Τρίτη 4 Μαρτίου 2014

Αρχαίες πέτρες, σύγχρονη σκουριά

 Άλκης Γαλδαδάς
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.ellada&id=8574 
photo: Μανώλης Βασιλάκης-Γωγώ Γεωργίου Το θέατρο που πληγώναμε. Κάποιοι μέσα στο θέατρο της Απτέρας, έξω από τα Χανιά μόλις τον περασμένο αιώνα ξήλωσαν πέτρες που χρησίμευαν για καθίσματα και έφτιαξαν μέσα στη μέση του κοίλου ένα αυτοσχέδιο καμίνι, μάλλον για ξυλοκάρβουνα!!!
Εξαφανίστηκα μια εβδομάδα στη Δυτική Κρήτη, για δουλειά πάντα και είδαν τα μάτια μου αρκετά. Και αστεία και σοβαρά. Το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών οργάνωσε ένα Θερινό Σχολείο για Αρχαιολόγους. Νέα παιδιά τα περισσότερα, αντί να σιγοψήνονται στις κρητικές παραλίες έτρεχαν από τις εννέα το πρωί μέχρι τις πέντε και έξι  το απόγευμα στους πιο πυρπολημένους και άνυδρους τόπους της περιοχής. Άκουσαν για τα υλικά δόμησης των Αρχαίων Ελλήνων, αλλά πιο πολύ μπόρεσαν να αγγίξουν και να μάθουν για τα πετρώματα που έδωσαν στους θαυμάσιους εκείνους παλαιούς τεχνίτες την ευκαιρία να δημιουργήσουν εκπληκτικά για τις συνθήκες της εποχής λιμάνια, οικισμούς, οχυρωματικά έργα και δημόσια λουτρά σε όλη τη Δυτική Κρήτη.  Από τους προϊστορικούς μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους.

  
Κάποιοι «τεμπέληδες» και βολεμένοι καθηγητές (σύμφωνα με το κατά Διαμαντοπούλου Ευαγγέλιο) από τα Πανεπιστήμια της Αθήνας, της Πελοποννήσου και της Πάτρας, από το  συκοφαντημένο Ι.Γ.Μ.Ε. και την φορεία Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδας χωρίς να παίρνουν χρήματα γι αυτή τη θερινή διακοπή των διακοπών τους μπήκαν σε μια εξαήμερη περιπέτεια μέσα στο λιοπύρι, γιατί… έτσι. Ή μάλλον γιατί όταν μάθουν οι αρχαιολόγοι πόσα μπορεί να προσφέρει στην έρευνά τους η συνεργασία με γεωλόγους, ωκεανολόγους, σεισμολόγους, γεωφυσικούς, σπηλαιολόγους, μεταλλειολόγους, βιολόγους, στην Ελλάδα οι ανασκαφές θα δίνουν τέτοια ενδιαφέροντα αποτελέσματα που θα χτυπούν και τα γιαουρτώματα σε ακροαματικότητα αφού ο κόσμος διψάει για να δει να βγαίνει κάτι θετικό από το εσωτερικό της χώρας. Και πέρα από αυτό οι Έλληνες θα δουν με άλλα μάτια τον τόπο τους. Όπως έγινε, ομολογώ και μ’ εμένα, μετά τις πρώτες ημέρες. Διότι, για παράδειγμα συνειδητοποίησα πως πέρα από το κακό που κάνουμε χτίζοντας στην ξηρά επάνω στα αρχαία κάνουμε επίσης μεγάλο κακό  εδώ και πολύ καιρό εξαφανίζοντας πολύτιμες πληροφορίες από το βυθό του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους. Με μηχανότρατες, αγκυροβόλια στην Πύλο που καταστρέφουν για παράδειγμα ίχνη από τη ναυμαχία του Ναυαρίνου ή με τις λυματολάσπες στην Ψητάλεια υπεύθυνες μάλλον οριστικά για το θάψιμο των ελπίδων να βρεθούν ίχνη από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Δεν υπάρχει πετρέλαιο αλλά πολλή ιστορία λοιπόν που μπορεί να γίνει και συνάλλαγμα σε δυο θάλασσες γεμάτες  από βυθισμένα υπερωκεάνια μέχρι ταπεινά ξύλινα μπάρκα με πολύτιμα όμως φορτία όπως ο «μηχανισμός των Αντικυθήρων» και εξαιρετικές εργασίες να γίνονται αυτή τη στιγμή για τα δρομολόγια των αρχαίων πλοίων, τα λιμάνια και τα ναυάγιά τους.
  
Στη Φαλάσαρνα αυτή τη στιγμή βγαίνει στην επιφάνεια ένα μοναδικό περίκλειστο φυσικό αρχαίο λιμάνι, καταφύγιο για πολεμικά πλοία όπου μπορείς να δεις αυτή τη στιγμή την προκυμαία του, να βάλεις τα χέρια σου επάνω στις δέστρες, στις άγκυρες, στις πέτρες που χρησιμοποιούσαν για έρμα, όλα ανεβασμένα στην ξηρά(!), μόνο το νερό και τα πλοία να λείπουν από το σκηνικό, και μαζί μπορείς να ψηλαφήσεις τα ίχνη από το σεισμό του 365 μ.Χ. που ανύψωσε το δυτικό κομμάτι της Κρήτης κατά έξι περίπου μέτρα.  Είναι όμως και μια ανασκαφή τυπική για τη νοοτροπία του Υπουργείου Πολιτισμού γενικά. Οι άνθρωποι χρειάζονται κάποιο γερανό για να μετακινήσουν ένα σωρό βαρύτατους ογκόλιθους αλλά χρησιμοποιούν τα γυμνά τους χέρια  και πρέπει να γίνει πολλή δουλειά ακόμη γιατί ο χώρος αυτή τη στιγμή δεν βλέπεται ενώ τουρίστες συρρέουν παρ’ όλα αυτά μέσα σε ένα ηλιοκαή χωματόδρομο χωρίς να πληρώνουν είσοδο φυσικά. Αλλά τα λεφτά λένε πως τους λείπουν. Η Δυτική Κρήτη και όχι μόνον αυτή, αλλά η Ελλάδα ολόκληρη είναι γεμάτες από σημαντικά μνημεία της αρχαιότητας που σπαρταρούν να βγουν στην επιφάνεια. Και όπως στην αγορά η πανέξυπνη κυβέρνηση έκοψε με τη βαριά φορολογία το οξυγόνο της ανάπτυξης στις ανασκαφές έκοψε τα χρήματα ενώ ηλιθίως περιμένει να αυξηθούν σημαντικά οι τουρίστες. Για πόσα χρόνια άραγε νομίζουν ότι θα πουλάνε μόνο την Ακρόπολη και οι ξένοι θα κάνουν ουρά στα λιμάνια και στα αεροδρόμια; Κανονικά κάθε χρόνο πρέπει να  βγάζεις από το καπέλο ένα καινούριο εύρημα, ένα νέο τόπο αξιοθέατο. Και να πεις πως δεν έχουμε; Παντού, από την Κρήτη μέχρι τα σύνορα με τη Βουλγαρία υπάρχουν κάτι απίθανες κατασκευές των ανθρώπων που έζησαν εδώ πολύ πριν από εμάς αλλά με τον καιρό τις καταστρέφουμε αντί να τις αναδεικνύουμε. Στην Απτέρα μια ολόκληρη περίκλειστη πολιτεία στα ανατολικά των Χανίων με μεγαλόπρεπη θέα χτίστηκε ένας καινούριος οικισμός επάνω στο αρχαίο νεκροταφείο, ένα μοναστήρι που ανήκε στην Μονή της Πάτμου κατέστρεψε εδώ και αιώνες μια εντυπωσιακή ρωμαϊκή αποθήκη νερού, οι καλόγεροι πουλούσαν τα αρχαία ευρήματα σε όποιον πλήρωνε, ξένοι περιηγητές γράφουν ότι τους έδιναν για το τίποτα αρχαία νομίσματα με τις χούφτες ενώ και οι σύγχρονοι, του προηγούμενου μόλις αιώνα μέσα(!) στο αρχαίο θέατρο έσκαψαν και δημιούργησαν ένα λάκκο όπου μάλλον έφτιαχναν κάρβουνα, γιατί εκεί έκοβε ο αέρας και βόλευε την… παραγωγή.
  
Μπράβο λοιπόν και πάλι στους ανθρώπους του Γεωλογικού που ανέδειξαν όλα αυτά ενώ κανείς πολιτικός δεν ενδιαφέρθηκε να τ’ ακούσει έστω. Θέλω όμως να κλείσω το παραπάνω κείμενο με μερικές ακόμη θετικές παρατηρήσεις, καρπό της σύντομης παραμονής μου στη συναρπαστική Μεγαλόνησο:
• Διαπίστωσα πως η παραδοσιακά φιλόξενη διάθεση όσων είχα την τύχη να συναντηθώ επιβιώνει εκεί κάτω παρ’ όλη την επίθεση που υφίσταται από τις μεγαλοφυείς κυβερνητικές εμπνεύσεις.

• Στην Κρήτη όμως εκτός από καλοδεχούμενος αισθάνεσαι και από την πρώτη στιγμή πλούσιος. Αρκεί να σηκώσεις το βλέμμα για να κοιτάξεις τις τιμές της βενζίνης σε οποιοδήποτε πρατήριο. Θα πρέπει να είναι από τις ακριβότερες του κόσμου. Εκτός ίσως από τη Γροιλανδία, τη Χίο και άλλα τέτοια εξωτικά σημεία του χάρτη.

