Ενα μουσείο αλλάζει την όψη της πόλης

Η κατασκευή του κτιρίου του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), ενός από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής για τον πολιτισμό, ολοκληρώθηκε. Το μουσείο-κόσμημα μπαίνει στην τελική του ευθεία και όλα βαίνουν καλώς για να ανοίξει, μέχρι το καλοκαίρι, τις πύλες.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=63978066

Το πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας Φιξ μεταμορφώθηκε σε ένα υπερσύγχρονο μουσείο που έως το καλοκαίρι αναμένεται να ανοίξει τις πύλες του

«Βρισκόμαστε σε πολύ καλή φάση», λέει η διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Αννα Καφέτση, για την οποία η κατασκευή του ΕΜΣΤ αποτελεί όραμα ζωής. «Είναι μια αισιόδοξη στιγμή αυτή, πλησιάζουμε την ολοκλήρωσή του, έχει γίνει ένα πολύ ωραίο μουσείο» σημειώνει.
«Είμαστε στο στάδιο της δοκιμαστικής λειτουργίας του. Δηλαδή, χρειάζεται να λειτουργήσει το κτίριο με το κανονικό ρεύμα της ΔΕΗ ώστε να μπορέσει να ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία των μηχανημάτων». Μετά πρέπει να εξασφαλιστούν ο κινητός επικοινωνιακός και τεχνολογικός εξοπλισμός.

Η διαμόρφωση των εκθεσιακών χώρων, για την παρουσίαση της μόνιμης συλλογής, χρειάζεται «ειδικότερες κατασκευές». «Δεν είναι μεγάλης κλίμακας και πρόκειται για τρέχουσα δουλειά. Θα ακολουθήσει η εγκατάσταση των έργων της έκθεσης (από τη δική μου μεριά το κόνσεπτ παρουσίασης των μονίμων συλλογών έχει ολοκληρωθεί) και πρέπει να οριστικοποιηθεί η μελέτη, κάτι που από πλευράς μουσείου έχει γίνει».

Μαγευτική η θέα από την ταράτσα του κτιρίου

Το ΕΜΣΤ στεγάζεται στο κτίριο του πρώην εργοστασίου ζυθοποιίας Φιξ, επί της λεωφόρου Συγγρού. Το πότε θα μπουν οι πρώτοι επισκέπτες στο κτίριο -έργο συνολικού κόστους 33.760.980 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 25 εκατ. ευρώ προέρχονται από κοινοτικούς πόρους και τα υπόλοιπα από εθνικούς)- δεν μπορεί να ειπωθεί, ακόμη, με ακρίβεια. «Δουλεύουμε πυρετωδώς με στόχο να προλάβουμε τα εγκαίνια, πριν από τη λήξη της ελληνικής προεδρίας. Θα ήταν πολύ καλό για τη χώρα» σημειώνει η κ. Καφέτση.
Ωστόσο «υπάρχουν διαδικασίες που δεν εξαρτώνται από το μουσείο» προσθέτει. Οπως το θέμα των προσλήψεων, το οποίο «έχει προχωρήσει αρκετά», μιας κι έχει εγκριθεί από το ΥΠ.ΠΟ ο αριθμός των προσληφθέντων κι αναμένεται η τελική έγκριση από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

Οσο για τη χρηματοδότηση, η κ. Καφέτση έχει λάβει προφορική διαβεβαίωση ότι υπάρχει πρόβλεψη για να λειτουργήσει το μουσείο. Οι δαπάνες για την εγκατάσταση και τη λειτουργία στο νέο κτίριο, για το δεύτερο εξάμηνο του 2014, ανέρχονται βάσει του εγκεκριμένου προϋπολογισμού 1.400.000 εκατ. ευρώ - πέραν των 400.000 ευρώ.
20.000 τ.μ., 8 επίπεδα και 500 σπουδαία έργα

Από το εμβληματικό «υπερωκεάνιο» του Τάκη Ζενέτου έχουν απομείνει μόνο οι όψεις της λεωφόρου Συγγρού και της οδού Φραντζή. Ολο το υπόλοιπο είναι ένα καινούργιο κτίσμα, προϊόν αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με την υπογραφή των γραφείων «Ιωάννης Μουζάκης και Συνεργάτες Αρχιτέκτονες», «3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες» σε συνεργασία με την Καλλιόπη Κοντόζογλου και σύμβαση του ΕΜΣΤ και της κατασκευαστικής εταιρείας ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ που ανέλαβε να αποκαταστήσει το εργοστάσιο Φιξ.
Η πρόσοψη του κτιρίου από την οδό Καλλιρρόης είναι εντυπωσιακή. Μεγάλες λίθινες πλάκες με αδρή επιφάνεια, σαν μια αναπαράσταση του Ιλισού. «Φτιάξαμε μια βαριά όψη, μια λίθινη επιφάνεια, η οποία κατά τρόπο αιωρείται κάτω από μία υδάτινη επιφάνεια. Φέραμε το υγρό στοιχείο που υπάρχει θαμμένο στη γη, στην επιφάνεια. Ξαναφέραμε το θαμμένο έδαφος ψηλά», εξηγεί ο εκπρόσωπος των μελετητών, κ. Βαγγέλης Στυλιανίδης. Οι δύο διατηρητέες όψεις, της Συγγρού και της Φραντζή, σχηματίζουν ένα γάμμα, κάτι που «είναι εμφανές. Εάν αφαιρέσουμε όλα τα άλλα στοιχεία, αυτό θα σταθεί. Φτιάξαμε μία κατασκευή, η οποία στήριξε τις δύο διατηρητέες όψεις. Και μέσα σε αυτήν την κατασκευή ήλθε και πάρκαρε ένα 'κουτί' που είναι το κυρίως μουσείο κι έχει όψη από την Καλλιρρόης και εσωτερική όψη μέσα στο μουσείο - είναι η ουσία των εκθεσιακών του χώρων.

Οι τελευταίες πινελιές μπαίνουν και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ετοιμάζεται να υποδεχτεί το κοινό στους εντυπωσιακούς χώρους του (φωτογραφίες: Χάρης Γκίκας)

Από το παλιό κτίριο έχει κρατηθεί η γεωμετρία κι ορισμένα οικοδομικά στοιχεία του (π.χ. κολώνες) που δεν μπορούσαν να καταργηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό το κτίριο δεν φτιάχτηκε μια κι έξω. Ηταν προσθήκες πολλών κτιρίων τα οποία ο Ζενέτος, με μεγάλη επιδεξιότητα, τα έντυσε κι έφτιαξε ένα συνολικό κτίριο».
Το κτίριο των 20.000 τ.μ. χωρίζεται σε 8 διαφορετικά επίπεδα: το υπόγειο που θα φιλοξενεί τις περιοδικές εκθέσεις. Το ισόγειο με το μεγάλο φουαγιέ, το πωλητήριο του μουσείου, το καφέ και έναν χώρο για περιοδικές εκθέσεις.

Τον ημιώροφο με τον χώρο για τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα multimedia εργαστήρια post?production παραγωγής έργων, το αμφιθέατρο. Τον πρώτο όροφο με τις διοικητικές υπηρεσίες και τα γραφεία προσωπικού, τη βιβλιοθήκη και τα αρχεία. Τον 2ο, 3ο και 4ο όροφο των μόνιμων συλλογών. Εντυπωσιακός είναι ο χώρος (με ύψος 9,5) του 2ου ορόφου, απ΄ όπου θα κρεμαστούν οι οθόνες με τα «99 ονόματα» των Κουτλούγκ Αταμάν που απεικονίζουν έναν άντρα να απαγγέλλει όλο και σε μεγαλύτερη ένταση τα ονόματα του Θεού σύμφωνα με το Κοράνι. Τον 4ο όροφο με το Εστιατόριο (με την εκπληκτική θέα στην πόλη ? Ακρόπολη, Λυκαβηττός) αλλά και χώρο για τη μόνιμη συλλογή. Και τέλος το Δώμα των 1.000 τ.μ. για εκθέσεις, προβολές και εκδηλώσεις, με τη λευκή ράμπα του που μοιάζει σκάλα προς τον ουρανό, τα μεγάλα γλυπτά του αλλά και το πτυσσόμενο αμφιθέατρο των 285 θέσεων.
Το ΕΜΣΤ θα ανοίξει με την έκθεση των μόνιμων συλλογών του. Περίπου 500 έργα (ζωγραφικής, γλυπτικής, εγκαταστάσεις, βίντεο, πολυμέσων) περισσοτέρων από 100 Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών θα καταλάβουν και τα 7.000 τ.μ. των εκθεσιακών χώρων και στους πέντε ορόφους. Το νήμα δεν θα ξετυλίγεται χρονολογικά -το μουσείο φιλοξενεί δημιουργίες από το δεύτερο μισό του 20ού αι.- αλλά με τρόπο ώστε να υπάρχει διάλογος μεταξύ των έργων. Θα δούμε: τους εμβληματικούς 60 μεταλλικούς σταυρούς του Γιάννη Κουνέλη. Την εγκατάσταση-παραγγελία του μουσείου στη Μόνα Χατούμ «Fix it», με αντικείμενα που είχε βρει στο παλιό εργοστάσιο. Το πρωτότυπο σε γύψο των «Κυκλαδικών βιβλίων» της Χρύσας. Τον «Οδοιπόρο», συνδυασμό ζωγραφικής και βίντεο, του Κώστα Τσόκλη.
Τα ζωγραφικά έργα από τη σειρά «Το γράμμα που δεν έφτασε» του Γιάννη Ψυχοπαίδη. Τον λαβύρινθο με τους καθρέφτες του Λουκά Σαμαρά. Τις επτά μέτρων ζωγραφικές «Κραυγές» του Γιώργου Ξένου. Την εντυπωσιακή «Σχεδία», ζωγραφική και βίντεο, του Μπιλ Βαϊόλα. Εναν ναΐσκο με νέον με την υπογραφή του Στήβεν Αντωνάκου. Τη μνημειακών διαστάσεων εγκατάσταση «Το πλοίο της ζωής μου» του Ιλία Καμπακόφ, ένα από τα πρώτα αποκτήματα του μουσείου, όπου μέσα σε ένα τεράστιο ξύλινο σκαρί ο καλλιτέχνης έχει αποθηκεύσει μικροαντικείμενα και βιβλία που σημάδεψαν την πορεία του.
Τα αξιοπρόσεχτα έργα είναι ακόμη πολλά, όπως η συγκινητική σειρά χαρακτικών του Χρόνη Μπότσογλου στα οποία απεικονίζεται η άρρωστη μητέρα του. Αρκετά από τα έργα αποπνέουν έντονο κοινωνικο-πολιτικό προβληματισμό, όπως για παράδειγμα το έργο της Εμιλι Ζασίρ που αναφέρεται στα 418 παλαιστινιακά χωριά που καταστράφηκαν από τους Ισραηλινούς. Εργα των Λουκά Σαμαρά, Βλάσση Κανιάρη, Μπίας Ντάβου, Σιρίν Νεσάτ, Κιμσούτζα, Γιώργου Χατζημιχάλη, Μίροσλαβ Μπάλκα, Εμιλι Τζάσιρ, Ουαλίντ Ραάντ, Κωστή Βελώνη, Στέφανου Τσιβόπουλου, Κέντελ Γκιρς θα φιλοξενούνται στους χώρους του.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr