Στον «αέρα» βρίσκεται η νέα ανασκαφική περίοδος (1/7-10/8/2018) της συστηματικής ανασκαφικής έρευνας στο προ- και παλαιο-ανακτορικό μινωικό νεκροταφείο Πετρά Σητείας (2800-1800 π.Χ.) σαράντα ημέρες πριν από την έναρξή της. Και τούτο γιατί δεν υπάρχει πλέον δρόμος πρόσβασης προς τον -κοινά αποδεκτό- σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο που αναδεικνύεται από τη διεπιστημονική ομάδα, σπιθαμή προς σπιθαμή, καθώς οι παλαιοανθρωπολόγοι συγκεντρώνουν ακόμα και «με εργαλεία οδοντιάτρου τα κοκαλάκια» των νεκρών της τότε ελίτ κοινωνίας που αναπαύτηκαν στην κορυφή του λόφου χιλιάδες χρόνια πριν.
Το έτερο θέμα που προκύπτει με βάση το ρεπορτάζ είναι ότι ενώ έχει εγκριθεί από το 2011 η απαλλοτρίωση των 10 στρεμμάτων όπου πραγματοποιείται η ανασκαφή, δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς το ΤΑΠΑ δεν έχει καταβάλει τα χρήματα στον ιδιοκτήτη. Ετσι, δεν είναι ακριβώς περιουσία του ελληνικού Δημοσίου, γι’ αυτό μένει αφύλακτη και απερίφρακτη η έκταση του μινωικού νεκροταφείου με υπαρκτό τον κίνδυνο της λαθρανασκαφής.
Αυτό που προτείνουν ως προσωρινή λύση είναι η χρήση μονοπατιού, το οποίο όμως περνάει από άλλη ιδιοκτησία. Εφόσον ο ιδιοκτήτης απαντήσει θετικά στο αίτημα, τα μέλη της ομάδας με τον εξοπλισμό των εργαλείων, των οργάνων κ.λπ. θα πρέπει να περπατούν μέχρι τoν αρχαιολογικό χώρο και δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα απαραίτητα έως τώρα αγροτικά αυτοκίνητα.
Αδυναμία επίλυσης
Πριν από δέκα μέρες η «Εφ.Συν.» (7/5/2018) ανέδειξε το ζήτημα της πρόσβασης. Ηταν γνωστό εξάλλου στο υπουργείο Πολιτισμού, στην τοπική κοινωνία, στη δημοτική αρχή, στους αρχαιολογικούς κύκλους, καθώς ξεκίνησε από πέρυσι, τελευταία στιγμή επιλύθηκε και επανήλθε εντονότερα φέτος.
Η συστηματική ανασκαφή που πραγματοποιείται στον Πετρά από το 2004, υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου, επίτιμης διευθύντριας του ΥΠΠΟ, δρος Μεταξίας Τσιποπούλου, μαζί με διεπιστημονική ομάδα 30 ατόμων από 9 χώρες (διακεκριμένοι επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων, μεταπτυχιακοί φοιτητές, κ.ά.), και έχει φέρει στο φως σπουδαία ευρήματα από πολύτιμα υλικά, δεν έχει πλέον δρόμο πρόσβασης.
Οσο και αν αυτό ακούγεται παράδοξο, η ανασκαφή, που επιχορηγείται αποκλειστικά από κεφάλαια του εξωτερικού, είναι τεράστιας σημασίας με περισσότερες από 40 δημοσιεύσεις, μονογραφίες, διεξάγεται με υποδειγματικό τρόπο, «κόβεται» από τον Ιωσήφ Πλακιωτάκη αλλά και την αδυναμία των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού να επιλύσουν το ζήτημα για το οποίο είναι ενήμερη όλη η ιεραρχία, μετά τις πολυάριθμες αναφορές της αρχαιολόγου κ. Μεταξίας Τσιποπούλου.
Σύμφωνα με την ίδια και με βάση το συμβόλαιο που κατέχουν οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και τα σχετικά έγγραφα του ΤΑΠΑ, η απαλλοτριούμενη έκταση όπου πραγματοποιείται η ανασκαφή του μινωικού νεκροταφείου (πρώην) ιδιοκτησίας Τσακαλάκη συνορεύει προς βορράν με αγροτικό δρόμο, που τη συνδέει με την επαρχιακή οδό Σητείας-Παλαιοκάστρου. Ωστόσο ο Ιωσήφ Πλακιωτάκης, πατέρας του πολιτικού Γιάννη Πλακιωτάκη, βουλευτή Λασιθίου της Νέας Δημοκρατίας, υποστηρίζει ότι ο δρόμος είναι ιδιωτικός και όχι αγροτικός. Γι’ αυτό εξάλλου τον έχει κλείσει με καγκελόπορτα εδώ και χρόνια.
Στην παρούσα φάση, σύμφωνα με πληροφορίες μας, θέλει να αξιοποιήσει το περιουσιακό του στοιχείο και έχει πάρει την απόφαση -από το 2016- να μην επιτρέπει πλέον την πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο για τις 6 εβδομάδες ετησίως. Εφτασε μάλιστα στο σημείο, στις αρχές Μαΐου, να κάνει εκσκαφικές εργασίες μεταφέροντας χωμάτινους όγκους προκειμένου να κλείσει την πρόσβαση προς την ανασκαφή. Μετά τις αυθαίρετες εργασίες, η ΕΦΑ Λασιθίου προχώρησε σε καταγγελία προς τον εισαγγελέα, καθώς η ιδιοκτησία βρίσκεται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου και βάσει του αρχαιολογικού νόμου όφειλε να ζητήσει άδεια από την ΕΦΑ.
Το θέμα χειρίζεται η ΕΦΑ Λασιθίου σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις του ΥΠΠΟ. Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με την προϊσταμένη στης ΕΦΑ Λασιθίου, την κ. Χρύσα Σοφιανού, και στην ερώτησή μας αν η ανασκαφική περίοδος του 2018 θα πραγματοποιηθεί, μας απάντησε: «Αυτό θα εξαρτηθεί από την ανασκαφέα.
Εμείς έχουμε κάνει ενέργειες. Διάβαση υπάρχει, ένα μονοπάτι που χρησιμοποιούμε χρόνια για να ελέγχουμε τον αρχαιολογικό χώρο. Η ΕΦΑ έκανε σχετικό έγγραφο προς τους ιδιοκτήτες του ακινήτου για να υπάρξει παραχώρηση δουλείας διάβασης προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση στον χώρο της ανασκαφής».
• Αυτή τη στιγμή έχουμε μια σημαντική αρχαιολογική ανασκαφή, με σπουδαία ευρήματα και ασύλητους τάφους, είναι αυτοχρηματοδοτούμενη, η απαλλοτρίωση εγκρίθηκε από το 2011, αλλά ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί ώστε να περιέλθει η έκταση στην περιουσία του ελληνικού Δημοσίου και να την προφυλάξει, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού, μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών του, δεν μπορεί να εξασφαλίσει ούτε δρόμο πρόσβασης. Σωστά;
«Δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο ιδιοκτήτης των δέκα στρεμμάτων, ο κ. Τσακαλάκης, με επιστολή του μας διαβεβαίωσε ότι ουδέποτε είχε πρόσβαση από την ιδιοκτησία Πλακιωτάκη. Χρησιμοποιούσε το μονοπάτι από άλλη ιδιοκτησία όπως κι εμείς που ερχόμαστε για επίβλεψη στον αρχαιολογικό χώρο.
Βρήκαμε τους ιδιοκτήτες, διότι δεν είναι κάτοικοι Κρήτης, και με έγγραφο ζητάμε να μας επιστρέψουν να περάσουμε από την ιδιοκτησία τους για να φτάσουμε στην ανασκαφή. Περιμένουμε την απάντηση. Θεωρώ ότι η ανασκαφή μπορεί να γίνει από το μονοπάτι. Πολλά χρόνια παίρνουμε τον εξοπλισμό και περπατάμε πολλή ώρα. Δεν έχουν όλες οι ανασκαφές πρόσβαση με αυτοκίνητο.
Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να συνεχιστεί η ανασκαφή προς χάριν των αρχαίων. Για τίποτα στον κόσμο δεν θέλουμε να σταματήσει. Το θέμα έχει πάρει διάσταση και φοβόμαστε μήπως προκύψουν κι άλλα ζητήματα. Εχουν ευθύνη όσοι δημοσιοποιούν χάρτες. Υπάρχουν πολλών ειδών κίνδυνοι αυτή τη στιγμή».
• Εσείς ως υπηρεσία τι κάνετε για να προστατέψετε τον αρχαιολογικό χώρο;
«Πηγαίνει και ελέγχει καθημερινά φύλακας και έχουμε στείλει έγγραφο στην αστυνομία της Σητείας να εντείνει τις περιπολίες κατά τις νυχτερινές ώρες. Ο χώρος είναι υπό απαλλοτρίωση. Η διαδικασία έχει γίνει αλλά δεν έχουν καταβληθεί τα χρήματα από το ΤΑΠΑ. Περιμένουμε να ολοκληρωθεί για να μπορέσουμε να περιφράξουμε το ακίνητο. Αυτή τη στιγμή δεν ανήκει στο ελληνικό κράτος».
• Τα τοπογραφικά και τα συμβόλαια του κ. Πλακιωτάκη αποδεικνύουν ότι ο δρόμος είναι ιδιωτικός;
«Δεν ξέρω τι συμβόλαια έχει ο κ. Πλακιωτάκης. Αυτό που ξέρω είναι ότι επειδή η ιστορία έχει ξεκινήσει από πέρυσι, η ΕΦΑ έκανε έγγραφο προς τον Δήμο Σητείας να μας απαντήσει επίσημα αν υπάρχει εκεί αγροτικός δρόμος. Ο δήμος μάς διαβεβαίωσε ότι ουδέποτε έκανε χάραξη δρόμου και δεν συντηρεί κάποιο δρόμο στην περιοχή.
Οσο για το χαρτί της διαβεβαίωσης που έστειλα στον κ. Πλακιωτάκη το 2016 και έλεγε ότι δεν θα χρησιμοποιήσουμε τον δρόμο, ήταν γιατί είχε ολοκληρωθεί το 5ετές πρόγραμμα της κ. Τσιποπούλου. Οταν στη συνέχεια εγκρίθηκε το δεύτερο 2017-2021, η ΕΦΑ έκανε έγγραφο και ζητούσε να περάσει από τον δρόμο η ανασκαφική ομάδα. Οπως και έγινε τελικά».
• Σχετικά με τις πρόσφατες εργασίες στην ιδιοκτησία Πλακιωτάκη έχετε μεριμνήσει;
«Εχω καταθέσει καταγγελία στον εισαγγελέα Λασιθίου όπως προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος. Στην αυτοψία που έκανα δεν διαπίστωσα καταστροφή αρχαίων. Εχει δουλέψει μηχάνημα τον μαλακό βράχο και έχει μετακινήσει όγκους χωμάτων σε μια προσπάθεια να κλείσει η πρόσβαση προς την ανασκαφή.
»Επειδή οι εργασίες έγιναν αυθαίρετα, προχώρησα στην καταγγελία. Η ΕΦΑ έκανε όλες τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος γιατί ο ιδιώτης έπρεπε να πάρει έγκριση και να υπάρχει άνθρωπος να επιβλέπει τις εργασίες. Δεν είναι Α ζώνη, αλλά είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος».
«Λύση μέσω συναίνεσης»
Σε επικοινωνία μας με τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων & Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, η προϊσταμένη κ. Ελενα Κουντούρη, στην ερώτησή μας αν ο δρόμος είναι ιδιωτικός ή δημόσιος, μας απάντησε: «Ούτε εμείς μπορούμε να το λύσουμε αυτή τη στιγμή και δεν ξέρω αν είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού. Θέλει μεγάλη έρευνα και είναι λίγο αβέβαιο προς το παρόν. Γι’ αυτό γίνεται η προσπάθεια από την ΕΦΑ Λασιθίου να βρεθεί μέσω συναίνεσης κάποιων ανθρώπων η δυνατότητα πρόσβασης από άλλο μονοπάτι όπου εμπλέκονται βέβαια και εκεί ιδιοκτησίες.
Η προσπάθεια είναι να γίνει τώρα ο δρόμος για να μη χαθεί η ανασκαφική περίοδος. Πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό αρχαιολογικό χώρο. Καταβάλλουμε όλοι κάθε δυνατή προσπάθεια γιατί πρέπει να λυθεί το ζήτημα φέτος και να βρεθεί μόνιμη λύση ώστε να περιφρουρηθεί και η ασφάλεια των αρχαιοτήτων. Πρέπει να δημιουργηθεί μια άλλη πρόσβαση για να μην έχουμε τις εμπλοκές που εμφανίστηκαν από πέρυσι και να δούμε με λεπτομέρεια τα θέματα των δρόμων με τους νομικούς μας. Θέλει μεγάλη διερεύνηση από όλες τις πλευρές».
http://www.efsyn.gr/arthro/ston-aera-i-anaskafi-ston-petra-siteias
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου