Η τέχνη παίζει με τον θάνατο

Βρεθήκαμε στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας για μια έκθεση που βασίστηκε στην πλούσια συλλογή Δασκαλόπουλου

Μαίρη Αδαμοπούλου 

Το προκλητικό γλυπτό «Bunny Gets Snookered #10» (1997) της Σάρας Λούκας

 

 

Στην αρχή σε ξαφνιάζουν και αμέσως μετά νιώθεις να σε μεθάνε. Κύμινο, γαρίφαλο και κουρκουμάς. Μυρωδιές μπαχαρικών που θα περίμενες να σε υποδέχονται στην Αιγυπτιακή Αγορά της Κωνσταντινούπολης και όχι στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας, στο Εδιμβούργο, γνωστό και ως «Αθήνα του Βορρά».

Η έκπληξη, δε, γίνεται μεγαλύτερη όταν διαπιστώνεις πως αντί να αιχμαλωτιστεί το βλέμμα σου από μια εικόνα - όταν πηγαίνεις μάλιστα επί τούτου για να δεις την έκθεση «Από τον θάνατο στον θάνατο και άλλες μικρές ιστορίες, αριστουργήματα από την Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης της Σκωτίας και τη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου» και περιμένεις να αντικρίσεις Πικάσο, Μαγκρίτ, Ντισάν, Νταλί, Μπόις, Μπουρζουά ανάμεσα σε άλλα μεγάλα ονόματα της τέχνης - τελικά παρασύρεσαι από την οσμή.

Το ταξίδι ωστόσο ως εκείνο το μεθυστικό άρωμα δεν είναι μια απλή διαδρομή και εξελίσσεται σε μια εξίσου δυναμική πρόκληση για το βλέμμα και τη σκέψη. Και γι' αυτό έχουν φροντίσει τα 120 έργα - μισά από τη σκωτσέζικη Πινακοθήκη και μισά από την ελληνική συλλογή - που καταφέρνουν να δείξουν πως «η ζωή ξεκινά και καταλήγει σε θάνατο», όπως επισημαίνει ο επικεφαλής επιμελητής της Πινακοθήκης, Κιθ Χάρτλεϊ.

Κορμιά γυμνά γεμάτα ερωτικά και όχι μόνο τραύματα είτε στον καμβά διά χειρός Πάμπλο Πικάσο, Ρενέ Μαγκρίτ και Μαξ Ερνστ είτε από παραγεμισμένα καλσόν με την υπογραφή της Σάρα Λούκας. Νύφες-πορνοστάρ και κλόουν με φούξια κιλτ στο διάσημο σύνολο βίντεο εγκαταστάσεων Cremaster του Μάθιου Μπάρνεϊ. Βουτηγμένες στο μέταλλο ώστε να σιωπήσουν για πάντα οι κόπιες της «Σιωπής» του Μπέργκμαν από τον Γιόζεφ Μπόις. Ενας ιδιότυπος κήπος γεμάτος λουλούδια που έφτιαξε η Ελεν Τσάντγουικ, αποτυπώνοντας σε μέταλλο τα ίχνη που άφηναν τα ούρα της στο χιόνι.

Οι μυρωδιές των μπαχαρικών πλέον έχουν γίνει «εκκωφαντικές». Και αποδεικνύεται πως εκατοντάδες κιλά τους κρύβονται μέσα στα οστά από λύκρα - ή μήπως πόδια ελέφαντα - που συνθέτουν το εντυπωσιακό έργο του Ερνέστο Νέτο.

Το ταξίδι όμως δεν τελειώνει εδώ. Ενα ακραίο όργιο με πειρατές, μουστάρδα, μαγιονέζα, σοκολάτα και κομμένα ανθρώπινα μέλη ακολουθεί με την υπογραφή των Πολ και Ντέιμον ΜακΚάρθι. Ο εμβληματικός ουρητήρας του Μαρσέλ Ντισάν, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς καθαρίζει με μανία ανθρώπινα οστά, το καλούπι ενός τραπεζιού νεκροτομείου από τη Ρέιτσελ Γουάιτριντ, μια διαλυμένη κούνια φτιαγμένη από μυελό των οστών από τη Μόνα Χατούμ, ένα ανδρείκελο του Βλάση Κανιάρη δίπλα σε έναν πίνακα του Ζοάν Μιρό και μια τεράστια μαύρη ταπετσαρία γεμάτη ανδρικά και γυναικεία γεννητικά όργανα του Ρόμπερτ Γκομπέρ είναι μερικές μόνο από τις στάσεις αυτής της εικαστικής διαδρομής, που στους τρεις μήνες λειτουργίας της έχουν δει 30.000 επισκέπτες και εκτιμάται ότι θα φτάσουν έως τον Σεπτέμβριο τις 100.000.

Πηγή:  ΤΑ ΝΕΑ

«Είμαστε μόνοι στο Σύμπαν;»

Νέα ενότητα από τη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ιδρύματος Ευγενίδου

Κάθε Σάββατο και Κυριακή, από τις 6 έως τις 28 Απριλίου και από τις 18 έως τις 26 Μαΐου, η Διαδραστική Έκθεση ασχολείται με τη ζωή στη Γη και σε άλλους πλανήτες, στην ενότητα: «Είμαστε μόνοι στο Σύμπαν;». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
13:30 - 14:10 Επίδειξη Πειραμάτων: «Η ζωή στη Γη και σε άλλους πλανήτες»
(προτείνεται για παιδιά άνω των 8 ετών και ενήλικες)
Η επιστημονική ομάδα των πειραμάτων ψάχνει απαντήσεις σε καυτά ερωτήματα και χρειάζεται τη βοήθειά σας! Τι είναι στ’ αλήθεια η ζωή; Χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούν να δώσουν έναν ορισμό, αλλά κανείς δεν έχει καταφέρει να περιγράψει με ακρίβεια το θαυμαστό αυτό φαινόμενο. Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τι είναι ζωντανό και τι όχι; Είμαστε μόνοι στο Σύμπαν; Υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες; Πώς αναζητούμε στοιχεία για εξωγήινους ζωντανούς οργανισμούς;
Στην αναζήτηση αυτή πρωταγωνιστούν: ο ευέξαπτος αιθέρας, η μυστηριώδης χημική αντίδραση Belοusov - Zhabotinsky, ο αινιγματικός χορός του Καινοραβδίτη, το εξωγήινα ψυχρό υγρό άζωτο και το περίεργο διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler!

