Ο Αύγουστος της πολιτικής και της τέχνης

05/05/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Μεγάλη έκθεση στο Γκραν Παλέ για τον πρώτο αυτοκράτορα της ΡώμηςΕνας εντυπωσιακός αριθμός εκθεμάτων ζωντανεύει τη μεγάλη προσωπικότητα που «βρήκε μια Ρώμη από τούβλα και άφησε πίσω του μια Ρώμη από μάρμαρο».

ΠΑΡΙΣΙ Της Ηρας Φελουκατζή

Δύο χιλιάδες χρόνια μετά τον θάνατο του Αυγούστου, του πρώτου Ρωμαίου αυτοκράτορα, το Μουσείο Γκραν Παλέ τού αφιερώνει μια εντυπωσιακή έκθεση. Παρουσιάζεται μια πλούσια συλλογή από γλυπτά, προτομές, πορτρέτα, νομίσματα, ανάγλυφα σε μάρμαρο, πολύχρωμα διακοσμητικά στοιχεία, τα πρώτα μπουκάλια από φυσητό γυαλί, ψηφιδωτά, χρυσά και ασημένια στολίδια, κοσμήματα, αναπαραστάσεις μνημειακής αρχιτεκτονικής. Τα 300 εκθέματα προέρχονται από τις συλλογές μεγάλων μουσείων και δείχνουν την πολιτιστική ακτινοβολία της βασιλείας του Αυγούστου, ενός ηγέτη που σημάδεψε την εποχή του με την ξεχωριστή του προσωπικότητα και τη δημιουργική πνοή του. Τίτλος της έκθεση «Εγώ, ο Αύγουστος, αυτοκράτορας της Ρώμης…»


Η ζωή του είναι μυθιστορηματική. Η μητέρα του ήταν ανιψιά του Ιουλίου Καίσαρα, ο οποίος δεν είχε απόγονους. Ο νεαρός Οκταβιανός-Αύγουστος πληροφορήθηκε σε ηλικία 19 ετών, μετά τη δολοφονία του Καίσαρα το 44 π.Χ., ότι στη διαθήκη του τον είχε υιοθετήσει και ορίσει ως κληρονόμο του. Τον επόμενο χρόνο ένωσε τις δυνάμεις του με τον Μάρκο Αντώνιο και τον Μάρκο Αιμίλιο Λέπιδο σε μια στρατιωτική δικτατορία, γνωστή ως «Δεύτερη Τριανδρία». Ως μέλος της κυβέρνησε τη Ρώμη και τις περισσότερες από τις επαρχίες της, από την ιβηρική χερσόνησο και τη βόρεια Ευρώπη ώς τη Μεσόγειο, την Ασία, την Αφρική. Η Τριανδρία διαλύθηκε λόγω της ακόρεστης φιλοδοξίας των μελών της. Ο Λέπιδος οδηγήθηκε στην εξορία, ο Μαρκος Αντώνιος αυτοκτόνησε μετά την ήττα του στη ναυμαχία του Ακτίου από τα στρατεύματα του Οκταβιανού, το 31 π.Χ.

Το χρίσμα της Γερουσίας για να γίνει πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης ο Αύγουστος το έλαβε σε ηλικία 36 ετών. Πρωταρχικός στόχος του ήταν να θέσει τέρμα στις εσωτερικές έριδες και συνωμοσίες που υπέθαλπαν την πολιτική εξουσία στη Ρώμη. Επιτυγχάνει τη σταθεροποίηση των συνόρων, την ομόνοια μετά από δεκαετίες εμφυλίων πολέμων. Εγκαθιστά ειρήνη στην πρωτεύουσα και σε όλη την αυτοκρατορία, εκπονεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Ετσι ξεκίνησε η περίοδος που οι ιστορικοί αποκαλούν «ο αιώνας του Αυγούστου» ή «χρυσή εποχή», 40 χρόνια βασιλείας μέσα σε συγκυρία μεγάλης οικονομικής ευημερίας που ευνοούσε την πολιτιστική ανάπτυξη και την άνθηση των τεχνών. Οι ιστορικοί τονίζουν ότι «βρήκε μια Ρώμη από τούβλα και άφησε πίσω του μια Ρώμη από μάρμαρο».

Η ενότητα της αυτοκρατορίας επιτυγχάνεται και χάρη σε μια πολιτιστική στρατηγική, που συνίσταται στην υιοθέτηση για την οικοδόμηση νέων πόλεων και αρχιτεκτονικών μνημείων της Ρώμης ενός καλλιτεχνικού στιλ εμπνευσμένου από τις διάφορες επαρχίες και ειδικότερα την ελληνική παράδοση. Τις ανάγλυφες διακοσμήσεις, τα κυριότερα ρωμαϊκά μνημεία, δημιουργούν καλλιτέχνες που απομιμούνται τα ελληνικά, όπως το Ερέχθειο, τις Καρυάτιδες, τα γλυπτά. Εξαιρετικός διπλωμάτης, ο Αύγουστος διοικεί τις επαρχίες με δημοκρατικό πνεύμα, σεβόμενος την πολιτιστική αυτονομία, τη γλώσσα, τα ήθη και έθιμα. Αποκτά με αυτόν τον τρόπο την αναγνώριση και τον θαυμασμό των λαών στις χώρες που έχει κυριεύσει. Ενα ειδικό μέρος της έκθεσης είναι άλλωστε αφιερωμένο στις επαρχίες: γλυπτά, ανάγλυφα, αμφορείς, επιτύμβιες πλάκες, αντικείμενα τέχνης και διακόσμησης από την Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Ισπανία, τη Γαλλία.

Ο Αύγουστος πρόβαλε μια ναρκισσιστική «λατρεία της προσωπικότητάς» του. Στην έκθεση ξεχωριστή θέση έχουν πολυάριθμα αγάλματα ή προτομές, νομίσματα και κοσμήματα που τον απεικονίζουν. Βλέπουμε επίσης γλυπτά της αγαπημένης συζύγου του Λίβιας, μιας από τις ισχυρότερες γυναίκες στην ιστορία της αυτοκρατορίας, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στο πλευρό του αυτοκράτορα.

Η έκθεση κάνει καθαρές τις φιλοδοξίες, τις αρετές, τις αντινομίες και τις ουτοπίες του Αυγούστου. Ο επισκέπτης μπορεί να διεισδύσει στην ατμόσφαιρα μιας εποχής που σημάδεψε την ευρωπαϊκή ιστορία. Ο Αύγουστος έφυγε σε ηλικία 75 ετών (63 π.Χ. – 14 μ.Χ.). Είχε δώσει στη διαθήκη του όλες τις οδηγίες για το πώς θα γινόταν η κηδεία του, που πήρε χαρακτήρα παρέλασης θριάμβου. Είχε φροντίσει να οικοδομήσει 40 χρόνια πριν από τον θάνατό του το μαυσωλείο του.
* INFO: Διάρκεια μέχρι 13 Ιουλίου.

www.ira-feloukatzi.fr