Από τον Στρόφιλα της Ανδρου άρχισε ο Κυκλαδικός Πολιτισμός Σημαντικό εύρημα ο νεολιθικός οικισμός του Αιγαίου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  ΤΟ ΒΗΜΑ

Μοναδικός για τις  Κυκλάδες  και την ευρύτερη  περιοχή  είναι  ο προϊστορικός οικισμός  του Στρόφιλα στην Ανδρο,  που αναπτύχθηκε περί το  4000 π.Χ. και χαρακτηρίζεται σαν ο μεγαλύτερος και καλύτερα σωζόμενος Νεολιθικός οικισμός του Αιγαίου. Οπως λέει  όμως  η  ανασκαφέας του κυρία Χριστίνα  Τελεβάντου  η  σημασία του  σήμερα αποδεικνύεται πολύ σημαντικότερη, αφού θεωρείται  ότι αποτέλεσε  την βάση  για την μετέπειτα πολιτιστική εξέλιξη της Μέσης και της  Υστερης Εποχής του Χαλκού  στις  Κυκλάδες.  Στην  ομιλία της  μάλιστα, με  τίτλο «Ο Νεολιθικός οικισμός στον Στρόφιλα Άνδρου. Διευρύνοντας τους ορίζοντες της κυκλαδικής προϊστορίας και εικονογραφίας», που  θα  γίνει  την Τρίτη 2 Απριλίου στις 7 μ.μ.  στην  Αρχαιολογική Εταιρεία η κυρία Τελεβάντου  θα  παρουσιάσει  τα  αποδεικτικά  στοιχεία  της  σημασίας του Στρόφιλα.
 «Η ανάπτυξή του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη στρατηγική γεωγραφική θέση της Ανδρου κοντά στην Αττική  και ειδικότερα τη Λαυρεωτική, σε συνδυασμό με το γεγονός, ότι αποτελούσε σημαντικό κόμβο και ενδιάμεσο σταθμό στους θαλάσσιους δρόμους της νεολιθικής ναυσιπλοΐας για τη διακίνηση αγαθών (π.χ. μηλιακού οψιανού και μεταλλεύματος) και τη μετάδοση τεχνολογίας και ιδεών ανάμεσα στις Κυκλάδες, την ηπειρωτική χώρα, την Εύβοια και το βορειοανατολικό Αιγαίο»,  λέει  η  ίδια.  Και  οι αποδείξεις  βρίσκονται επιτόπου:
Κατ΄ αρχάς  είναι η  μεγάλη έκταση του οικισμού, σε συνδυασμό με τoν πυκνό, πολεοδομικό ιστό και το ιδιαίτερα μεγάλο μέγεθος των κτιρίων  του. Επειτα  είναι ο  συλλογικός χαρακτήρας των έργων,  που οργανώνονταν από την  κοινότητα,  όπως  η  οχύρωση  του οικισμού, το ιερό και η μεγάλη  χρήση των βραχογραφιών.  Η πληθώρα των υψηλής ποιότητας ευρημάτων δείχνει το επίπεδό  του.  Το  ίδιο  και  η προηγμένη τεχνολογία,  όπως  η  μεταλλοτεχνία και η λιθοτεχνία.

Εντελώς  ιδιαίτερο ζήτημα,  λόγω της  έκτασης  και της  πολυμορφίας  του  είναι οι βραχογραφίες με  διαφόρων  ειδών  θέματα. Αλλοτε  συμβολικά,  όπως  είναι  ένα δακτυλιόσχημο θέμα, τα πέλματα και οι κοιλότητες σε σπειροειδή διάταξη,  άλλοτε  γραμμικά όπως η σπείρα και ο μαίανδρος, άλλοτε  εικονιστικά όπως πλοία  και  διάφορα ζώα  κατσίκια, ελάφια, τσακάλια, ψάρια, δελφίνια κ.ά. Υπάρχουν όμως  και  αφηγηματικές σκηνές,  όπως  είναι η πομπή πλοίων, το κυνήγι ελαφιών από τσακάλια, ο θαλάσσιος βυθός με την παράσταση δελφινιού με το μικρό του  αλλά  και  μία ανθρώπινη πιθανώς μορφή( ή ανθρωπόμορφο ξόανο), ύψους  45 εκατοστών, που  ενδεχομένως απεικονίζει  θεότητα.  «Φαίνεται ότι οι νεολιθικοί καλλιτέχνες, πολύ πριν την ανάπτυξη της εικονιστικής τέχνης στις Κυκλάδες κατά τη Μέση και  Υστερη Εποχή του Χαλκού (αγγειογραφία, τοιχογραφίες) έθεσαν τις βάσεις του εικονογραφικού λεξιλογίου και της διαχείρισης του χώρου σε σύνθετες παραστάσεις»,  όπως λέει  η κυρία Τελεβάντου.

Σε  όλα  αυτά  πρέπει να  προστεθεί ο   έντονος ναυτικός χαρακτήρας του οικισμού, που  εμφανίζεται  με τη ναυπηγική, τη ναυσιπλοΐα και το εμπόριο,  κάτι  που τεκμηριώνεται από τις 100 και πλέον απεικονίσεις πλοίου στις βραχογραφίες ,  οι  οποίες βρίσκονται σε κοινόχρηστους χώρους (ιερό, τείχος, χώρος βόρεια του τείχους) ως το κυρίαρχο σύμβολο της κοινότητας. Τέλος  καταγράφεται  και η  χρήση ενός αναπτυγμένου και ευρύτατα διαδεδομένου κώδικα επικοινωνίας με το  σύστημα των  συμβόλων.  Οπως  λέει  η αρχαιολόγος  « Πρόκειται για στοιχεία που δείχνουν ότι πρόκειται για έναν εύρωστο, πρωτοαστικό οικισμό με κυρίαρχο ναυτικό χαρακτήρα, ο οποίος αναμφίβολα θα διαδραμάτιζε, σε ένα ευρύτερο δίκτυο μικρότερων ή και ανάλογων οικισμών, σημαντικό ρόλο κατά την Τελική Νεολιθική  εποχή».
Η  ομιλία δίνεται στο πλαίσιο του Κυκλαδικού Σεμιναρίου. που διοργανώνεται από την αρχαιολόγο  κυρία  Μαρίζα Μαρθάρη 

Μήνυση στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης για παραπλάνηση

Το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης αντιμετωπίζει μια συλλογική μήνυση για παραπλάνηση επισκεπτών του όσον αφορά στην τιμολογιακή του πολιτική

   

Τρεις επισκέπτες το εγκαλούν για «παραπλανητική τιμολογιακή πολιτική»

Τρεις επισκέπτες -ένας αμερικανός και δυο τσεχικής καταγωγής- του φημισμένου ιδρύματος υπέβαλαν μήνυση, μέσω του δικηγόρου τους, Άρνολντ Βάις, εγκαλώντας το μουσείο για «ηθελημένη παραπλάνηση». Σύμφωνα με τη μήνυση, οι επισκέπτες ζήτησαν «εισιτήριο για ενήλικο» και τους ζήτησαν «25 δολάρια», παρά το γεγονός πως η πινακίδα στην είσοδο αναγράφει ξεκάθαρα «είσοδος 25 δολάρια», με την υποσημείωση «συνιστώμενη» στα «ψιλά γράμματα», ώστε κάποιοι από τους επισκέπτες είτε να μην τη διακρίνουν, είτε να την παραβλέπουν, ώστε να πληρώνουν το ακριβό κόμιστρο. Ως αποτέλεσμα του «κόλπου» αυτού, το 40% των επισκεπτών του μουσείου καταλήγει να πληρώνει τα 25 δολάρια (20 ευρώ) της εισόδου.

Σύμφωνα με τους μηνυτές, η τακτική του μουσείου παραβιάζει έναν πολιτειακό νόμο του 1893 που επιβάλλει περιστασιακή δωρεάν είσοδο στα μουσεία για ολους τους πολίτες για πέντε ημέρες και δυο απογεύματα την εβδομάδα, με ανταμοιβή παχυλές ετήσιες δημοτικές χορηγίες. Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Μουσείου, Χάρολντ Χόλτσερ, απαντά ότι ο νόμος αυτός έχει αντικατασταθεί από το 1970, με έναν που ορίζει ως είσοδο το «όσα έχετε ευχαρίστηση».

Η είδηση αυτή έχει ανακινήσει ξανά το ενδιαφέρον στις ΗΠΑ σχετικα με το κατά πόσο πρέπει ή όχι να πληρώνει κάποιος είσοδο σε ένα χώρο πολιτισμού, όπως το μουσείο, που ανήκει σε όλους. Σύμφωνα με μια έρευνα σε αμερικανικά μουσεία του 2011 από την εφημερίδα «The Art Newspaper», «τα μουσεία των μεγαλουπόλεων ορίζουν τιμή εισιτηρίου, επειδή είναι ιδρύματα που θέλουν να βγάζουν κέρδος. Αντιθέτως, τα μουσεία σε μικρές πόλεις δεν εχουν τιμολογιακή πολιτική επειδή εξαρτώνται από τη θέληση και διάθεση των επισκεπτών τους να επιστρέψουν στη πόλη τους και να δουν ξανά το μουσείο τους».

Τέλος, μετά από έρευνα της ίδιας εφημερίδας για την επισκεψιμότητα των ανά τον κόσμο μουσείων για το 2012, την πρώτη θέση καταλαμβάνει το Λούβρο, αφού 9.7 εκατομμύρια άτομα επισκέφθηκαν το παρισινό μουσείο μέσα στο 2012, ένα εκατομμύριο περισσότερα από το 2011. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, ενώ στην τρίτη, τέταρτη και πέμπτη θέση βρίσκονται τρία Μουσεία στο Λονδίνο. Η πιο δημοφιλής έκθεση της χρονιάς ήταν αφιερωμένη στους μεγάλους Ολλανδούς ζωγράφους στο Μουσείο Μετροπόλιταν του Τόκιο, αφού εκθέματα όπως το «Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι» του Γιοχάνες Βερμέερ έφεραν 10.500 επισκέπτες ημερησίως στο Μουσείο.  Πηγή:  ΤΟ ΒΗΜΑ

Η Ανεργίτσα και ο Πειναλέοντας σε νέες περιπέτειες

Η έκθεση «Cherchez να φαμ! Ο Μποστ του Τύπου»

Στο Μπενάκη της Πειραιώς εκτίθενται γελοιογραφίες από την περίοδο 1959-66, προσχέδια, σχέδια, ζωγραφική, διαφήμιση, εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, θεατρικά έργα, σκηνικά και κοστούμια καθώς και αρχειακό υλικό από την ΕΡΤ μάς θυμίζουν πόσο μοναδικός, τολμηρός και διαχρονικός υπήρξε ο Μποστ

Της Παρής Σπίνου    http://www.efsyn.gr

Αν ζούσε ο Μποστ, πεδίον δόξης λαμπρόν θα πρόσφερε για τις ανεπανάληπτες γελοιογραφίες του η υφιστάμενη κρίση. Ευτυχώς ο διορατικός καλλιτέχνης, που εξέφρασε όσο κανείς άλλος στην εποχή του το λαϊκό αίσθημα, φρόντισε να αφήσει μια παρακαταθήκη διαχρονική και επίκαιρη. Τους θρυλικούς χαρακτήρες του, την καθημαγμένη Μαμά Ελλάδα με τα παιδιά της, την Ανεργίτσα και τον Πειναλέοντα, που εύγλωττα εκφράζουν τη σημερινή κατάσταση.

Θα δούμε κι αυτήν την αγία τριάδα στην έκθεση «Cherchez να φαμ! Ο Μπόστ του Τύπου», που εγκαινιάζεται την Πέμπτη 4 Απριλίου στο Μουσείο Μπενάκη – κτίριο οδού Πειραιώς σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΑ. Εμφαση δίνεται στις γελοιογραφίες του Μποστ στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο την περίοδο 1950-1980. Μια σάτιρα που έχει στόχο τη μικροαστική νοοτροπία, τον καθωσπρεπισμό, την ημιμάθεια και τον νεοπλουτισμό, την ξενομανία, τις ταξικές αντιθέσεις, κυρίως όμως την πολιτική ζωή.

«Η εκθεση εξελίσσεται χρονολογικά, ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι της καταλαμβάνουν οι γελοιογραφίες που έκανε την περίοδο 1959-66. Υπάρχουν πρωτότυπα έργα, κυρίως όμως ψηφιακές αναπαραστάσεις γιατί, όπως είναι γνωστό, η Ασφάλεια κατάσχεσε και κατέστρεψε το έργο του το 1967» μας λέει η θεατρολόγος Μαρίνα Κοτζαμάνη, επ. καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, που επιμελείται την έκθεση. «Με συνοδευτικά κείμενα εξηγούμε την επικαιρότητα κάθε σκίτσου και τη σχέση με τα γεγονότα της περιόδου, προκειμένου να κατανοήσει ο επισκέπτης πως η γελοιογραφία γίνεται ζωντανό χρονικό μιας εποχής».

Οχι τυχαία ο Μποστ κατάφερε να δώσει το στίγμα του με ένα εντελώς προσωπικό και αναγνωρίσιμο ύφος, με επίτηδες ανορθόγραφα κείμενα, με μια γλώσσα που γελοιοποιεί την καθαρεύουσα, με παραφθορά των λέξεων δημιουργώντας απίθανους συνειρμούς. Η ευθύβολη σάτιρά του έχει στόχο την εξάρτηση της Ελλάδας από τον ξένο παράγοντα, την εθνικοφροσύνη των δεξιών κομμάτων, τον θεσμό της βασιλείας, ωστόσο σε πολλά κείμενα διακωμωδεί και την παράταξη της Αριστεράς στην οποία ανήκε.

«Οσο βαθαίνει η κρίση τόσο πιο επίκαιρη είναι η σάτιρα του Μποστ» συνεχίζει η Μ. Κοτζαμάνη. «Παρακολουθούσε στενά την επικαιρότητα, διάβαζε τα πάντα στις εφημερίδες και τα περιοδικά και τα αξιοποιούσε δημιουργικά, φτιάχνοντας ιστορίες με θεατρικό τρόπο. Μετουσίωνε την πολιτική επικαιρότητα σε τέχνη και έβγαζε την ποίηση του εφήμερου στη δουλειά του». Η Μαμά Ελλάς, ο Πειναλέοντας, η Ανεργίτσα, που συσχετίζονται με τη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, είναι χαρακτήρες «με αρχετυπική δύναμη, όπως ο Καραγκιόζης, και εκφράζουν την ελληνική λαϊκή ψυχή».

Για την έκθεση έγινε αρχειακή έρευνα από τον Νίκο Σαραντάκο και τεκμηρίωση των σκίτσων. Προσχέδια, σχέδια, ζωγραφική, διαφήμιση, εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, θεατρικά έργα, σκηνικά και κοστούμια καθώς και αρχειακό υλικό από την ΕΡΤ με συνεντεύξεις του Μποστ συνοδεύουν το αφιέρωμα. «Είχε την ευκολία να εκφράζεται με πολλά μέσα, επικοινωνιακή δεινότητα και εμβέλεια γιατί μιλούσε άμεσα στον κόσμο για τα προβλήματά του, χωρίς εκπτώσεις και συμβιβασμούς» τονίζει η επιμελήτρια. «Αρεσε και στους λίγους και στους πολλούς. Οπως λέει ο Κυρ, με ό,τι καταπιανόταν το έκανε χιτ».

Η έκθεση ανιχνεύει και τη σύγχρονη σημασία της σάτιρας του Μποστ. Ετσι γνωστοί γελοιογράφοι (Αναστασίου, Μακρής, Μητρόπουλος, Καλαϊτζής, Κυρ, Ορνεράκης, Πετρουλάκης, Στάθης, Χατζόπουλος κ.ά.) εμπνέονται από το έργο του και μας ωθούν να γελάσουμε με «τα χάλια» μας, αλλά και να «λογαριάσουμε πώς προχωρούμε».

Παράλληλα οργανώνεται σειρά εκδηλώσεων:

* Ημερίδα «Ξαναθυμόμαστε τον Μποστ» (14/4, 12.00) στην οποία συμμετέχουν οι Κώστας Γεωργουσόπουλος, Στάθης Σταυρόπουλος, Θανάσης Παπαγεωργίου, Γιάννης Κοντός, Μανόλης Σαββίδης, Τάσος Σακελλαρόπουλος και ο γιος τού Μπόστ, Κώστας Μποσταντζόγλου.

* «Bost Live!» (20/4, ώρα 19.00): φοιτητές του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ζωντανεύουν επί σκηνής τα σκίτσα του Μποστ , με την καθοδήγηση του Γιάννη Λεοντάρη.

• «Γνωριμία με έναν σκιτσογράφο»: Εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Μαρίας Τζαμπούρα για παιδιά από 10 ετών (12/5, 11.00). Πληροφορίες: 210-3671067

• Ξεναγήσεις για το κοινό από τον υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσο Σακελλαρόπουλο, τις Παρασκευές (18.00) και τα Σάββατα (11.00) Απριλίου και Μαΐου.
Πληροφορίες: 210-3671015.
Η έκθεση είναι αφιερωμένη στην ιστορικό Τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη, που χάθηκε πρόσφατα. Την είχε προτείνει και σχεδιάσει, ωστόσο δεν πρόφτασε να την ολοκληρώσει.

*Διάρκεια ώς 19 Μαΐου

Mε ένα κλικ πάμε Βυζάντιο

Μπορεί μία ηλεκτρονική πλατφόρμα να σε ταξιδέψει στην εποχή του Ιουστινιανού ή των Κομνηνών; Το νέο πόρταλ του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων προσφέρει μια μοναδική προσομοίωση ενός χαμένου κόσμου

 Νικόλας Ζώης  | ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 08:00 |ΤΑ ΝΕΑ



Εστω ότι το exploringbyzantium.gr δεν είναι ιστοσελίδα αλλά μια χρονομηχανή, ζηλευτή από την πιο ευρηματική επιστημονική φαντασία. Ενας ταξιδιώτης μπαίνει στην καμπίνα της, κάνει κλικ τέλος πάντων και διαπιστώνει ότι οι υπηρεσίες που προσφέρονται είναι τέσσερις.
Η μία ακολουθεί τρεις διαδρομές, τις οποίες έκαναν και αυτοκράτορες του διαμετρήματος ενός Μεγάλου Κωνσταντίνου ή ενός Νικηφόρου Φωκά. Ο ταξιδιώτης μπορεί να τις ακολουθήσεις ξανά, προσλαμβάνοντας όμως όλες τις ιστορικές, γεωγραφικές ή καλλιτεχνικές πληροφορίες με τη βοήθεια εικόνων ή βίντεο.
Μια άλλη περιλαμβάνει εκπαιδευτικά παιχνίδια για πιτσιρίκια, τα οποία καλούνται να χτίσουν μια πόλη ή να ξεσκεπάσουν έναν ποταπό σφετεριστή του θρόνου.
Μια τρίτη προσφέρεται με τη μορφή ραδιοφωνικών εκπομπών με ιστορικά κείμενα ή θέματα πολιτισμού, όπως εκείνη για τη «Θεσσαλονίκη μέσα από τα μάτια των βυζαντινών συγγραφέων του 12ου αιώνα».
Ο άνθρωπός μας επιλέγει την υπηρεσία που μοιάζει να εξασφαλίζει την πιο πλούσια, την πιο βαθιά μελέτη συγκεκριμένων πτυχών της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών και να προσφέρει πληροφορίες ανάλογα με το αν ο χρήστης ανήκει στην κατηγορία του εξειδικευμένου κοινού, του κοινού γενικά ή του μαθητή.
Οι βασικές επιλογές εδώ, εμπλουτισμένες με εικόνες ευρημάτων της εποχής, έχουν ονόματα όπως «Η πόλη στο Βυζάντιο», «Μορφές επικοινωνίας», «Εθιμα των Βυζαντινών», «Βυζαντινών πολεμικά» ή «Η κοινωνική ζωή στο Βυζάντιο». Ο χρήστης μαθαίνει, μεταξύ άλλων, ότι η διατροφή των πλουσίων ξεχώριζε από την κατανάλωση κρέατος, ακριβών ψαριών και τυριών όπως το βλάχικο. Οι χαμηλότερες τάξεις, εκτός από λάδι, ψωμί και κρασί, είχαν πρόσβαση και σε τσίρους, σαρδέλες, καλαμάρια ή κακής ποιότητας ασβεστότυρο. Τα ρούχα; Λινά ή μάλλινα για τις μεσαίες και χαμηλές τάξεις, λινά ή μεταξωτά για τις ανώτερες, πολύτιμα υφάσματα για τους αυτοκράτορες. Ο καλλωπισμός, επικεντρωμένος στα μαλλιά, αρκετά διαδεδομένος, κρίνοντας από τα ευρήματα ή τις παραινέσεις των Πατέρων της Εκκλησίας για το αντίθετο. Οχι και άσχημα για μια ιστοσελίδα.

Από έθιμα, επίσης άλλο τίποτα. Αν το exploringbyzantium.gr, αυτή η ψηφιακή χρονομηχανή, προσγειώσει τον ταξιδιώτη μπροστά σε μια γέννηση, εκείνος μπορεί να δει όλη τη διαδικασία που κατά  κανόνα γινόταν στο σπίτι με τη βοήθεια μαίας, αλλά  και πώς η γυναίκα θεωρούνταν σχεδόν μολυσμένη για σαράντα ημέρες. Επισκέπτες φορτωμένοι ευχές ή και δώρα κατέφθαναν, είτε επρόκειτο για φτωχόπαιδο είτε για βασιλόπαιδα – με τη διαφορά ότι στον τελευταίο τα δώρα παραδίδονταν με φόντο συμπόσια ή ιππικούς αγώνες.
Αν η διαδρομή τον ξεβράσει σε μια βάπτιση πρώιμου βυζαντινού στυλ, ο χρήστης θα διαπιστώσει ότι αυτό γινόταν σε λίμνες ή ποτάμια και αφού ο ενδιαφερόμενος είχε ενηλικιωθεί – συνήθεια που εγκαταλείφθηκε λόγω της αυξημένης βρεφικής θνησιμότητας. Ο γάμος, τον οποίο για τις γυναίκες κανόνιζε φυσικά ο πατέρας, θεωρούνταν νόμιμος αν η σύζυγος είχε συμπληρώσει τα δώδεκα και ο σύζυγος τα δεκατέσσερα χρόνια. Περιελάμβανε τα «παστοπήγια» (κάτι σαν το σημερινό «στρώσιμο του κρεβατιού») και, αντίθετα με την επιθυμία της Εκκλησίας, λυνόταν συχνά.
Αν πάλι ο μακρινός επισκέπτης πετύχει κηδεία μπορεί και να παρατηρήσει ένα νόμισμα στο στόμα του νεκρού, να αγανακτήσει με τους ενδεχομένως υπερβολικούς ολολυγμούς των συγγενών ή να «φάει» λίγα κόλλυβα. Μπορεί φυσικά να κάνει και μια βόλτα στην πόλη, σε όποια από τις 900 του 6ου αιώνα θέλει, και να περιπλανηθεί στις δύο κεντρικές και διασταυρούμενες στο forum οδούς των πρώτων αιώνων, στις μάλλον δύσχρηστες των μέσων και ύστερων, τις γεμάτες λακκούβες, λάσπες ή σκουπίδια και υποταγμένες στις ιδιομορφίες του εδάφους. Να ξεκουραστεί όχι σε πλατείες, που δεν πρέπει να υπήρχαν όπως τις ξέρουμε σήμερα, αλλά σε διαμορφωμένους χώρους με θέα τη θάλασσα ή τη γύρω περιοχή. Να νιώσει λίγη από τη βουή των κάπως πρόχειρα στημένων από τον 7ο αιώνα και έπειτα αγορών. Να διαβεί επίσης τις πόρτες ενός χριστιανικού ναού: από τον 5ο και τον 6ο αι. οι ναοί ιδρύονταν σε κεντρικά σημεία του πολεοδομικού ιστού ή, στη μέση και ύστερη περίοδο, σε σημεία χωρίς δόμηση ή σε βασικούς δρόμους των πόλεων.

Η μουσική
Αν και για την κοσμική βυζαντινή μουσική γνωρίζουμε ελάχιστα, καθώς έχουν σωθεί κυρίως εκκλησιαστικές ψαλμωδίες, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξε. Σύμφωνα με το exploringbyzantium.gr, η μουσική των Βυζαντινών έχει επηρεαστεί τόσο από την αρχαία ελληνική και τη ρωμαϊκή όσο και από την ψαλτική των Εβραίων. Αυτή η μικρογραφία από το έργο «Σύνοψις Ιστοριών Ιωάννου Σκυλίτζη» απεικονίζει μουσικούς και βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Μαδρίτης.

Αγώνες, λουτρά και «μιμοθέατρο»

Κοινωνικές δραστηριότητες

Στην ενότητα «Η κοινωνική ζωή», το exploringbyzantium.gr συνεχίζει το ταξίδι του στον χρόνο και αυτή τη φορά μάς προσγειώνει σε κοινωνικές δραστηριότητες, που δεν επιβεβαιώνουν ακριβώς την εικόνα ενός αυστηρού θεοκρατικού κράτους. Στον Ιππόδρομο διεξάγονταν αγώνες δρόμου αντοχής, ιππικοί αγώνες και αρματοδρομίες και ο λαός είχε την ευκαιρία, μέσα από την ελευθερία της ανωνυμίας του πλήθους, να επευφημήσει τον αυτοκράτορα ή να εκφράσει δημόσια τη δυσαρέσκειά του. Στα λουτρά, κέντρα κοινωνικής ζωής αλλά και τόπους συνάντησης, ιδιαίτερα οι γυναίκες, οι οποίες δεν είχαν πολλές ευκαιρίες για δημόσιες εμφανίσεις, μπορούσαν να απολαύσουν το μπάνιο τους, να συναντήσουν φίλους και να ενημερωθούν.
Στα διάφορα θεάματα, σε θέατρα, καπηλειά ή δρόμους, κυριαρχούσε το «μιμοθέατρο» αλλά και γελωτοποιοί, ταχυδακτυλουργοί, ακροβάτες ή εκπαιδευμένα ζώα. Τα πανηγύρια, γιορτές στη μνήμη αγίων στον περίβολο των ναών τους, ήταν ευκαιρία για χορούς, τραγούδια ή φαγητό, αλλά και για εμποροπανηγύρεις.
Κάπου εδώ το ταξίδι πλησιάζει στο τέλος του. Στο μεταξύ, ο «ταξιδιώτης από το μέλλον» μπορεί να έχει κάνει και μερικές στάσεις σε ενότητες όπως «Βυζαντινών πολεμικά» (συνταγή για υγρό πυρ, χειροσίφωνες, οχυρωματικά έργα αλλά και δομή του στρατού), «Μορφές επικοινωνίας» (τα ταξίδια, οι κίνδυνοι και οι απολαύσεις τους, τα πλοία και η κατασκευή τους) ή «Επιστήμη και τεχνολογία» (από αστρονομία και μαθηματικά μέχρι βοτανική και ζωολογία).
Ενδεχομένως να χρειαζόταν γλώσσα λιγότερο ακαδημαϊκή, δεν πειράζει όμως. Είναι σημαντικό ότι το site έχει και αγγλική εκδοχή για χρήση εκτός συνόρων. Και για να το ξεκαθαρίσουμε άλλη μία φορά: διαδικτυακή πλατφόρμα είναι, όχι χρονομηχανή. Συγχρηματοδοτημένη από τα επιχειρησιακά προγράμματα Ψηφιακή Σύγκλιση, Μακεδονία - Θράκη, Κρήτη και Νήσοι του Αιγαίου, Θεσσαλία - Στερεά Ελλάδα - Ηπειρος και Αττική. Με φορέα υλοποίησης το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και ανάδοχο το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας.
Πηγή:  ΤΑ ΝΕΑ

Η τέχνη παίζει με τον θάνατο

Βρεθήκαμε στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας για μια έκθεση που βασίστηκε στην πλούσια συλλογή Δασκαλόπουλου

Μαίρη Αδαμοπούλου 

Το προκλητικό γλυπτό «Bunny Gets Snookered #10» (1997) της Σάρας Λούκας

 

 

Στην αρχή σε ξαφνιάζουν και αμέσως μετά νιώθεις να σε μεθάνε. Κύμινο, γαρίφαλο και κουρκουμάς. Μυρωδιές μπαχαρικών που θα περίμενες να σε υποδέχονται στην Αιγυπτιακή Αγορά της Κωνσταντινούπολης και όχι στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας, στο Εδιμβούργο, γνωστό και ως «Αθήνα του Βορρά».

Η έκπληξη, δε, γίνεται μεγαλύτερη όταν διαπιστώνεις πως αντί να αιχμαλωτιστεί το βλέμμα σου από μια εικόνα - όταν πηγαίνεις μάλιστα επί τούτου για να δεις την έκθεση «Από τον θάνατο στον θάνατο και άλλες μικρές ιστορίες, αριστουργήματα από την Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης της Σκωτίας και τη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου» και περιμένεις να αντικρίσεις Πικάσο, Μαγκρίτ, Ντισάν, Νταλί, Μπόις, Μπουρζουά ανάμεσα σε άλλα μεγάλα ονόματα της τέχνης - τελικά παρασύρεσαι από την οσμή.

Το ταξίδι ωστόσο ως εκείνο το μεθυστικό άρωμα δεν είναι μια απλή διαδρομή και εξελίσσεται σε μια εξίσου δυναμική πρόκληση για το βλέμμα και τη σκέψη. Και γι' αυτό έχουν φροντίσει τα 120 έργα - μισά από τη σκωτσέζικη Πινακοθήκη και μισά από την ελληνική συλλογή - που καταφέρνουν να δείξουν πως «η ζωή ξεκινά και καταλήγει σε θάνατο», όπως επισημαίνει ο επικεφαλής επιμελητής της Πινακοθήκης, Κιθ Χάρτλεϊ.

Κορμιά γυμνά γεμάτα ερωτικά και όχι μόνο τραύματα είτε στον καμβά διά χειρός Πάμπλο Πικάσο, Ρενέ Μαγκρίτ και Μαξ Ερνστ είτε από παραγεμισμένα καλσόν με την υπογραφή της Σάρα Λούκας. Νύφες-πορνοστάρ και κλόουν με φούξια κιλτ στο διάσημο σύνολο βίντεο εγκαταστάσεων Cremaster του Μάθιου Μπάρνεϊ. Βουτηγμένες στο μέταλλο ώστε να σιωπήσουν για πάντα οι κόπιες της «Σιωπής» του Μπέργκμαν από τον Γιόζεφ Μπόις. Ενας ιδιότυπος κήπος γεμάτος λουλούδια που έφτιαξε η Ελεν Τσάντγουικ, αποτυπώνοντας σε μέταλλο τα ίχνη που άφηναν τα ούρα της στο χιόνι.

Οι μυρωδιές των μπαχαρικών πλέον έχουν γίνει «εκκωφαντικές». Και αποδεικνύεται πως εκατοντάδες κιλά τους κρύβονται μέσα στα οστά από λύκρα - ή μήπως πόδια ελέφαντα - που συνθέτουν το εντυπωσιακό έργο του Ερνέστο Νέτο.

Το ταξίδι όμως δεν τελειώνει εδώ. Ενα ακραίο όργιο με πειρατές, μουστάρδα, μαγιονέζα, σοκολάτα και κομμένα ανθρώπινα μέλη ακολουθεί με την υπογραφή των Πολ και Ντέιμον ΜακΚάρθι. Ο εμβληματικός ουρητήρας του Μαρσέλ Ντισάν, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς καθαρίζει με μανία ανθρώπινα οστά, το καλούπι ενός τραπεζιού νεκροτομείου από τη Ρέιτσελ Γουάιτριντ, μια διαλυμένη κούνια φτιαγμένη από μυελό των οστών από τη Μόνα Χατούμ, ένα ανδρείκελο του Βλάση Κανιάρη δίπλα σε έναν πίνακα του Ζοάν Μιρό και μια τεράστια μαύρη ταπετσαρία γεμάτη ανδρικά και γυναικεία γεννητικά όργανα του Ρόμπερτ Γκομπέρ είναι μερικές μόνο από τις στάσεις αυτής της εικαστικής διαδρομής, που στους τρεις μήνες λειτουργίας της έχουν δει 30.000 επισκέπτες και εκτιμάται ότι θα φτάσουν έως τον Σεπτέμβριο τις 100.000.

Πηγή:  ΤΑ ΝΕΑ

«Είμαστε μόνοι στο Σύμπαν;»

Νέα ενότητα από τη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ιδρύματος Ευγενίδου

Κάθε Σάββατο και Κυριακή, από τις 6 έως τις 28 Απριλίου και από τις 18 έως τις 26 Μαΐου, η Διαδραστική Έκθεση ασχολείται με τη ζωή στη Γη και σε άλλους πλανήτες, στην ενότητα: «Είμαστε μόνοι στο Σύμπαν;». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
13:30 - 14:10 Επίδειξη Πειραμάτων: «Η ζωή στη Γη και σε άλλους πλανήτες»
(προτείνεται για παιδιά άνω των 8 ετών και ενήλικες)
Η επιστημονική ομάδα των πειραμάτων ψάχνει απαντήσεις σε καυτά ερωτήματα και χρειάζεται τη βοήθειά σας! Τι είναι στ’ αλήθεια η ζωή; Χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούν να δώσουν έναν ορισμό, αλλά κανείς δεν έχει καταφέρει να περιγράψει με ακρίβεια το θαυμαστό αυτό φαινόμενο. Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τι είναι ζωντανό και τι όχι; Είμαστε μόνοι στο Σύμπαν; Υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες; Πώς αναζητούμε στοιχεία για εξωγήινους ζωντανούς οργανισμούς;
Στην αναζήτηση αυτή πρωταγωνιστούν: ο ευέξαπτος αιθέρας, η μυστηριώδης χημική αντίδραση Belοusov - Zhabotinsky, ο αινιγματικός χορός του Καινοραβδίτη, το εξωγήινα ψυχρό υγρό άζωτο και το περίεργο διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler!

15:30 - 16:30 Διαδραστικό εργαστήρι: «Παλαιοντολόγοι για άλλους πλανήτες»
(προτείνεται για παιδιά από 7 έως 10 ετών)
Γιατί άραγε να ζητούνται παλαιοντολόγοι σε άλλους πλανήτες; Τα παιδιά μέσα από ενεργό διάλογο και δραστηριότητες μαθαίνουν για το ενδεχόμενο ύπαρξης ζωής σε άλλους πλανήτες. Προσεγγίζουν την επιστήμη της παλαιοντολογίας και τη διαδικασία απολίθωσης των ζωντανών οργανισμών, αλλά και των αποτυπωμάτων τους. Στο τέλος κατασκευάζουν τα ίδια το δικό τους, μοναδικό αποτύπωμα.

17:30 - 18:20 Διαδραστική αφήγηση: «Πώς φτάσαμε στον Δαρβίνο;»
(προτείνεται για παιδιά άνω των 12 ετών και ενήλικες)
Η θεωρία της Εξέλιξης αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της επιστήμης. Μέσα από ποιους δαιδάλους, όμως, «περπάτησε» η σκέψη για την εμφάνιση και ανάπτυξη της ζωής στη Γη (και όχι μόνο…), μέχρι ο Δαρβίνος να επιστρέψει από τα Γκαλαπάγκος και να δημοσιεύσει το έργο του; Η ζωή και το έργο διανοητών, όπως ο Buffon και ο Lamarck, σηματοδοτούν τις διάφορες στροφές αυτής της ιστορικής διαδρομής, που σημαδεύτηκε από μυστήρια, διαπλοκές και συγκρούσεις. Μέσα από αυτή τη διαδραστική αφήγηση, θα ξεφυλλίσουμε τις πιο σημαντικές σελίδες του βιβλίου της εξέλιξης!

>> Για τις δραστηριότητες αυτές δεν γίνεται κράτηση, μπορείτε όμως να τις παρακολουθήσετε με το εισιτήριο της Διαδραστικής Έκθεσης, το οποίο είναι ημερήσιο. Σε περίπτωση μεγάλης προσέλευσης θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχει η δυνατότητα διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, κατόπιν έγκαιρης επικοινωνίας με γραπτό μήνυμα στο τηλέφωνο 6936177143 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: pr@eugenfound.edu.gr            www.kerdos.gr

 

Πόλεμος για το κτήμα Τατοΐου

Στην αντεπίθεση περνά ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου καθώς όπως καταγγέλλει το Τατόι αν και αποτελεί το Νεώτερο Μνημείο της χώρας έχει παραμείνει αναξιοποίητο. Παράλληλα βάλλει κατά όσων το επισκέπτονται και κάνουν… πικ νικ, ανάβοντας φωτιά.

Σήμερα, όπως αναφέρει: «δεκάδες αυτοκίνητα έκλεισαν και τα δύο ρεύματα της παλαιάς Εθνικής Οδού Αθηνών-Χαλκίδας με αποτέλεσμα σε περίπτωση πυρκαγιάς ή εκτάκτου ανάγκης να εγκλωβιστούν χιλιάδες κόσμου μέσα στο δάσος. Δεχθήκαμε επίθεση φραστική "ότι το δάσος είναι δημόσιο και μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε". Κατόπιν τούτου ενημερώσαμε την Πυροσβεστική, μιας και στο Δασαρχείο Πάρνηθας δεν απαντούσε κανείς μετά από επανειλημμένες προσπάθειες επικοινωνίας».

«Καλούμε τον υπεύθυνο μέχρι σήμερα Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, το Δασαρχείο Πάρνηθας καθώς και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής να προχωρήσουν άμεσα στην περίφραξη του Ιστορικού Πυρήνα του Τατοΐου από το Ανάκτορο μέχρι το Βασιλικό Κοιμητήριο. Εφόσον έχεις έναν αχανή χώρο απροστάτευτο δεν μπορείς να θέσεις σε εφαρμογή κανονισμούς λειτουργίας. Καλούμε το Δασαρχείο όπως τοποθετήσει σε εμφανή σημεία του Κτήματος ενημερωτικές πινακίδες με τους κανόνες συμπεριφοράς που ισχύουν για προστατευόμενες περιοχές (με έμφαση στην απαγόρευση εντός Εθνικών Δρυμών το άναμα φωτιάς). Καλούμε τον Υπουργό Δημοσίας Τάξεως όπως μεριμνήσει για την άμεση παρέμβαση της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας στις καταγγελίες πολιτών που αφορούν την ευρύτερη περιοχή του κτήματος Τατοΐου και το κλείσιμο των δρόμων. Καλούμε τα συναρμόδια Υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού όπως λάβουν όλα τα μέτρα για την ασφαλή παρουσία των κατοίκων του λεκανοπεδίου στον συγκεκριμένο χώρο».
http://www.zougla.gr/greece/article/polemos-gia-to-ktima-tatoiou
 

Ψυχές στα κιγκλιδώματα

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

http://www.kathimerini.gr

Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο η έκθεση του Ναυαγίου των Αντικυθήρων είναι ένα αριστούργημα. Δεν είναι μόνον ο εκπληκτικός τρόπος παρουσίασης του περίφημου μηχανισμού. Είναι και εκείνος ο Οδυσσέας, διαβρωμένος από το νερό, του οποίου, αν και τα υλικά έχουν παραμορφωθεί, η έκφρασή του παραμένει ζωντανή. Είναι συγκινητικό να στέκουν εκεί, μπροστά στα μάτια σου, οι μορφές των γλυπτών που αντιστάθηκαν πεισματικά στον χρόνο παλεύοντας να κρατήσουν τη μορφή τους σε πείσμα της φθοράς των υλικών. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη, και παγκοσμίως. Η ιδιότυπη εξορία στην οποία καταδικάστηκε για χρόνια υπήρξε ένα από τα πιο έντονα συμπτώματα του πολιτισμικού νεοπλουτισμού που κατέλαβε τη χώρα στα χρόνια της πλουτοκώσταινας. Η κατασκευή του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης μονοπώλησε το ενδιαφέρον αρμοδίων και αναρμοδίων. Η επιθετική αρχιτεκτονική του νέου μουσείου, σε συνδυασμό με το ιδεολόγημα της επιστροφής των Μαρμάρων, το έκανε δημοφιλές. Επιτέλους, το κοινό είχε κάποιο λόγο να ενδιαφερθεί για την αρχαιότητα, ερεθισμένο από τη σκέψη και μόνον ότι μας την έκλεψαν οι Αγγλοι. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μέσα στην εξαθλίωση του περιβάλλοντος, έμοιαζε μ’ εκείνους τους νεόπτωχους που παλεύουν να κρατήσουν την αξιοπρέπειά τους. Οντως ο πεζόδρομος της Τοσίτσα άδειασε από τον θλιβερό πληθυσμό των εμπόρων ναρκωτικών και των θυμάτων τους. Παραμένει όμως άδειος, χωρίς ζωή. Σύμβολο μιας πόλης που έχει γυρίσει την πλάτη της σε ό,τι πολυτιμότερο έχει. Διάβασα στο ρεπορτάζ του Δ. Ρηγόπουλου πως το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων δεν δέχθηκε καν να συζητήσει την πρόταση του διευθυντή του Εθνικού Αρχαιολογικού κ. Κακαβά για τοποθέτηση προστατευτικών κιγκλιδωμάτων γύρω από το κτίριο. Φοβούνται, λέει, μήπως έτσι αλλοιωθεί ο «δημόσιος χαρακτήρας» του χώρου. Ο εστί μεθερμηνευόμενον, ό,τι δημόσιο και ξέφραγο. Δεν σκέφτηκαν όμως ότι, κατά τη λογική του Καποδίστρια, αν τοποθετούσαν προστατευτικά κιγκλιδώματα, η εθνική ψυχή μας θα αντιλαμβανόταν ότι κάτι σπουδαίο υπάρχει εκεί μέσα για να θέλουν κάποιοι να το περιφράξουν. Το ζήτημα δεν είναι αισθητικό. Είναι βαθύτατα πολιτικό και έχει να κάνει με την αντίληψη που θεωρεί πως η δημοκρατία δεν ανέχεται όρια και περιορισμούς.

H Ακαδημία ζητεί οδοφράγματα

 
Βραβείο φαεινής ιδέας πρέπει να απονεμηθεί στους ακαδημαϊκούς. Σε ένα διάλειμμα του θεάρεστου ύπνου τους, αποφάσισαν να προτείνουν την περίφραξη της Ακαδημίας Αθηνών με ένα μεγαλοπρεπές κιγκλίδωμα ύψους 3,4 μέτρων αλλά και με μια ακαλαίσθητη ξυλοκατασκευή -απομίμηση τοιχοποιίας- προκειμένου να προφυλάξουν τα νώτα τους.

Να υψώσουν, λοιπόν, σιδηρούν παραπέτασμα στο κέντρο της Αθήνας που θα απομονώσει το ιστορικό κτίριο και τα ωραία του αγάλματα από βανδαλισμούς, γκράφιτι, κυρίως όμως από τους ναρκομανείς, οι οποίοι καταφεύγουν εκεί και λερώνουν, όπως φαίνεται, με τις σύριγγες τα λευκά μάρμαρα. Οταν ακόμα και το Τείχος του Βερολίνου έχει πέσει, οι ακαδημαϊκοί καλλιεργούν τον κοινωνικό αποκλεισμό, με μια στενόμυαλη πρόταση -είχαν προλάβει να κάνουν και την προμελέτη- την οποία ευτυχώς απέρριψε κατά πλειοψηφία το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

«Η προστασία των μνημείων δεν γίνεται με την κατασκευή προφυλάξεων. Ο σχεδιασμός του κτιρίου της Ακαδημίας έγινε με γνώμονα να είναι ανοιχτό στον κόσμο, καθώς είναι το ύψιστο κέντρο πνευματικού διαλόγου», πολύ σωστά επισήμανε ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Επίσης, έχει σχεδιαστεί με τη λογική της τριλογίας. Εάν τοποθετηθεί περίφραξη σε αυτό, τότε τι θα γίνει με τα υπόλοιπα κτίρια;».

Χαμπάρι δεν έχουν πάρει στην Ακαδημία Αθηνών για το «Rethink Athens», το σχέδιο ανάπλασης της οδού Πανεπιστημίου -τη μελέτη χρηματοδοτεί το Ιδρυμα Ωνάση- που θέλει το ιστορικό κέντρο φιλικό και προσιτό στους πολίτες, με πεζόδρομους, δεντροφύτευση, νερά. Εναν χώρο δίχως αυτοκίνητα, ανοιχτό για όλους, όπου η Αθηναϊκή Τριλογία, επομένως και το κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, έργο του Θεόφιλου Χάνσεν, θα πρωταγωνιστεί.

Θα περιμέναμε από τους ακαδημαϊκούς μεγαλύτερη ευαισθησία. Οι πρωτοβουλίες τους να έχουν στόχο τη συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, το ΥΠΑΙΘΠΑ και άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς προκειμένου να συντηρηθεί το ιστορικό κτίριο και κυρίως, να υπάρξει πρόνοια για τους ναρκομανείς, που καταλήγουν να γίνονται εξιλαστήρια θύματα. Οχι απλώς να κοιτάζουν πώς θα αμπαρωθούν στον χρυσελεφάντινο πύργο τους.

Παρή Σπίνου   http://www.efsyn.gr