Επιστροφή στη Σικελία μετά από έναν αιώνα

 

Εφημερίδα των Συντακτών : Εκθεση στο μεσαιωνικό ανάκτορο των Νορμανδών του Παλέρμο

Σαράντα μία εικόνες της Μεσίνα, τρεις από τις οποίες αποδίδονται στον Μιχαήλ Δαμασκηνό, το 1908, μετά από καταστροφικό σεισμό ήρθαν στην Ελλάδα, συντηρήθηκαν και ανήκουν στη συλλογή του Βυζαντινού Μουσείου. Αυτό το καλοκαίρι τις ξαναβλέπουν με συγκίνηση οι Ιταλοί





Είναι γνωστή η τραγική ιστορία που συνδέει την πόλη Μεσίνα (Messina) της ομώνυμης επαρχίας της Σικελίας με τη χώρα μας. Τρεις ημέρες μετά τον εορτασμό των Χριστουγέννων του 1908, στις 28 Δεκεμβρίου, ισχυρός σεισμός 7,2 R χτύπησε την πόλη και ισοπέδωσε το 90% των κτιρίων της.


 Από την καταστροφή δεν γλίτωσε ούτε ο ορθόδοξος ναός του Αγίου Νικολάου της ελληνικής κοινότητας. Οταν κατέπλευσε εκεί για βοήθεια το ελληνικό πολεμικό πλοίο «Σφακτηρία», το πλήρωμά του ανέσυρε από τα ερείπια 41 εξαιρετικές βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες, οι οποίες επί τρεις αιώνες είχαν εκτεθεί στον ναό. Μεταφέρθηκαν στην Αθήνα, όπως και τα περισσότερα μέλη της ελληνικής κοινότητας της Μεσίνα, που ήταν από τις πιο δραστήριες της Κάτω Ιταλίας. Σήμερα οι εικόνες ανήκουν στις μόνιμες συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, στα εργαστήρια του οποίου συντηρήθηκαν με σύγχρονες μεθόδους.

Τα υπέροχα αυτά κειμήλια, ανάμεσά τους εικόνες φημισμένων ζωγράφων καθώς τρεις αποδίδονται στον Μιχαήλ Δαμασκηνό, ενώ μία υπογράφεται από τον Βίκτωρα, επέστρεψαν στην πόλη τους και εκτέθηκαν το προηγούμενο διάστημα στο Museo Regionale της Μεσίνα. Η έκθεση «Εικόνα και Γραφή. Η ελληνική παρουσία στη Messina από τον μεσαίωνα έως τη νεότερη εποχή» σημείωσε μεγάλη επιτυχία και αξιοσημείωτη προσέλευση του κοινού (από τον Μάρτιο και έως τις 26 Μαΐου).

Το επόμενο διάστημα μεταφέρεται στην πρωτεύουσα της Σικελίας, στο Παλέρμο, στην αίθουσα «Duca di Montalto» του Παλάτζο ντέι Νορμάνι, του περίφημου μεσαιωνικού ανακτόρου των Νορμανδών, έδρα σήμερα της Σικελικής Βουλής. Θα εγκαινιαστεί στις 7 Ιουνίου και θα διαρκέσει έως τις 25 Αυγούστου. Ανάμεσα στα θέματα των 41 βυζαντινών εικόνων είναι ο Παντοκράτορας, η Οδηγήτρια, η Αγία Αικατερίνη, η Γέννηση του Σωτήρος κ.ά. Τις εικόνες του Βυζαντινού Μουσείου πλαισιώνουν ακόμα εννέα, βυζαντινής επίδρασης, εικόνες που προέρχονται από άλλους ναούς της Μεσίνα και σήμερα ανήκουν στη Συλλογή του Museo Regionale «Maria Accascina» της πόλης. Η έκθεση πλαισιώνεται από 16 βυζαντινά και βυζαντινής επίδρασης χειρόγραφα από το περίφημο, μη σωζόμενο μοναστήρι του Σαν Σαλβατόρε στη Μεσίνα, τα οποία σήμερα φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη Giacomo Longo. Τα εκθέματα καλύπτουν χρονικά την περίοδο από τα μέσα του 10ου έως τον 19ο αιώνα, καταδεικνύοντας τη διαρκή παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη Σικελία και ιδιαίτερα στην περιοχή της Μεσίνα, όπου υπήρχε ακμάζουσα ελληνική κοινότητα.

Η έκθεση είναι συνδιοργάνωση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Σικελικής Βουλής Federico II, με τη συμμετοχή πολλών σικελικών φορέων και την καθοριστική συμβολή του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών «Bruno Lavagnini», καθώς και της Ελληνικής Κοινότητας του Στενού. Ο κατάλογος -στα αγγλικά και στα ιταλικά- διατίθεται στο πωλητήριο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.

Β.Τζ.

31/05/2013