• Στις μεγάλες και τις μικρές εξορμήσεις μου δεν είδα αστυνομικούς, ιδιαίτερα της Τροχαίας. Την ίδια στιγμή κάτοικοι του νησιού, φιλοκατήγοροι (όπως θα τους αποκαλούσε περιφρονητικά ο Παπαδιαμάντης) μου κατήγγειλαν ότι η Τροχαία εκεί δεν πολυενδιαφέρεται να κάνει αυστηρό έλεγχο και να «τσιμπήσει» ένα σωρό συμπολίτες τους, που θεωρούν περιττό να μπουν στον κόπο να βγάλουν άδεια οδήγησης. Τη χάρτινη άρα φθαρτή και περιορισμένη εκείνη επιβεβαίωση της απερινόητης οδηγικής τους ικανότητας. Τους εξήγησα αμέσως το λάθος στο συλλογισμό τους: «Αφού δεν έχουν άδεια οδήγησης τι να ελέγξει η Τροχαία;».

• Και πώς εξηγείς, μου αντέτεινε άλλος προπετής ντόπιος, το ότι και εκεί στο λιμάνι στο Καστέλλι από όπου φεύγουν τα πλοία για Γραμβούσα-Μπάλο, χιλιάδες (κυριολεκτικά, όχι που λέει ο λόγος) επιβάτες, κυρίως ξένοι, σε συσκευασία XL, επιβιβάζονται χωρίς να υπάρχει Λιμενικός  να μετράει και να ελέγχει τελικά πόσοι θα ταξιδέψουν; Πράγματι, πρόσεξα την άλλη μέρα και δεν είδα ούτε εγώ όργανο του Λιμενικού. Τη στιγμή όμως που επιβιβάζεσαι, νεαρός βρακοφόρος και κοπέλα με αντίστοιχη τοπική στολή στέκονται σε κάθε μια από τις δυο εισόδους για υποδοχή και χαμόγελο προς τους πάντες. Δεν αποκλείω ο ευφυής αναγνώστης να έχει ήδη καταλάβει αυτό που εγώ χρειάστηκε να μεσολαβήσει το σκούντημα άλλου συνεπιβάτη μου για να εννοήσω. Νάτοι, νάτοι οι Λιμενικοί μου έκανε με το βλέμμα και τα χείλη του. Δηλαδή χωρίς να προκαλούν με στολές χακί, σφυρίχτρες, άγρια βλέμματα, αυτά τα ζευγάρια είναι προφανώς Λιμενικοί  μεταμφιεσμένοι που μετρούν και αγρυπνούν για τυχόν παραβάσεις. Ο καθημερινός τρόμος του πλοιοκτήτη.

• Είδα πάντως ότι η ανάπτυξη στη χώρα μας έχει αρχίσει. Τουλάχιστον σε αυτά τα πλοία. Στο αχανές εσωτερικό τους έχουν κρατηθεί θέσεις και τραπέζια που επιτρέπεται να κάθονται μόνον οι ξένοι των τουριστικών πακέτων αν και οι ξένοι μπορούν να κάθονται και οπουδήποτε αλλού. Και να τρώνε, ενώ οι ντόπιοι βολεύονται σε ό,τι μένει. Να περνάει (καλά και)πρώτος ο καλός πελάτης. Συμφωνώ και σκύβω.

• Μια ευρυμαθής ντόπια αρχαιολόγος με διαβεβαίωσε ότι στην Κρήτη ένα σωρό πινακίδες με διάφορα τοπωνύμια είναι λάθος. «Και μεσ’ τη σκέψη μου άναψαν φώτα» (κατά το μνημειώδες άσμα). Να λοιπόν που άνθρωποι με γνώσεις και υπερ-ανεπτυγμένη την αίσθηση της γλώσσας ορθοτομούντες, κάνουν κόσκινο τις πινακίδες στις δημοσιές του τόπου τους. Και δεν είναι κάποιοι τυχαίοι μανιακοί με τις μπαλωθιές και τα όπλα.

• Στους αρχαιολογικούς χώρους σας διαβεβαιώ ότι έλεγαν: Λεφτά θέλεις; Ο Γερουλάνος (σε) περιμένει να του τα ζητήσεις. Αυτή την εμπιστοσύνη προς τον καλόκαρδο Υπουργό Πολιτισμού πείτε πού αλλού τη συναντάς.

• Και κλείνω με το κορυφαίο που έμαθα. Για τους κάποιους κύριους (και δεν είναι ειρωνικό) Άγγλους ιδιοκτήτες σπιτιών που ζήτησαν από τον Αρχιτεκτονικό Σύλλογο Χανίων να προβεί σε ψεκασμούς για να ψοφήσουν τα τζιτζίκια, γιατί οι Άγγλοι του τόπου μας βρίσκουν ενοχλητικό το θόρυβό τους όταν αρχίζουν να συμπεριφέρονται σαν τζιτζίκια. Πόσο λογικοί και συγκρατημένοι είναι οι άνθρωποι εκεί πέρα από το κανάλι της Μάγχης. Διότι δεν θα μπορούσαν να ζητήσουν ν’ αλλάξει και η κυκλοφορία των οχημάτων και να οδηγούν στο νησί όλοι αριστερά; Και όμως δεν το έκαναν.
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου