Η Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων είναι ημέρα γιορτής για τη διεθνή αρχειακή κοινότητα και παράλληλα μια ευκαιρία για το κοινό να γνωρίσει καλύτερα το συναρπαστικό χώρο της αρχειακής πολιτιστικής μας κληρονομιάς, να έλθει σε επαφή με σπάνια αρχειακά τεκμήρια ανακαλύπτοντας την αξία τους και τον πλούτο των πληροφοριών που παρέχουν.
Γι αυτό το λόγο, η Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τα Γ.Α.Κ. Μαγνησίας αποφάσισαν να γιορτάσουν αυτή την ημέρα με το πολύ σημαντικό αυτό προσωπικό αρχείο του φυματιολόγου γιατρού Γεωργίου Καραμάνη, που στις 2 Μαΐου 1909 ίδρυσε και διηύθυνε το πρώτο στην Ελλάδα σανατόριο ύψους και συγχρόνως το πρώτο ιδιωτικό ίδρυμα για τη νοσηλεία και τη θεραπεία των φθισικών.
Το αρχείο αποτελεί δωρεά στα Γ.Α.Κ. του φιλίστορα κ. Γεωργίου Μπακέα, ο οποίος και το διέσωσε, όταν συμπτωματικά το βρήκε παραπεταμένο μέσα σε παλιά οικία που αγόρασε, αγνοώντας το πολύτιμο περιεχόμενό της. Η δωρεά προστέθηκε στον αρχικό πυρήνα του αρχείου του σανατορίου που ήδη υπάρχει στα Γ.Α.Κ., εμπλουτισμένο με τη δωρεά του κ. Κων. Γουργουλιάνη, δι/ντή της Πνευμονολογικής Κλινικής και τέως πρύτανη του Π.Θ. , η οποία περιλαμβάνει σπάνιο υλικό σχετικά με τους ασθενείς του σανατορίου και τις μεθόδους θεραπείας τους. Πρόκειται για υλικό που είχε χρησιμοποιήσει ο Καθηγητής σε ερευνητικό πρόγραμμα με τους φοιτητές του στην Πνευμονολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η νεοαποκτηθείσα πολύτιμη δωρεά του κ. Μπακέα, που για πρώτη φορά έρχεται στο φως της δημοσιότητας, και για την οποία ο δωρητής θα τιμηθεί από τους διοργανωτές της έκθεσης το βράδυ των εγκαινίων, συμπληρώνει τα κενά της 55χρονης ιστορίας του σανατορίου, αλλά και της ενδιαφέρουσας προσωπικής διαδρομής του Γεωργίου Καραμάνη.
Ο Πηλιορείτης αυτός ιατροφιλόσοφος, άνθρωπος του χρέους και της αφειδώλευτης προσφοράς, αφοσιωμένος στο έργο του με ιεραποστολικό ζήλο, δεν εφείσθη χρημάτων, κόπου και χρόνου, προκειμένου να προσφέρει στους ασθενείς του τις πιο σύγχρονες μεθόδους θεραπείας, τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και προπαντός την προσωπική του φροντίδα και επαφή με τον καθένα. Άνθρωπος με ανοικτό μυαλό και σκέψη, πολύ μπροστά από την εποχή του, αφιερωμένος ολοκληρωτικά στην επιστήμη του, υπήρξε αναμφισβήτητα πρωτοπόρος στην Ιστορία της Ιατρικής και πολύ περήφανος για το δημιούργημά του.
Συμπρωταγωνίστρια από το 1919 η Άννα Καμπανάρη, μετέπειτα σύζυγος του γιατρού, άφησε επί 2 δεκαετίες τη σφραγίδα της στο σανατόριο. Ο έρωτάς της αργότερα με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό και ο χωρισμός της από τον Καραμάνη, οι επιφανείς επισκέπτες του σανατορίου (Παλαμάς, Τσάτσος, Γιώργος και Μαρώ Σεφέρη, Δελμούζος, Μανόλης Τριανταφυλλίδης κ.ά.) έκαναν το σανατόριο και τους πρωταγωνιστές του να περάσουν στη σφαίρα του θρύλου, προσδίδοντας μυθική διάσταση και παράλληλα προσφέροντας πλούσιο υλικό για τη συγγραφή επιστημονικών και λογοτεχνικών μελετών, όπως το πρόσφατο μυθιστόρημα για την Άννα Σικελιανού των Κων. Γουργουλιάνη και Νίκου Κυριαζή, αλλά και εικαστικών γεγονότων όπως το sanatorioproject των Μαρίας Χατζηνικλάου και Νίκου Ποδιά.
Η επιμέλεια της Έκθεσης έχει γίνει από την Προϊσταμένη των Γ.Α.Κ. Μαγνησίας Δρ Αννίτα Πρασσά, Ιστορικό, Αρχειονόμο, που μαζί με τις συναδέλφους της Βάγια Καλαντζή, Αγγελική Νικολάου και Άλκηστη Σανιδά φιλοδοξούν να μυήσουν το κοινό στο μαγικό κόσμο του σανατορίου που ίδρυσε ο «Άγιος του Βουνού» Γεώργιος Καραμάνης.
Το υλικό της Έκθεσης αποτελεί μια πρόγευση για το κοινό, αφού σύντομα θα δημοσιευθεί σε ειδικό λεύκωμα που ετοιμάζουν οι κ.κ. Κων. Γουργουλιάνης και Αννίτα Πρασσά.
Η Έκθεση με τα σπάνιο αυτό αρχείο θα διαρκέσει από τις 4 μέχρι τις 14 Ιουνίου, Δευτέρα-Παρασκευή, 10-1 το πρωί και 6-9 το βράδυ.
http://www.ert.gr
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 1 Ιουνίου 2013
«Η Ζωοδόχος Πηγή» του «Αγίου του Βουνού»
Συνέντευξη με τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΝΗ
Τη Δευτέρα, στον Βόλο, στην παλιά
κλινική Τσικρίκη που πρόσφατα ανακαινίσθηκε, η Πνευμονολογική Κλινική
του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) στο
νομό Μαγνησίας -επιμέλεια: δρ Αννίτα Πρασσά, Βάγια Καλαντζή, Αγγελική
Νικολάου, Αλκηστη Σανιδά- εγκαινιάζουν με αφορμή τον εορτασμό της
Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων (9 Ιουνίου) μία σημαντική έκθεση (διάρκεια έως
τις 14 Ιουνίου) με θέμα: «Το σανατόριο του γιατρού Καραμάνη και ο
λογοτεχνικός κύκλος του Πηλίου».
«Στο ρόδινα μακάριο φως, να με, ανεβαίνω
της αυγής, με σηκωμένα χέρια, η θεία γαλήνη με καλεί του πέλαου, έτσι
για να βγω προς τα γαλάζια αιθέρια» ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ
Μιλάμε με το διευθυντή της Πνευμονολογικής Κλινικής, καθηγητή
Κωνσταντίνο Ι. Γουργουλιάνη και τ. πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο
οποίος επί χρόνια μελετά το θέμα της φυματίωσης και το σανατόριο του
Καραμάνη.
- Ποιος ήταν ο Γεώργιος Καραμάνης;
«Για όλους εμάς αλλά και τους νεότερους συναδέλφους, ο Γεώργιος Καραμάνης ( επάνω φωτογρ.) από τη Δράκεια του Πηλίου αποτελεί πρότυπο ενός γιατρού-φιλοσόφου. Το 1909, ξεκινώντας από το μηδέν, ίδρυσε στα Χάνια το πρώτο στην Ελλάδα ορεινό σανατόριο σύμφωνα με τα πρότυπα των μεγάλων σανατορίων της Ελβετίας».
- Θέριζε η φυματίωση;
«Οι οικονομικές συγκυρίες της χώρας μας ήταν δραματικές και η φυματίωση σκότωνε χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο. Ο "Αγιος του Βουνού" προσέφερε ιδανική ιατρική φροντίδα της εποχής και παράλληλα καλλιέργεια ψυχής. Το σανατόριό του "Η Ζωοδόχος Πηγή", πέρασε στάδια ακμής και παρακμής. Φιλοξένησε επώνυμους ως ασθενείς ή επισκέπτες. Με πρωταγωνιστή τη φυματίωση αναπτύχθηκαν δυνατοί έρωτες που στιγμάτισαν ανθρώπους και εποχές».
- Τι αντικείμενα εκτίθενται;
«Τα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται από το σπάνιο προσωπικό αρχείο του γιατρού: αλληλογραφία του, φωτογραφίες, τιμητικές διακρίσεις, διαφημιστικά έντυπα, εφημερίδες. Ξεχωριστή θέση κατέχει η αλληλογραφία του με την πρώην σύζυγό του Αννα και δεύτερη πλέον σύζυγο του Αγγελου Σικελιανού, καθώς και με τον ίδιο τον ποιητή».
- Το αρχείο πού βρίσκεται;
«Δωρίστηκε πρόσφατα στα ΓΑΚ Μαγνησίας από τον Γεώργιο Μπακέα, έναν άνθρωπο με ξεχωριστές ευαισθησίες για το χώρο των αρχείων, με αγάπη για την Ιστορία. Η έκθεση μας δίνει παράλληλα την αφορμή να τον τιμήσουμε γιατί έσωσε και διατήρησε για χρόνια αυτές τις αναμνήσεις. Η Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων είναι η καλύτερη χρονική στιγμή για να προβάλλονται οι άνθρωποι που φροντίζουν για τη διαφύλαξη της αρχειακής μας πολιτιστικής κληρονομιάς».
- Ετοιμάζετε και λεύκωμα;
«Για τους μη Βολιώτες που δεν θα μπορέσουν να μας επισκεφθούν, τα εκθέματα θα είναι σύντομα διαθέσιμα σε όλους με τη μορφή λευκώματος».
- Σε κλινική η έκθεση;
«Στο μαγικό χώρο της παλιάς κλινικής Τσικρίκη που πρόσφατα ανακαινίσθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Η σύμπτωση: η έκθεση για το σανατόριο να φιλοξενείται σε κλινική. Είναι μάλιστα η πρώτη εκδήλωση που γίνεται σ' αυτό το κτήριο»
- Αληθινή ιστορία...
«Συναρπαστική, και γι' αυτό πέρσι εκδώσαμε με το συνάδελφό μου, Νίκο Κυριαζή, καθηγητή του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου μας, το μυθιστόρημα «Αννα Σικελιανού. Ο έρωτας και το όνειρο» (εκδ. Καστανιώτης), όπου ξαναζωντανεύουμε αυτό το μαγικό χώρο και τους ανθρώπους του. Μάλιστα αυτό το βιβλίο ευαισθητοποίησε τον κ. Μπακέα για τη δωρεά του αρχείου».
- Η φυματίωση σήμερα;
«Δυστυχώς υπάρχει έξαρση της νόσου. Η έρευνα για τους παλιούς μας συναδέλφους, που πάλευαν με λιγοστά μέσα σε μια εποχή που ακόμη δεν είχε βρεθεί το φάρμακο, είναι πολύ ενδιαφέρουσα για όλους μας. Η μελέτη αυτών των πρωτοπόρων του αντιφυματικού αγώνα στην πατρίδα μας, μας δίνει το μήνυμα ότι στην κρίση υπάρχουν ευκαιρίες δημιουργίας, αρκεί όλοι μας να καθοδηγούμαστε από τέτοιους εμπνευσμένους ανθρώπους όπως ήταν ο γιατρός Γεώργιος Καραμάνης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου