«Του Κίσσου η μήτηρ κάθητο επ’ όχθης»...

Διάλογος χωρίς ρητορικές ερωτήσεις, που προκαταβάλλουν την απάντηση, αυτονόητη άλλωστε, είναι συχνός όσο θάλασσα δίχως αλάτι. Και δεν είναι νεοελληνική η συνήθεια. Δεν είναι καν αποκλειστικά ελληνική. Οι ερωτήσεις του «μαιευτήρα» Σωκράτη, λ.χ., όπως τον σκηνοθετεί ο Πλάτωνας στους Διαλόγους, ακόμα κι αν δεν θεωρηθούν τυπικά ρητορικές, είναι με τόση ευφυΐα συγκροτημένες ώστε να οδηγούν τον συνομιλητή του στην άνευ αμφισβητήσεων συμφωνία. Τι απαντάει συνήθως ο πνευματικός συμπότης του φιλοσόφου; «Αληθώς τούτό γε λέγεις», «μάλιστα», «παντάπασιν», «πάνυ μεν ουν», «κομιδή» και όσα άλλα σημαίνουν «αναμφίβολα», «ορθότατα», «μα βέβαια».
Παλιά λοιπόν η μηχανή των ρητορικών ερωτημάτων και κοινόχρηστη.

Περικλής, ο Ομπάμα της αρχαιότητας

Ο καθηγητής Πάνος Βαλαβάνης μιλάει για το νέο του βιβλίο

 

Ο Παρθενώνας στην υπηρεσία της πολιτικής προπαγάνδας; Παρ' όλο που σε πρώτη ανάγνωση ακούγεται εξωφρενικό, δεν είναι, γιατί τα εμβληματικά κτήρια που οικοδόμησε ο Περικλής στην Αθήνα ήταν «φορείς μηνυμάτων». Σηματοδοτούσαν την ιδεολογία που ήθελε να προβάλει ο μεγάλος αυτός ηγέτης για την πόλη που μόλις είχε βγει νικήτρια από δύο μεγάλες μάχες, του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας, και διεκδικούσε την πανελλήνια καταξίωση και υπεροχή. 

 
 Το θέατρο Διονύσου «βλέπει» το Μουσείο της Ακρόπολης 

  Την άποψη αυτή, που ουσιαστικά οδηγεί σε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση του πολιτιστικού θαύματος που βλέπουμε στα μνημεία της Ακρόπολης, μας μεταφέρει ο καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνος Βαλαβάνης, μέσα από τις σελίδες του φρεσκοτυπωμένου βιβλίου του «Η Ακρόπολη μέσα από το Μουσείο της» (εκδόσεις Καπόν).
Η ματιά του, αν και μοιάζει, αιρετική, δεν είναι. Ο ίδιος θέλησε να δει τα μνημεία με όρους παρόντος και να τα ερμηνεύσει, αντί να παραθέσει τα γνωστά ιστορικά στοιχεία που μπορεί κανείς να δει σε οποιοδήποτε βιβλίο ή οδηγό της Ακρόπολης και του Μουσείου της. Ο κ. Βαλαβάνης απαντά ουσιαστικά σε ερωτήματα, όπως «γιατί η πολιτεία εκείνη την εποχή αποφασίζει να επενδύσει σε δημόσια κτήρια, εν προκειμένω σε ναούς;». Η απάντηση είναι «γιατί είχε στόχους να πάρει πίσω την επένδυσή της σε άυλο κεφάλαιο, να κερδίσει σε κύρος, φήμη, δύναμη, να πετύχει πανελλήνια αποδοχή ώστε να επιβάλει την αθηναϊκή ηγεμονία στο πανελλήνιο. Σήμερα έχουμε τα ΜΜΕ για να διαμορφώσουμε συνειδήσεις. Στην αρχαιότητα περνούσαν τα μηνύματα μέσα από τις εικόνες που απεικονίζονταν στα μεγάλα δημόσια κτήρια και ιερά. Αυτοί ήταν οι χώροι προβολής των ιδεολογιών τους».

«Να γίνουμε παγκόσμιο κέντρο ελληνικών σπουδών»

Γράφει ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΟΧΟΠΟΥΛΟΣ *

Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές του συνεδρίου αυτού για την ευκαιρία που μου δίνετε να συμμετάσχω και να παρουσιάσω μία πρωτοβουλία που πιστεύω ακράδαντα ότι συνδέεται στενά με τα διαδραματιζόμενα στον εκδοτικό χώρο και γενικότερα στο χώρο του βιβλίου. 

 
 Μακέτα της Νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης σε σχέδια του Ρέντσο Πιάνο 

  Από την άλλη πλευρά, η χαρά μου είναι μεγάλη, καθώς έρχομαι σε επαφή και πάλι με έναν κύκλο ανθρώπων με τον οποίο συνδέθηκα για πάρα πολλά χρόνια, από το 1985 μέχρι και τον Μάιο του 2012, υπηρετώντας τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας.
Σήμερα πάντως παίρνω το λόγο για να σας μιλήσω για μία μεγάλη πρωτοβουλία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Οπως γνωρίζετε, το Ιδρυμα χρηματοδοτεί το σχεδιασμό, τη μελέτη και την κατασκευή ενός Κέντρου Πολιτισμού στο χώρο του Παλαιού Ιπποδρόμου. Το έργο έχει πλέον μπει στη φάση της κατασκευής και το μέγεθος της όλης επένδυσης ξεπερνά τα 550 εκατομμύρια ευρώ.
Τα οικονομικά οφέλη από την κατασκευή του έργου είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Επιτρέψτε μου, όμως, να μην αναφερθώ σήμερα σε αυτά. Σήμερα, θέλω να σας μιλήσω για αυτό που κατά τη γνώμη μου σηματοδοτεί τη μεγάλη αξία του συγκεκριμένου έργου για τη χώρα μας, για την κοινωνία και για τις νέες γενιές.

ΖΑΚΥΝΘΙΝΕΣ “ΟΜΙΛΙΕΣ”: Έρχεται μέσα Μαΐου η UNESCO

 ΖΑΚΥΝΘΟΣ-
                                Ο συντονισμός και προώθηση ενεργειών και δράσεων για την εγγραφή των ζακυνθινών “Ομιλιών” στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας της UNESCO είναι το αντικείμενο της πρώτης συνάντησης εργασίας Φορέων και Προσώπων που έχουν ασχοληθεί ή ασχολούνται με αυτές. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στα μέσα του Μάη με ομιλητές το δήμαρχο Στέλιο Μποζίκη, την Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας Δρ. Αικατερίνη Πολυμέρου – Καμηλάκη και την Ερευνήτρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας Δρ. Ζωή Μάργαρη.
O Δήμος από την αρχή του έτους βρίσκεται σε διαρκή επαφή με στελέχη του Κέντρου Έρευνας Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, προκειμένου να προετοιμαστεί, σωστά και πλήρως.
 Η υποβολή της αίτησης πρέπει να τεκμηριωθεί με γραπτά κείμενα, video και φωτογραφίες πολύ συγκεκριμένων προδιαγραφών, τα οποία θα πρέπει να παρουσιάζουν τις διάφορες πλευρές των Ομιλιών στην παρούσα κατάστασή τους.
http://imerazante.gr/2013/04/12

Το κοινό διαβάζει Θερβάντες

Διήμερο εκδηλώσεων με την συμμετοχή του κοινού για τον εορτασμό της ημέρας Θερβάντες στην Κέρκυρα

 

Ανάγνωση αποσπασμάτων από τον «Δον Κιχώτη» και μουσική περιλαμβάνει το διήμερο εκδηλώσεων για τον ισπανό συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες που διοργανώνει το Επίτιμο Προξενείο της Ισπανίας στην Κέρκυρα, σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και την Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας. Οι  εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν στις 20 και 21 Απριλίου, με την ευκαιρία της Ημέρας Θερβάντες.

Ποιος ήταν ο Φιλόπαππος; (λόφος Φιλοπάππου)

Ο λόφος του Φιλοπάππου ή λόφος των Μουσών (από τον μυθικό ποιητή Ορφέα, Μουσαίο) είναι μια τελευταία ευλογία για τους κατοίκους της Αττικής. Πρόκειται για 700 στρέμματα πράσινου μέσα στο, ταλαιπωρημένο, κέντρο της Αθήνας. Το όνομα του λόφου οφείλεται στο ταφικό μνημείο (μαυσωλείο) του Φιλοπάππου, που ένα μέρος του είναι ακόμα ορατό στην κορυφή του λόφου.

Ποτέ κανένας δε θα μάθει ποια έπαρση και ποια αλαζονεία διακατείχαν τον ματαιόδοξο Φιλόπαππο, που ήθελε με κάθε τρόπο να αφήσει και αυτός κάτι στην Ιστορία.
Και άφησε τον τάφο του.
Αν και απέναντι του βρισκόταν το πιο τέλειο μοντέλο αισθητικής λεπτότητας, ο Παρθενώνας, αυτός αντί να το αντιγράψει θέλησε να κάνει «κάτι να φαίνεται» στους αιώνες των αιώνων.
Το έφτιαξε μεγαλοπρεπές, όσο μία τετραώροφη πολυκατοικία και, ίσως, βαθιά μέσα του, να ήθελε να φωνάξει το : «νενίκηκα σε Παρθενώνα».
Γι αυτό ως χλιδάτος νεόπλουτος, που ήταν, πήρε τα καλύτερα υλικά, τους πιο ακριβούς μαστόρους και φόρτωσε τον τάφο του με όλες τις χοντροκοπιές της εποχής του. Λίγα «ψίχουλα προσοχής» αναζητούσε ο καημενούλης από τους χιλιάδες θαυμαστές του Ιερού Βράχου.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή και ας δούμε ποιος ήταν, τέλος πάντων, αυτός ο Φιλόπαππος.

ΜΥΚΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΑΦΑΝΙΖΕΙ ΤΑ ΥΠΕΡΑΙΩΝΟΒΙΑ ΔΕΝΤΡΑ

Αποχαιρέτα μας τον πλάτανο

Μάρτυρας της ελληνικής Ιστορίας

Το πλατάνι του Ιπποκράτη στην Κω, το πλατάνι του Παυσανία στο Αίγιο, το πλατάνι στον Αγιο Φλώρο Μεσσηνίας, το πλατάνι στην Αγία Λαύρα, με τα καρφιά, για να κρεμούν τα όπλα οι αρχηγοί της Επανάστασης, είναι μερικά μόνο από τα πλατάνια, που έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές, σιωπηλοί μάρτυρες, της ελληνικής αρχαίας, βυζαντινής, νεότερης και σύγχρονης Ιστορίας και αποτελούν κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. 

 
 Το εκκλησάκι στην κουφάλα του δέντρου, στην Πλατανιώτισσα Αχαϊας. Εκεί η αντιμετώπιση της μόλυνσης σημείωσε επιτυχία 

  Ο πλάτανος του Ιπποκράτη θεωρείται ο πιο γέρικος, ηλικίας περίπου 2.300 χρόνων, ενώ ο πλάτανος του Παυσανία μάλλον είναι κάτα πολύ νεότερος του περιηγητή, αφού επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως είναι περίπου 600 χρόνων.
Στις Κομποτάδες στην τοποθεσία «Πέντε Πλάτανοι» έγινε η συνάντηση Διάκου, Πανουργιά, Δυοβουνιώτη, για ν' αντιμετωπίσουν τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη και του Κιοσέ Μεχμέτ, που κατέβαιναν στην Πελοπόννησο.
Στη Σάμο αγαπημένος παραδοσιακός χορός είναι το λεγόμενο «Πλατανιώτικο νερό», ενώ χορός «Πλάτανος» υπάρχει και στον Αλμυρό Μαγνησίας.
Δεκάδες ελληνικά δημοτικά τραγούδια εξυμνούν τα πάθη του Γεροπλάτανου, που υφίσταται μέχρι σήμερα τα δεινά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Σχολιασμός του ποιήματος "Μύρης Αλεξάνδρεια του 340 μ.Χ."

ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ-Α.Μ 280081

Στο παραπάνω ποίημα γίνεται λόγος για τον θάνατο του Μύρη, ενός χριστιανού φίλου του αφηγητή μας, που με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται ως εθνικός και φίλος του Μύρη αλλά υποβόσκει και μια ερωτική σχέση μεταξύ τους. Το ποίημα αυτό χαρακτηρίζεται από θεατρικότητα και αρκετές σκηνοθετικές λεπτομέρειες καθώς περιγράφονται λεπτομερώς τα πρόσωπα και οι χριστιανικές συνήθειες ενώ σκιαγραφείται επιτυχημένα και το σπίτι των χριστιανών για την κηδεία. Η θλίψη του αφηγητή είναι εμφανής που με αφορμή το θάνατο του φίλου του αρχίζει να θυμάται και να περιγράφει τον Μύρη, τον οποίο χαρακτηρίζει ως λίγο αποκομμένο από την παρέα, λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, και χαρακτηρίζει την χριστιανική θρησκεία ως ηδονιστική.

Κ. ΚΑΒΑΦΗΣ Μύρης • Αλεξάνδρεια του 340 μ.Χ.

Κωνσταντίνος Καβάφης "Μύρης Αλεξάνδρεια του 340 μ.Χ."

Την συμφορά ὅταν ἔμαθα, πού ο Μύρης πέθανε,
πῆγα στό σπίτι του, μ’ ὅλο πού τό ἀποφεύγω
νά εἰσέρχομαι στῶν Χριστιανῶν τά σπίτια,
πρό πάντων ὅταν ἔχουν θλίψεις ἤ γιορτές.

Στάθηκα σέ διάδρομο. Δέν θέλησα
νά προχωρήσω πιό ἐντός, γιατί ἀντελήφθην
πού οἱ συγγενεῖς τοῦ πεθαμένου μ’ ἔβλεπαν
μέ προφανῆ ἀπορίαν καί μέ δυσαρέσκεια.

Τόν εἴχανε σέ μιά μεγάλη κάμαρη
πού ἀπό τήν ἄκρην ὅπου στάθηκα
εἶδα κομμάτι∙ ὅλο τάπητες πολύτιμοι,
καί σκεύη ἐξ ἀργύρου καί χρυσοῦ.

Στέκομουν κ’ ἔκλαια σέ μιά ἄκρη τοῦ διαδρόμου.
Καί σκέπτομουν που ἡ συγκεντρώσεις μας κ’ ἡ ἐκδρομές
χωρίς τόν Μύρη δέν θ’ ἀξίζουν πιά∙
καί σκέπτομουν πού πιά δέν θά τόν δῶ
στά ωραῖα κι ἄσεμνα ξενύχτια μας
νά χαίρεται, καί νά γελᾶ, καί ν’ ἀπαγγέλλει στίχους
μέ τήν τελεία του αἴσθησι τοῦ ἑλληνικου ρυθμοῦ∙
καί σκέπτομουν πού ἔχασα γιά πάντα
τήν ἐμορφιά του, πού ἔχασα γιά πάντα
τόν νέον πού λάτρευα παράφορα.

Κάτι γρηές, κοντά μου, χαμηλά μιλοῦσαν γιά
τήν τελευταία μέρα πού ἔζησε –
στά χείλη του διαρκῶς τ’ όνομα τοῦ Χριστοῦ,
στά χέρια του βαστοῦσ’ ἕναν σταυρό. –
Μπήκαν κατόπι μές στήν κάμαρη
τέσσαρες Χριστιανοί ἱερεῖς, κ’ ἔλεγαν προσευχές
ἐνθέρμως καί δεήσεις στόν Ἰησοῦν,
ἢ στήν Μαρίαν (δέν ξέρω τήν θρησκεία τους καλά).

Γνωρίζαμε, βεβάιως, πού ο Μύρης ἦταν Χριστιανός.
Ἀπό τήν πρώτην ὥρα τό γνωρίζαμε, ὅταν
πρόπερσι στήν παρέα μας εἶχε μπεῖ.
Μά ζοῦσεν ἀπολύτως σάν κ’ ἐμᾶς.
Ἀπ’ ὅλους μας πιό ἔκδοτος στές ἡδονές∙
σκορπώντας αφειδῶς τό χρῆμα του στές διασκεδάσεις.
Γιά τήν ὑπόληψι τοῦ κόσμου ξένοιαστος,
ρίχνονταν πρόθυμα σέ νύχτιες ρήξεις στές ὁδούς
ὅταν ἐτύχαινε ἡ παρέα μας
νά συναντήσει ἀντίθετη παρέα.
Ποτέ γιά τήν θρησκεία του δεν μιλοῦσε.
Μάλιστα μιά φορά τόν εἴπαμε
πώς θά τόν πάρουμε μαζύ μας στο Σεράπιον.
Ὅμως σάν νά δυσαρεστήθηκε
μ’ αὐτόν μας τόν ἀστεϊσμό: θυμοῦμαι τώρα.
Ἆ κι ἄλλες δυό φορές τώρα στόν νοῦ μου ἔρχονται.
Ὅταν στόν Ποσειδῶνα κάμναμε σπονδές,
τραβήχτηκε ἀπ’ τόν κύκλο μας, κ’ ἔστρεψε ἀλλοῦ τό βλέμμα.
Ὅταν ἐνθουσιασμένος ἕνας μας
εἶπεν, Ἡ συντροφιά μας να’ ναι ὑπό
τήν εὔνοιαν καί τήν προστασίαν τοῦ μεγάλου,
τοῦ πανωραίου Ἀπόλλωνος – ψιθύρισεν ὁ Μύρης
(οἱ ἄλλοι δέν ἄκουσαν) «τῆ ἐξαιρέσει ἐμοῦ».

Οἱ Χριστιανοί ἱερεῖς μεγαλοφώνως
γιά τήν ψυχή τοῦ νέου δέονταν. –
Παρατηροῦσα μέ πόση ἐπιμέλεια,
καί μέ τί προσοχήν ἐντατική
στούς τύπους τῆς θρησκείας τους, ἑτοιμάζονταν
ὅλα για την χριστιανική κηδεία.
Κ’ ἐξαίφνης μέ κυρίευσε μιά ἀλλόκοτη
ἐντύπωσις. Ἀόριστα, αἰσθανόμουν
σάν νά ‘φευγεν ἀπό κοντά μου ὁ Μύρης∙
αἰσθανόμουν πού ἑνώθη, Χριστιανός,
μέ τους δικούς του, καί πού γένομουν
ξ έ ν ο ς ἐγώ, ξ έ ν ο ς π ο λ ύ∙ ἔνοιωθα κιόλα
μιά ἀμφιβολία νά μέ σιμώνει: μήπως κ’ εἶχα γελασθεῖ
ἀπό τό πάθος μου, καί π ά ν τ α τοῦ ἤμουν ξένος. –
Πετάχτηκα ἔξω απ’ τό φρικτό τους σπίτι,
ἔφυγα γρήγορα πρίν ἁρπαχθεί, πρίν ἀλλοιωθεῖ
ἀπ’ την χριστιανοσύνη τους ἡ θύμηση τοῦ Μύρη.

[1929]

Με φόντο τη Μεσσηνία το «Before Midnight» κάνει πρεμιέρα στην Ελλάδα

«Με το που βρέθηκα στην Ελλάδα, αυτό ήταν! Ακύρωσα όλες τις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονταν στον προγραμματισμό μου. Η ταινία δεν θα μπορούσε να γυριστεί πουθενά αλλού». Ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ ήταν σαφής όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους κατά την διάρκεια της συνέντευξης Tύπου στο φεστιβάλ Βερολίνου για το πώς επελέγη η Ελλάδα για τα γυρίσματα του «Πριν τα Μεσάνυχτα». Μιας ταινίας που οι χιλιάδες θαυμαστές της σε όλο τον κόσμο έπρεπε να περιμένουν εννιά χρόνια για το τελευταίο κεφάλαιο της τριλογίας.