15:30 - 16:30 Διαδραστικό εργαστήρι: «Παλαιοντολόγοι για άλλους πλανήτες»
(προτείνεται για παιδιά από 7 έως 10 ετών)
Γιατί άραγε να ζητούνται παλαιοντολόγοι σε άλλους πλανήτες; Τα παιδιά μέσα από ενεργό διάλογο και δραστηριότητες μαθαίνουν για το ενδεχόμενο ύπαρξης ζωής σε άλλους πλανήτες. Προσεγγίζουν την επιστήμη της παλαιοντολογίας και τη διαδικασία απολίθωσης των ζωντανών οργανισμών, αλλά και των αποτυπωμάτων τους. Στο τέλος κατασκευάζουν τα ίδια το δικό τους, μοναδικό αποτύπωμα.

17:30 - 18:20 Διαδραστική αφήγηση: «Πώς φτάσαμε στον Δαρβίνο;»
(προτείνεται για παιδιά άνω των 12 ετών και ενήλικες)
Η θεωρία της Εξέλιξης αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της επιστήμης. Μέσα από ποιους δαιδάλους, όμως, «περπάτησε» η σκέψη για την εμφάνιση και ανάπτυξη της ζωής στη Γη (και όχι μόνο…), μέχρι ο Δαρβίνος να επιστρέψει από τα Γκαλαπάγκος και να δημοσιεύσει το έργο του; Η ζωή και το έργο διανοητών, όπως ο Buffon και ο Lamarck, σηματοδοτούν τις διάφορες στροφές αυτής της ιστορικής διαδρομής, που σημαδεύτηκε από μυστήρια, διαπλοκές και συγκρούσεις. Μέσα από αυτή τη διαδραστική αφήγηση, θα ξεφυλλίσουμε τις πιο σημαντικές σελίδες του βιβλίου της εξέλιξης!

>> Για τις δραστηριότητες αυτές δεν γίνεται κράτηση, μπορείτε όμως να τις παρακολουθήσετε με το εισιτήριο της Διαδραστικής Έκθεσης, το οποίο είναι ημερήσιο. Σε περίπτωση μεγάλης προσέλευσης θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχει η δυνατότητα διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, κατόπιν έγκαιρης επικοινωνίας με γραπτό μήνυμα στο τηλέφωνο 6936177143 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: pr@eugenfound.edu.gr            www.kerdos.gr

 

Πόλεμος για το κτήμα Τατοΐου

Στην αντεπίθεση περνά ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου καθώς όπως καταγγέλλει το Τατόι αν και αποτελεί το Νεώτερο Μνημείο της χώρας έχει παραμείνει αναξιοποίητο. Παράλληλα βάλλει κατά όσων το επισκέπτονται και κάνουν… πικ νικ, ανάβοντας φωτιά.

Σήμερα, όπως αναφέρει: «δεκάδες αυτοκίνητα έκλεισαν και τα δύο ρεύματα της παλαιάς Εθνικής Οδού Αθηνών-Χαλκίδας με αποτέλεσμα σε περίπτωση πυρκαγιάς ή εκτάκτου ανάγκης να εγκλωβιστούν χιλιάδες κόσμου μέσα στο δάσος. Δεχθήκαμε επίθεση φραστική "ότι το δάσος είναι δημόσιο και μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε". Κατόπιν τούτου ενημερώσαμε την Πυροσβεστική, μιας και στο Δασαρχείο Πάρνηθας δεν απαντούσε κανείς μετά από επανειλημμένες προσπάθειες επικοινωνίας».

«Καλούμε τον υπεύθυνο μέχρι σήμερα Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, το Δασαρχείο Πάρνηθας καθώς και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής να προχωρήσουν άμεσα στην περίφραξη του Ιστορικού Πυρήνα του Τατοΐου από το Ανάκτορο μέχρι το Βασιλικό Κοιμητήριο. Εφόσον έχεις έναν αχανή χώρο απροστάτευτο δεν μπορείς να θέσεις σε εφαρμογή κανονισμούς λειτουργίας. Καλούμε το Δασαρχείο όπως τοποθετήσει σε εμφανή σημεία του Κτήματος ενημερωτικές πινακίδες με τους κανόνες συμπεριφοράς που ισχύουν για προστατευόμενες περιοχές (με έμφαση στην απαγόρευση εντός Εθνικών Δρυμών το άναμα φωτιάς). Καλούμε τον Υπουργό Δημοσίας Τάξεως όπως μεριμνήσει για την άμεση παρέμβαση της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας στις καταγγελίες πολιτών που αφορούν την ευρύτερη περιοχή του κτήματος Τατοΐου και το κλείσιμο των δρόμων. Καλούμε τα συναρμόδια Υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού όπως λάβουν όλα τα μέτρα για την ασφαλή παρουσία των κατοίκων του λεκανοπεδίου στον συγκεκριμένο χώρο».
http://www.zougla.gr/greece/article/polemos-gia-to-ktima-tatoiou
 

Ψυχές στα κιγκλιδώματα

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

http://www.kathimerini.gr

Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο η έκθεση του Ναυαγίου των Αντικυθήρων είναι ένα αριστούργημα. Δεν είναι μόνον ο εκπληκτικός τρόπος παρουσίασης του περίφημου μηχανισμού. Είναι και εκείνος ο Οδυσσέας, διαβρωμένος από το νερό, του οποίου, αν και τα υλικά έχουν παραμορφωθεί, η έκφρασή του παραμένει ζωντανή. Είναι συγκινητικό να στέκουν εκεί, μπροστά στα μάτια σου, οι μορφές των γλυπτών που αντιστάθηκαν πεισματικά στον χρόνο παλεύοντας να κρατήσουν τη μορφή τους σε πείσμα της φθοράς των υλικών. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη, και παγκοσμίως. Η ιδιότυπη εξορία στην οποία καταδικάστηκε για χρόνια υπήρξε ένα από τα πιο έντονα συμπτώματα του πολιτισμικού νεοπλουτισμού που κατέλαβε τη χώρα στα χρόνια της πλουτοκώσταινας. Η κατασκευή του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης μονοπώλησε το ενδιαφέρον αρμοδίων και αναρμοδίων. Η επιθετική αρχιτεκτονική του νέου μουσείου, σε συνδυασμό με το ιδεολόγημα της επιστροφής των Μαρμάρων, το έκανε δημοφιλές. Επιτέλους, το κοινό είχε κάποιο λόγο να ενδιαφερθεί για την αρχαιότητα, ερεθισμένο από τη σκέψη και μόνον ότι μας την έκλεψαν οι Αγγλοι. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μέσα στην εξαθλίωση του περιβάλλοντος, έμοιαζε μ’ εκείνους τους νεόπτωχους που παλεύουν να κρατήσουν την αξιοπρέπειά τους. Οντως ο πεζόδρομος της Τοσίτσα άδειασε από τον θλιβερό πληθυσμό των εμπόρων ναρκωτικών και των θυμάτων τους. Παραμένει όμως άδειος, χωρίς ζωή. Σύμβολο μιας πόλης που έχει γυρίσει την πλάτη της σε ό,τι πολυτιμότερο έχει. Διάβασα στο ρεπορτάζ του Δ. Ρηγόπουλου πως το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων δεν δέχθηκε καν να συζητήσει την πρόταση του διευθυντή του Εθνικού Αρχαιολογικού κ. Κακαβά για τοποθέτηση προστατευτικών κιγκλιδωμάτων γύρω από το κτίριο. Φοβούνται, λέει, μήπως έτσι αλλοιωθεί ο «δημόσιος χαρακτήρας» του χώρου. Ο εστί μεθερμηνευόμενον, ό,τι δημόσιο και ξέφραγο. Δεν σκέφτηκαν όμως ότι, κατά τη λογική του Καποδίστρια, αν τοποθετούσαν προστατευτικά κιγκλιδώματα, η εθνική ψυχή μας θα αντιλαμβανόταν ότι κάτι σπουδαίο υπάρχει εκεί μέσα για να θέλουν κάποιοι να το περιφράξουν. Το ζήτημα δεν είναι αισθητικό. Είναι βαθύτατα πολιτικό και έχει να κάνει με την αντίληψη που θεωρεί πως η δημοκρατία δεν ανέχεται όρια και περιορισμούς.

H Ακαδημία ζητεί οδοφράγματα

 
Βραβείο φαεινής ιδέας πρέπει να απονεμηθεί στους ακαδημαϊκούς. Σε ένα διάλειμμα του θεάρεστου ύπνου τους, αποφάσισαν να προτείνουν την περίφραξη της Ακαδημίας Αθηνών με ένα μεγαλοπρεπές κιγκλίδωμα ύψους 3,4 μέτρων αλλά και με μια ακαλαίσθητη ξυλοκατασκευή -απομίμηση τοιχοποιίας- προκειμένου να προφυλάξουν τα νώτα τους.

Να υψώσουν, λοιπόν, σιδηρούν παραπέτασμα στο κέντρο της Αθήνας που θα απομονώσει το ιστορικό κτίριο και τα ωραία του αγάλματα από βανδαλισμούς, γκράφιτι, κυρίως όμως από τους ναρκομανείς, οι οποίοι καταφεύγουν εκεί και λερώνουν, όπως φαίνεται, με τις σύριγγες τα λευκά μάρμαρα. Οταν ακόμα και το Τείχος του Βερολίνου έχει πέσει, οι ακαδημαϊκοί καλλιεργούν τον κοινωνικό αποκλεισμό, με μια στενόμυαλη πρόταση -είχαν προλάβει να κάνουν και την προμελέτη- την οποία ευτυχώς απέρριψε κατά πλειοψηφία το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

«Η προστασία των μνημείων δεν γίνεται με την κατασκευή προφυλάξεων. Ο σχεδιασμός του κτιρίου της Ακαδημίας έγινε με γνώμονα να είναι ανοιχτό στον κόσμο, καθώς είναι το ύψιστο κέντρο πνευματικού διαλόγου», πολύ σωστά επισήμανε ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Επίσης, έχει σχεδιαστεί με τη λογική της τριλογίας. Εάν τοποθετηθεί περίφραξη σε αυτό, τότε τι θα γίνει με τα υπόλοιπα κτίρια;».

Χαμπάρι δεν έχουν πάρει στην Ακαδημία Αθηνών για το «Rethink Athens», το σχέδιο ανάπλασης της οδού Πανεπιστημίου -τη μελέτη χρηματοδοτεί το Ιδρυμα Ωνάση- που θέλει το ιστορικό κέντρο φιλικό και προσιτό στους πολίτες, με πεζόδρομους, δεντροφύτευση, νερά. Εναν χώρο δίχως αυτοκίνητα, ανοιχτό για όλους, όπου η Αθηναϊκή Τριλογία, επομένως και το κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, έργο του Θεόφιλου Χάνσεν, θα πρωταγωνιστεί.

Θα περιμέναμε από τους ακαδημαϊκούς μεγαλύτερη ευαισθησία. Οι πρωτοβουλίες τους να έχουν στόχο τη συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, το ΥΠΑΙΘΠΑ και άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς προκειμένου να συντηρηθεί το ιστορικό κτίριο και κυρίως, να υπάρξει πρόνοια για τους ναρκομανείς, που καταλήγουν να γίνονται εξιλαστήρια θύματα. Οχι απλώς να κοιτάζουν πώς θα αμπαρωθούν στον χρυσελεφάντινο πύργο τους.

Παρή Σπίνου   http://www.efsyn.gr

Ένα βιβλιοπωλείο σε κάθε γωνιά του κέντρου

 ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟ

LIFO  28.3.2013

 Οπως συνέβη και με τα παλιά της καφενεία και ζαχαροπλαστεία, η Αθήνα έχει χάσει και τα παλιά της βιβλιοπωλεία. Θα είχε ενδιαφέρον να είχαμε έναν χάρτη, στον οποίο να βάζαμε κόκκινες βούλες για όλα τα παλιά στέκια που χάθηκαν, είτε είχαν να κάνουν με τροφή είτε με γνώση. Θα «κοκκίνιζε» η Αθήνα, σαν να είχε πάρει έναν πολύ κακό βαθμό για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε όσα θα μπορούσαν σήμερα να την κάνουν μία πολύ πιο ενδιαφέρουσα και χυμώδη πόλη. Ό,τι έγινε υπάκουσε ασφαλώς σε μία συνθήκη, κοινωνική ή οικονομική, αλλά, εντέλει, αυτό που μένει είναι η γεύση της πενίας και της αποχύμωσης. Τι να πει κανείς περνώντας σήμερα έξω από τον Κάουφμαν, στην οδό Σταδίου, με τη μοναδική του ατμόσφαιρα να είναι πλέον ατμός και σκόρπια μνήμη; Τουλάχιστον, ο Κάουφμαν είναι ακόμα εκεί και διατηρώ πάντα την κρυφή ελπίδα να βρεθεί κάποιος να τον αναστήσει. Από τα πολύ παλιά βιβλιοπωλεία δεν έχει μείνει κανένα στην ίδια θέση. Ίσως το παλαιότερο να είναι πλέον ο Ίκαρος στην οδό Βουλής, στην ίδια θέση από τη δεκαετία του 1940, αλλά μία πρωτεύουσα οφείλει να έχει βάθος χρόνου και αυτό «να φαίνεται». Και στην Αθήνα πολύ απλά «δεν φαίνεται», μόνο το νιώθει κανείς, αν θέλει και αν, βεβαίως, μπορεί. Είναι λογικό να σκεφτεί κανείς ότι τις δεκαετίες που η ελληνική κοινωνία ήταν πιο κλειστή και η Αθήνα πιο μικρή, με τα προάστια να μην έχουν ακόμα οργανωθεί σε πόλεις-δορυφόρους, το αθηναϊκό κέντρο συγκέντρωνε τους πάντες. Και αυτό συνέβαινε, σε φθίνουσα πορεία, ακόμα και έως το 1980. Γι’ αυτό και τα βιβλιοπωλεία ήταν όλα μαζεμένα εκεί. Αρχικά, κοντά στο Σύνταγμα, η Ερμού και η Αιόλου είχαν τα πρώτα βιβλιοπωλεία ήδη από την εποχή του Όθωνα και, λίγο μετά, η οδός Σταδίου, πριν από το 1900 κιόλας, καθώς είχε εξελιχθεί σε επίσημο δρόμο περιπάτου και εμπορίου (ας μην ξεχνάμε ότι εκεί ήταν το Κοινοβούλιο). Έχουν φύγει από τη ζωή όσοι θα μπορούσαν να διηγηθούν τον βίο των μεγάλων βιβλιοπωλείων, μερικών ξεχασμένων, αλλά με μυθικά ονόματα ακόμα. Ελάχιστα, όπως ο Ελευθερουδάκης, ο Σιδέρης και η Εστία, επιζούν και συνεχίζουν μια παράδοση που είναι βαθιά αθηναϊκή και απολύτως ωφέλιμη για τη συναισθηματική ισορροπία και την ψυχολογική ανατροφοδότηση, καθώς το μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών πόλεων είναι η απογύμνωση από τον ιστορικό συμβολισμό. Έτσι, η Αθήνα, χωρίς την απαραίτητη για κάθε πρωτεύουσα διαρκή και εναλλασσόμενη νοηματοδότηση κάθε εκδήλωσης της κοινωνικής ζωής, έχει εκπέσει στην κατάσταση μιας πόλης γυμνής από εκείνα τα ερεθίσματα που εντέλει συμφιλιώνουν και δίνουν υπόσταση σε μία κοινωνία. Η Ερμού και η Αιόλου είχαν τα πρώτα βιβλιοπωλεία ήδη από την εποχή του Όθωνα και, λίγο μετά, η οδός Σταδίου, πριν από το 1900 κιόλας, καθώς είχε εξελιχθεί σε επίσημο δρόμο περιπάτου και εμπορίου. Λόγω του ότι η αθηναϊκή κοινωνία ήταν μικρή και όλοι λίγο-πολύ γνωρίζονταν έστω και εξ όψεως, τα βιβλιοπωλεία ήταν και στέκια, λογοτεχνικά ή κοινωνικά. Έως και τη δεκαετία του 1970 το κέντρο της Αθήνας ήταν γεμάτο βιβλιοπωλεία, καθώς στις γειτονιές και τα προάστια ήταν λιγοστά. Ο Ελευθερουδάκης ήταν, φυσικά, το μεγαλύτερο. Από το 1962 βρισκόταν στην οδό Νίκης 4, όπου είχε μετακομίσει αναγκαστικά λόγω της κατεδάφισης του ιστορικού, νεοκλασικού μεγάρου στο Σύνταγμα, γωνία με τη Σταδίου, όπου στεγαζόταν από τον 19ο αιώνα. Αν αυτό το βιβλιοπωλείο υπήρχε ακόμα, με τις μαρμάρινες, ιωνικές του κολόνες ανάμεσα στα ράφια, θα ήταν συχνό θέμα στους «New York Times» ή στα περιοδικά της Conde Nast. Αλλά και ο νεότερος Ελευθερουδάκης, εκείνος της οδού Νίκης, όπου παρέμεινε επί περίπου 35 χρόνια, ήταν ένα εξαιρετικό βιβλιοπωλείο, με ειδικές θεματικές ενότητες, πρωτοποριακές για τα ελληνικά δεδομένα. Σήμερα συνεχίζει εκείνη την παράδοση από το κατάστημα της Πανεπιστημίου και Αμερικής. Παρομοίως, το Βιβλιοπωλείον της Εστίας, που βρίσκεται από το 1978 στην οδό Σόλωνος 60, αναγκάστηκε να μετακομίσει εκεί λόγω κατεδάφισης της Στοάς Νικολούδη (επί της Σταδίου), όπου ήταν η παραδοσιακή του έδρα από το 1936. Εκεί, στο πολύ ενδιαφέρον μεσοπολεμικό εκείνο κτίριο (σήμερα στη θέση του βρίσκεται το κτίριο διοίκησης της Alpha Bank), στεγαζόταν επίσης ο «Λουμίδης», με το περίφημο λογοτεχνικό πατάρι του. Αντιλαμβάνεται κανείς τι πλήγμα ήταν εκείνη η κατεδάφιση για τη φυσιογνωμία της Αθήνας. Στο ίδιο σημείο της Σταδίου 32 η Εστία είχε στεγαστεί εξαρχής, δηλαδή από το 1885, στη νεοκλασική οικία Π. Λάμπρου που κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1930 για να δώσει τη θέση της στη Στοά Νικολούδη. Κύκλοι της αθηναϊκής ζωής… Aντίστοιχα, ο οίκος «Ι. Σιδέρης», ιδρυθείς το 1891, αφήνει την Ερμού για να έρθει και αυτός στην οδό Σταδίου το 1907, όταν πλέον ο δρόμος συγκέντρωνε όλους τους αστούς. Εκεί παρέμεινε ως το 2000, οπότε και μετακόμισε στην οδό Σόλωνος. Λιγότερο γνωστά στους σύγχρονους, αλλά ονομαστά για την πνευματική ζωή της Αθήνας, ήταν πολλά ακόμα βιβλιοπωλεία με ρίζες στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Ονομαστό ήταν το βιβλιοπωλείο του Δημητράκου, με το περίφημο λεξικό, στην οδό Σταδίου 4, προς Σύνταγμα, όπως και τα δύο των αδελφών Σαλίβερου, επίσης στη Σταδίου. Πολλά από αυτά τα βιβλιοπωλεία μνημονεύονται από τους λογοτέχνες της γενιάς του ’30, τον Θεοτοκά, τον Τερζάκη, τον Πετσάλη-Διομήδη. Πολύ γνωστό ήταν και το βιβλιοπωλείο του Βασιλείου (Σταδίου 42). Χαρακτηριστικό ήταν ότι τα περισσότερα βιβλιοπωλεία έως και τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν και τις δικές τους εκδόσεις, και λόγω του ότι η αθηναϊκή κοινωνία ήταν μικρή και όλοι λίγο-πολύ γνωρίζονταν έστω και εξ όψεως, τα βιβλιοπωλεία ήταν και στέκια, λογοτεχνικά ή κοινωνικά. Είναι εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς πόσες, παντός είδους ελληνικές επιχειρήσεις δρούσαν στο κέντρο της Αθήνας έως τα πρόσφατα χρόνια. Γεμάτη η οδός Ερμού και η Αιόλου από ελληνικά ονόματα. Το ίδιο συνέβαινε και στα βιβλιοπωλεία. Ακόμα και στον χώρο των παλαιοβιβλιοπωλείων υπήρχε συνέχεια και παράδοση, με πιο ξεχωριστή αυτή του Σπανού, που ιδρύθηκε το 1929 και συνεχίζει ακόμα. Ως τις αρχές της δεκαετίας του 1980 διασωζόταν το παλιό, ατμοσφαιρικό βιβλιοπωλείο στην οδό Ιπποκράτους (ανάμεσα στην Ακαδημίας και τη Σόλωνος, ανεβαίνοντας αριστερά), ένα μνημείο για κάθε βιβλιόφιλο, με ράφια ως ψηλά στο ταβάνι. Και όλα αυτά σε ένα θαυμάσιο, εκλεκτικιστικό κτίριο. Μικρά βιβλιοπωλεία, συχνά εκδοτικών οίκων, με ιδιαίτερη ατμόσφαιρα υπήρχαν διάσπαρτα, όπως αυτό των εκδόσεων Αστήρ στην οδό Λυκούργου, κοντά στην Ομόνοια, που λειτουργούσε έως τα πρόσφατα χρόνια. Άλλα βιβλιοπωλεία ήταν πιο οικογενειακά και είχαν και χαρτικά, με πρόσοψη στην οδό Σταδίου, όπως τα πασίγνωστα τη δεκαετία του ’60 Προμηθέας και Βιβλιοχαρτεμπορική (ονομαστό χαρτοπωλείο ήταν και το Χαρτέξ στην οδό Βαλαωρίτου). Στην κατηγορία του χαρτοπωλείου, σε συνδυασμό με τις ονομαστές εκδόσεις του, ήταν φυσικά ο Πάλλης στην Ερμού 8, που ήταν ξακουστός και για τα ανώτερης ποιότητος τετράδιά του με σήμα τον Παρθενώνα. Ένας μικρός Πάλλης ήταν και το μικρό χαρτοπωλείο βλιοπωλείο του Θεοχάρη επί της Πατησίων, κοντά στην πλατεία Αμερικής, που είχε μάλιστα δική του παραγωγή τετραδίων με σήμα ένα ελαφάκι (γνωστό βιβλιοχαρτοπωλείο των δεκαετιών του ’60 και του ’70 ήταν και η Χαρά επί της Πατησίων, κοντά στην πλατεία Κολιάτσου). Δίπλα στον Θεοχάρη, στην πλατεία Αμερικής, ήταν το Λίλιπουτ, το μικρό παράρτημα του Σαμούχου, που έφερνε μόνο ξένα βιβλία και ξένο Τύπο και μπορούσε να επιβιώσει τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, ενδεικτικό μιας άλλης σύνθεσης του πληθυσμού. Ο Σαμούχος (The American Bookstore, όπως αυτοαποκαλούνταν) είχε για πολλά χρόνια την έδρα του σε δύο επίπεδα στην οδό Αμερικής, κοντά στην Ακαδημίας. Λίγο πιο κάτω πολλοί θα θυμούνται το ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο του Παντελίδη, με τα πολλά εκπαιδευτικά και την ωραία βιτρίνα. Πολλά ξένα βιβλία είχε και η Φωλιά του Βιβλίου, που είχε ξεκινήσει ως μικρό βιβλιοπωλείο στην οδό Πανεπιστημίου και αργότερα αναπτύχθηκε σε μεγάλο χώρο απέναντι από την Ακαδημία Αθηνών, όπου παρέμεινε για πολλά χρόνια. Εκεί κοντά ήταν και το βιβλιοπωλείο Ατλαντίς, στην Κοραή 8. Ήταν η έδρα των εκδόσεων Πεχλιβανίδη, ένας ναός χαράς για κάθε παιδί και έφηβο, καθώς το μεγάλο βάθος του καταστήματος επέτρεπε να απλώνονται όλες οι ονομαστές εκδόσεις του εκδοτικού οίκου. Η Ατλαντίς μύριζε έντονα και μεθυστικά χαρτί. Πολλά ακόμα τα μικρά βιβλιοπωλεία που γέμιζαν την Αθήνα και της έδιναν ζωή, όπως σήμερα έχουν επιβιώσει αρκετά στην οδό Σόλωνος. Αξέχαστη και η εικόνα των υπαίθριων παλαιοβιβλιοπωλών στην οδό Μασσαλίας, όπου έβρισκε κανείς με ελάχιστα χρήματα εκπαιδευτικά, ιστορικά και λογοτεχνικά βιβλία… Αυτή η σύντομη περιήγηση δεν έχει μόνο νοσταλγικό χαρακτήρα. Έχει και τη φιλοδοξία να μας κάνει να σκεφτούμε πόσο συμπαγές, πόσο δυναμικό και με πόσους χυμούς υπήρξε το αθηναϊκό κέντρο σε εποχές με πολλές δυσκολίες επίσης, αλλά με διάχυτη την πεποίθηση ότι το όποιο μέλλον θα ήταν καλύτερο. Η πυκνότητα των βιβλιοπωλείων στην Αθήνα, που έκαναν όλα χρυσές δουλειές, έρχεται να μας διαψεύσει και τον μύθο για την ισχνή αστική τάξη και να μας επιβεβαιώσει την ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα το πρόσφατο παρελθόν αυτής της συναρπαστικής πόλης. Πηγή: www.lifo.gr

Σοκ - το κλείσιμο του Βιβλιοπωλείου της Εστίας

Μπασκόζος Γιάννης Ν. 

 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:ΒΗΜΑ 31/3/2013

Έκλεισε το Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Είδηση - σοκ. Σε οποιαδήποτε προηγμένη χώρα της Ευρώπης σήμερα έξω από το βιβλιοπωλείο οι βιβλιόφιλοι θα πραγματοποιούσαν συγκέντρωση, θα άναβαν κεράκια στη μνήμη ενός πολιτιστικού θεμέλιου του νεότερου κράτους μας, θα υπήρχαν «αγανακτισμένοι» διανοούμενοι που με ψήφισμά τους θα ζητούσαν να γίνει κάτι για να σωθεί το βιβλιοπωλείο.

Από αυτόν τον χώρο πέρασε η λογοτεχνική γενιά του ΄30 που καθόρισε το νεοελληνικό πολιτιστικό στίγμα και κατόπιν η γενιά των ταραγμένων χρόνων του ΄60. Μετά έδωσε εκεί το ραντεβού της η ανανεωτική γενιά του ΄80 και όλοι οι άλλοι που θεωρούσαν ότι η Εστία δεν ήταν βιβλιοπωλείο αλλά «ναός», «σπουδαστήριο», «πανεπιστήμιο», χώρος διαλόγου και ανανέωσης των ιδεών.

Φυσικά η είδηση ότι έκλεισε το Βιβλιοπωλείο της Εστίας, πλην κάποιων ρομαντικών – και είναι έκπληξη ότι τα social media  θυμήθηκαν κάτι από τον πρωταρχικό ρομαντικό εαυτό τους κι έγραψαν κάτι – ουδείς επίσημος ή ανεπίσημος, πολιτιστικό σωματείο ή κάτι άλλο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής έδειξε να συγκινείται. 
Και γιατί άλλωστε να συγκινηθεί κάποιος; Σε μια χώρα με κοντή μνήμη κάτι τέτοιες νοσταλγίες θεωρούνται απομεινάρια μιας άλλης εποχής – ενώ αν κλείσει η Proton Bank έχουν να κλάψουν πολλοί περισσότεροι.
Έγραφα χωρίς καν να υποπτεύομαι το οδυνηρό τέλος πέρυσι:  «Σε κάποιες χώρες η ιστορία του πολιτισμού τους έχει τα θεμέλιά της σε θεσμούς που αποτέλεσαν εστίες νεωτερικών απόψεων και εφαλτήριο για την πρόοδό τους. Στη χώρα μας οι θεσμοί αυτοί στη νεότερη ιστορία είναι πολύ λίγοι. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Εστία. Μια οικογενειακή επιχείρηση που σήμερα διευθύνεται από την πέμπτη γενιά της, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις δώδεκα μακροβιότερες ελληνικές επιχειρήσεις, εκδίδει το μακροβιότερο ελληνικό περιοδικό και στον κατάλογό της περιλαμβάνονται 1.500 συγγραφείς και 4.000 νέοι τίτλοι, πολλοί εκ των οποίων διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία του ελληνικού πνευματικού πολιτισμού».
Θυμίζω ότι το Βιβλιοπωλείον της Εστίας δημιουργήθηκε από τον Γ. Κασδόνη το 1885 και στεγάστηκε στην οδό Σταδίου 32. Τη συνέχεια του εκδοτικού οίκου ανέλαβε ο ανιψιός του Ιωάννης Δ. Κολλάρος, ο οποίος θα συνδέσει το όνομά του με τα καλά εκπαιδευτικά βιβλία, το Πανελλήνιον Βιβλιογραφικόν Δελτίον, τις μεταφράσεις αρχαίων ελλήνων συγγραφέων κτλ. Το 1925 εισέρχεται στον εκδοτικό οίκο ο Κωνσταντίνος Σαραντόπουλος, ανιψιός του Ι. Δ. Κολλάρου, που θα αναλάβει την επιχείρηση μόνος του μετά τον θάνατο του θείου του, το 1956.
Ο Κ. Σαραντόπουλος θα συνδέσει το όνομά του με τη δημιουργία της περίφημης Σειράς Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας στην οποία θα στεγαστεί το σύνολο της γενιάς του ΄30. Το 1972 ο εκδοτικός οίκος περνάει στα χέρια της κόρης του Κ. Σαραντόπουλου, Μαρίνας (Μάνιας) Καραϊτίδη, η οποία θα ανανεώσει την εκδοτική παραγωγή με νέες σειρές και ονόματα. Η  συνέχεια ανήκε στα παιδιά της κυρίας Μάνιας, την  Εύα Καραϊτίδη στο εκδοτικό (που ευτυχώς συνεχίζει με συνεχώς καλύτερους τίτλους) και τον Γιάννη Καραϊτίδη που ανέλαβε το βιβλιοπωλείο σε αυτή τη δύσκολη εποχή.
Είναι ορισμένοι που λοιδορούν τα μεγάλα βιβλιοπωλεία του κέντρου. Αγνοούν ότι είναι ο πνευματικός πνεύμονας  - μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά- της πρωτεύουσας. Εκεί πουλιούνται τα βιβλία, μαζεύεται το χρήμα για να διοχετευτεί στους εκδότες, τους τυπογράφους και τους συγγραφείς. Αν αφήσουμε να κλείσουν, κάποτε θα κτυπάμε το κεφάλι μας.
Όμως το Βιβλιοπωλείο της Εστίας ήταν ένα συμβολικό κεφάλαιο στην πνευματική ζωή της χώρας. Θα μας λείψει η Μαρία και οι άλλοι εργαζόμενοι τόσα χρόνια στο βιβλιοπωλείο, που ήξεραν τα πάντα για το βιβλίο. Θα μας λείψει το υπόγειο, που έβρισκες όποιο βιβλίο δεν έβρισκες αλλού. Θα μας λείψει η κυρία Μάνια, ο άνθρωπος - φτερούγα όλων των σκεπτόμενων επισκεπτών του βιβλιοπωλείου.

Τι χρωστάει η Ευρώπη στην Ελλάδα

Αργυροπούλου Ρωξάνη Δ. 

Ο καθηγητής στο Τύμπιγκεν και διευθυντής του Platon-Archiv Thomas Alexander Szlezàk εξετάζει τη σχέση της ευρωπαϊκής ταυτότητας με την ελληνική αρχαιότητα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: ΒΗΜΑ 31/3/2013

«Αρης και Αφροδίτη», λάδι σε καμβά του Πάολο Βερονέζε (τέλη δεκαετίας του 1560)

 

 

THOMAS ALEXANDER SZLEZAK
Τι οφείλει η Ευρώπη στους Ελληνες.
Η θεμελίωση του πολιτισμού της Ευρώπης στην ελληνική αρχαιότητα
Μετάφραση από ομάδα συνεργατών της Φιλοσοφικής Βιβλιοθήκης Ελλης Λαμπρίδη της Ακαδημίας Αθηνών.
Γενική επιμέλεια Λίνος Γ. Μπενάκης, Κωνσταντίνος Γαρίτσης.
Εκδοση της Ακαδημίας Αθηνών, 2012,
σελ. 417, τιμή 20 ευρώ

Ο Thomas Alexander Szlezàk, γεννημένος στη Βουδαπέστη και διαπρεπής ελληνιστής, ομότιμος τακτικός καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Tübingen, διηύθυνε το εκεί ερευνητικό κέντρο Platon-Archiv. Τα δημοσιεύματά του αναφέρονται στον Ψευδο-Αρχύτα, στον Ομηρο και κυρίως στους Πλάτωνα, Πλωτίνο και Αριστοτέλη. Το βιβλίο του Platon lesen (Πώς να διαβάζουμε τον Πλάτωνα) έχει μεταφρασθεί σε δώδεκα γλώσσες καθώς και στα ελληνικά από την Παρασκευή Κοτζιά στις εκδόσεις Θύραθεν της Θεσσαλονίκης το 2004.

Στο βιβλίο του Τι οφείλει η Ευρώπη στους Ελληνες (πρωτότυπος τίτλος Was Europa den Griechen verdankt. Von den Grundlagen unserer Kultur in der griechischen Antike), που εκδόθηκε το 2010, εξετάζει την απήχηση της ελληνικής αρχαιότητας στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα από μια πλουραλιστική ματιά που στοχεύει σε ποικίλες πολιτιστικές πλευρές του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Εκλεισε το ιστορικό βιβλιοπωλείο της Εστίας μετά από 128 χρόνια λειτουργίας

Έκλεισε χθες Σάββατο 30 Μαρτίου 2013 μετά από 128 χρόνια λειτουργίας το ιστορικό βιβλιοπωλείο της Εστίας στην οδό Σόλωνος 60 στο κέντρο της Αθήνας.

Το βιβλιοπωλείο άνοιξε το 1885 και μεταφέρθηκε πριν από 21 χρόνια από την οδό Σταδίου στην οδό Σόλωνος. Μάλιστα η μετακόμισή του ήταν η αιτία να μεταφερθούν πολλά βιβλιοπωλεία στον συγκεκριμένο δρόμο, και τελικά η περιοχή να γίνει αυτή με τα περισσότερα βιβλιοπωλεία στην πρωτεύουσα.

Απετέλεσε στέκι συγγραφέων και βιβλιόφιλων πολιτικών και δημοσιογράφων όλα τα χρόνια και μέχρι σήμερα.

Από τους πιο ιστορικούς θαμώνες της Εστίας στη Σόλωνος υπήρξε ο Φρέντυ Γερμανός, που καθισμένος με τις ώρες στους χώρους ξεφύλλιζε βιβλία και έπιανε κουβέντα με όποιον τον πλησίαζε. Η Εστία αποτελούσε το δεύτερο «πνευματικό σπίτι» του, μετά το πρώτο που βρισκόταν λίγα μέτρα πιο πάνω στον ίδιο δρόμο. Για το λόγο αυτό με πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίου έξω από το βιβλιοπωλείο υπάρχει σχετική μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα.

Οι εκδόσεις της Εστίας θα συνεχίσουν πάντως κανονικά την δραστηριότητά τους.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ

Νέες εκδόσεις από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων

Από το εξώφυλλο της έκδοσης «Πρακτικά Συνεδρίου Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο αιώνα».

Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία παρουσιάζει τις 4 πρόσφατες εκδόσεις του, που περιλαμβάνουν τα βιβλία: «Πολιτικές Βιογραφίες 2: Γεώργιος Καφαντάρης», «Πρακτικά Συνεδρίου Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο  αιώνα», «Ο Ιερεμίας Μπένθαμ και η Ελληνική Επανάσταση» και «Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912 - 1913: Μακεδονία – Ήπειρος».
«Γεώργιος Καφαντάρης – Πολιτική Βιογραφία»
Στο πλαίσιο της σειράς «Βιογραφίες πολιτικών», το Ίδρυμα της Βουλής εξέδωσε τον δεύτερο κατά σειρά τόμο «Γεώργιος Καφαντάρης», τον οποίο συνέγραψε ο Μανόλης Κούμας, επιχειρώντας τη σκιαγράφηση του πρωθυπουργού και κατ’ επανάληψη υπουργού, Γεώργιου Καφαντάρη, ο οποίος άφησε το στίγμα του στην πολιτική ζωή της χώρας ως κορυφαίο στέλεχος της βενιζελικής παράταξης, σε μια περίοδο μεγάλων μεταβάσεων, όπως το α´ μισό του 20ού αιώνα.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, έθεσε ως πρωταρχικό του στόχο τον οριστικό τερματισμό του εθνικού διχασμού, ενώ μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμμετείχε στις πρώτες προσπάθειες για τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού χώρου: του Κέντρου.
«Πρακτικά Συνεδρίου Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο  αιώνα»
Σε αυτήν την έκδοση, καταγράφονται οι χαιρετισμοί και οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου «Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο αιώνα / La France et la Grèce au XIXe siècle», το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής, σε συνεργασία με τη Γαλλική Πρεσβεία στην Ελλάδα και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, στις 29 και 30 Μαρτίου 2011.
«Ο Ιερεμίας Μπένθαμ και η Ελληνική Επανάσταση»
Αναδεικνύοντας τις ριζοσπαστικές δημοκρατικές απόψεις του μεγάλου βρετανού φιλοσόφου και νομομαθούς Ιερεμία Μπένθαμ και  μια άγνωστη ιδεολογική διάσταση του Αγώνα της Παλιγγενεσίας, η έκδοση αυτή μελετά τη σχέση του με τις πρώτες ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις και το Σύνταγμα της Επιδαύρου.

Με στόχο την προσαρμογή του Ελληνικού Συντάγματος, έτσι ώστε το νεοσύστατο πολίτευμα να μην διολισθήσει σε μια μορφή αυταρχικής κυριαρχίας των αιρετών αρχόντων πάνω στους πολίτες, ο  Ιερεμίας Μπένθαμ παρενέβη – μετά από πρόσκληση ελλήνων ιθυνόντων - στα ελληνικά πράγματα, στέλνοντας διάφορα δοκίμια και επιστολές, τα οποία τότε δεν αξιολογήθηκαν ανάλογα, αλλά έχουν ιδιαίτερη σημασία ως κείμενα.
Την επιστημονική διεύθυνση της έκδοσης υπογράφει ο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, υπό τις οδηγίες του οποίου εργάστηκε ομάδα ειδικών επιστημόνων (Φιλήμων Παιονίδης, Ανδρέας Τάκης, Γιάννης Τασόπουλος).
«Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912 - 1913: Μακεδονία – Ήπειρος»
Η έκδοση αυτή αποτελεί φωτοαναστατική ανατύπωση του βιβλίου της ζωγράφου Θάλειας Φλωρά – Καραβία και δημιουργήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων και την ενσωμάτωση των απελευθερωμένων περιοχών στο ελληνικό κράτος.

 

 

Η Θάλεια Φλωρά – Καραβία ακολούθησε τον ελληνικό στρατό στην πορεία του, κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και κατέγραψε με σχέδια και κείμενα τις εντυπώσεις της, αναδεικνύοντας το κοινωνικοπολιτικό πρόσωπο της Ελλάδας σε αυτήν τη δύσκολη ιστορική καμπή της, μέσα από τη συνένωση της ιστορίας με την τέχνη και αποδίδοντας με μοναδικό τρόπο το ηρωικό πνεύμα της εποχής. Την έκδοση συμπληρώνει εισαγωγικό κείμενο της ιστορικού τέχνης  Δέσποινας Τσούργιαννη, με πληροφορίες για το έργο της ζωγράφου και για το βιβλίο.   www.naftemporiki.gr