νεκροταφείου του Παλαιού Φαλήρου στην περιοχή όπου πρόκειται να ανεγερθεί το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Θαμμένοι με τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα, με σοβαρές θλάσεις στα οστά, ενίοτε μάλιστα και με αποκοπή τους, είναι φανερό ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν τιμωρηθεί σκληρά από τη Δικαιοσύνη για σοβαρά εγκλήματα που είχαν διαπράξει. Μπροστά σε αυτό το μακάβριο αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον για τις αρχαίες κοινωνίες εύρημα βρέθηκαν οι αρχαιολόγοι της ΚΣΤ' Εφορείας Αρχαιοτήτων, που με επικεφαλής την προϊσταμένη της κυρία Στέλλα Χρυσουλάκη ανασκάπτουν το νεκροταφείο, έκτασης σχεδόν 3.000 τ.μ. Ηδη μάλιστα έχει ερευνηθεί ένα τμήμα 1.150 τ.μ., ενώ την πρώτη εκτίμηση των στοιχείων έκανε η ίδια η κυρία Χρυσουλάκη σε ανακοίνωσή της την περασμένη Δευτέρα στη Βρετανική Σχολή Αθηνών.

Πολιτισμός, ιστορική συνείδηση και το πτώμα μιας παραχαραγμένης κληρονομιάς

Όταν συνηθίζεις το τέρας αρχίζεις να του μοιάζεις’’ .Με αυτή την φράση ο αείμνηστος Μάνος Χατζιδάκις κάποτε μας είχε εκπέμψει σήματα κινδύνου για την άμεση πιθανότητα της ανεπαίσθητης εκτροπής του κοινωνικού γίγνεσθαι σε σκοτεινά μονοπάτια.Μία προειδοποίηση η οποία στην ταραγμένη εποχή μας μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ,αφού τα κάθε λογής τέρατα κάνουν την εμφάνιση τους ή και επινοούνται προκειμένου να αιτιολογηθεί μια ανεξήγητη πραγματικότητα. Κατά γενική ομολογία είναι όντως εύκολο να εντοπίσεις ένα ιδιότυπο τέρας του Φράνγκεσταϊν και να αναδείξεις τα φρικιαστικά χαρακτηριστικά του ,καθώς ήδη κατέχεις ένα μίνιμουμ μέτρο σύγκρισης προκειμένου να αναγνωρίσεις και να αποφύγεις το ανεπιθύμητο μορφοείδωλο. Τα πράγματα όμως δυσχεραίνουν διακριτά όταν το ίδιο το τέρας έχει την απαιτούμενη ευφυΐα ώστε να φορέσει μάσκα και πληθώρα καλλωπιστικών σκευασμάτων για να σου αποκρύψει την αληθινή φύση του ,κλέβοντας κομμάτια ακόμα και του ίδιου του εαυτού σου.Μία τέτοια περίπτωση είναι και το απεχθές φαινόμενο της Χρυσής Αυγής. Πολλά είναι όντως αυτά που μπορεί να καταλογίσει κάποιος στο ακροδεξιό κόμμα .Η βία, η μισαλλοδοξία και ο νεόκοπος φασισμός του είναι μόνο μερικές από τις ιδιότητες του, οι οποίες επισημαίνονται από την πλειοψηφία της κοινωνίας με μεγαλύτερη ή μικρότερη συνέπεια.Όμως μια σημαντική πτυχή του εν λόγω σχηματισμού η οποία δεν στιγματίζεται συχνά αν και επιφέρει καταστροφικές συνέπειες στην πνευματική ζωή του τόπου ,είναι η συνειδητή καπήλευση της ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού από μέρους του.