Οι κεραίες και οι θερμοσίφωνες ως μνημεία

                                                                                                                Το να επιλέξει κανείς να ζήσει στη Μεσαιωνική Πόλη απαιτεί να διαθέτει μια συγκε­κριμένη παιδεία

και –αν θέλετε– φιλοσοφία, καθώς και τη συναίσθηση της σημασίας μιας κοινής κληρονομιάς. Το να θέλει κανείς να ζει σε ένα μνημειακό περιβάλλον, που έχει εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, θα έπρεπε να δείχνει ότι μοιράζεται τις αξίες αυτές με άλλους, που επίσης θέλουν να προστατεύ­σουν και να διατηρήσουν την τόσο πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά μας.

Προς απογοήτευσιν όλων, όσοι παρευρεθήκαμε πρόσφατα στο ετήσιο άνοιγμα του Ιδρύματος Marc de Montalembert, είδαμε μπροστά στα μάτια μας δύο «νέα μνημεία» να κοιτάζουν τον κήπο του Ιδρύματος. Ὲνας τεράστιος ηλιακός θερμοσίφωνας, στην ταράτσα της γειτονικής ιδιωτικής κατοικίας του δόκτορος Μιχάλη Παπανικήτα και της δόκτορος Μένης Χατζηνικολάου, και ένα δορυφορικό «πιάτο», που ανήκει στους ίδιους, στη στέγη της μονής του Αγίου Γεωργίου (Χουρμαλί), η οποία είναι δίπλα τόσο στο Ίδρυμα Marc de Montalembert όσο και στην εν λόγω οικία.

Αν κάποιος δυσκολεύεται να ζήσει στο πλαίσιο των περιορισμών που επιβάλλει ένα ιστορικό κέντρο, εγγεγραμμένο στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ίσως θα έπρεπε να διαλέξει να μείνει κάπου αλλού, όπου η ελαστικότερη αντιμετώπιση της αισθητικής ακεραιότητας ενός μνημείου δεν αποτελεί θέμα. Η προ­στασία της Μεσαιωνικής μας Πόλης θα πρέπει να είναι κοινή ευθύνη όλων των Ροδί­ων, αλλά κυρίως εκείνων που ζουν και εργάζονται μέσα σ΄ αυτήν. Το να κάνει κανείς ό,τι θέλει, περιφρονώντας νόμους, κανονισμούς και διατάξεις που έχουν θεσπιστεί για την προστασία του μνημείου, είναι ανευθυνότητα.

Θα μπορούσε κανείς να αντιτάξει ότι στην Ελλάδα είναι πολλοί οι νόμοι που δεν εφαρμόζονται. Πράγματι. Θα μπορούσα εύκολα να παραθέσω τους νόμους και τις διατάξεις – ονομαστικά και με απαρίθμηση – που αφορούν, επί παραδείγματι, την το­ποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων σε ιστορικές περιοχές. Ωστόσο, οι προσπάθειες που κατά καιρούς γίνονται για την εφαρμογή των κανονισμών στην Μεσαιωνική Πόλη συχνά προσκρούουν στην απάντηση «αν εφαρμόσεις τον κανονισμό για τη δική μου περίπτωση, θα πρέπει να το κάνεις και για όλους τους κατοικους και τους επιχει­ρηματίες της πόλης», που υπονοεί να γίνει αυτό ταυτόχρονα. Αυτό το σκεπτικό βασί­ζεται στη δυσκολία που έχει η Αρχαιολογική Υπηρεσία ή ο Δήμος – οφειλόμενη κυρί­ως στην έλλειψη προσωπικού – να παρακολουθεί την κατάσταση συνολικά και να επιβάλλει τους κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί.

Είναι κρίμα που όλες αυτές οι παραβάσεις παρατηρούνται σε όλη τη Μεσαιωνική Πόλη, είναι όμως ακόμη πιο κρίμα στην περίπτωση που «βγάζουν μάτι», που είναι τόσο εξώφθαλμες – εν προκειμένω όταν διαγκωνίζουν τον καλλίγραμμο τρούλο της μονής του Αγίου Γεωργίου και όταν εμβολίζουν την γαλήνια ομορφιά του κήπου του Ιδρύματος. Και είναι ακόμα πιο μεγάλο κρίμα που αυτό δεν είναι ορατό μόνο στους Ρόδιους που παρίστανται σε εκδηλώσεις του Ιδρύματος, αλλά και σε νέους και σε λόγιους από άλλες μεσογειακές χώρες που φιλοξενούνται στο Ίδρυμα για να μελετή­σουν ή για να παρακολουθήσουν συνεδριάσεις και σεμινάρια. Πρόκειται δυστυχώς για ένα δείγμα κραυγαλέας ασέβειας προς την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Η ειρωνεία του πράγματος είναι ότι η τεχνολογία έχει προχωρήσει, παράγοντας πιο διακριτικούς αισθητικά ηλιακούς θερμοσίφωνες, που έχουν πολύ μικρή επιβάρυνση κόστους – ίσως το πολύ 200 ευρώ πάνω από τους συμβατικούς θερμοσίφωνες. Ασφα­λώς ιδιοκτήτες όπως οι συγκεκριμένοι, που έχουν φτιάξει πισίνα, έχουν προσθέσει επιπλέον όροφο στο σπίτι, όπως και πέργκολες στις οροφές του, δεν θα έβρισκαν πέραν των δυνατοτήτων τους την αγορά ενός θερμοσίφωνα από αυτούς τους νέους και λιγότερο αντιαισθητικούς. Εν προκειμένω, δηλαδή, είναι προφανές ότι δεν είναι υπόθεση χρημάτων, αλλά αδιαφορίας για το κατά πόσον οι εγκαταστάσεις που έκα­ναν προσβάλλουν την οπτική των γύρω τους ή καταπατούν ξένη ιδιοκτησία, όπως συμβαίνει με το δορυφορικό πιάτο που έστησαν σε ιδιοκτησία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Όποιος επιλέγει να ζει στην Μεσαιωνική Πόλη, θα πρέπει να συμβιβαστεί με τις αρ­χές της, όχι να περιμένει το μνημείο να συμβιβαστεί με τις δικές του αρχές.

Δευτέρα, 10 Ιουνίου 2013 20:35, http://www.proodos.net