Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

Βέλγιο: Κλείνει το τελευταίο ρατσιστικό αποικιακό μουσείο στον κόσμο


Μετά από κατακραυγή δεκαετιών βάζει σε κούτες τα αμφιλεγόμενα αγάλματα
Βέλγιο: Κλείνει το τελευταίο ρατσιστικό αποικιακό μουσείο στον κόσμο
Μια από τις αίθουσες του αμφιλεγόμενου Βασιλικού Μουσείου για την Κεντρική Αφρική, στο προάστιο Τέρβουρεν των Βρυξελλών. Θα ξανανοίξει σε τρία χρόνια χωρίς το αποικιοκρατικό στίγμα του παρελθόντος.
 
Μετά από κατακραυγή δεκαετιών, το αποκαλούμενο και «τελευταίο ρατσιστικό αποικιακό μουσείο στο κόσμο» βάζει αυτές τις μέρες σε κούτες τα ταριχευμένα του ζώα και τα αμφιλεγόμενα αγάλματα του, καθώς κλείνει τις πόρτες του για τρία χρόνια. Στόχος είναι να ανακαινιστεί και να εκσυγχρονιστεί αυτό το ίδρυμα του βασιλιά του Βελγίου Λεοπόλδου Β' (1865 - 1909) που εκθειάζει προκλητικά την ηγεμονία του στο άλλοτε Βελγικό Κονγκό. Μια ηγεμονία που στιγματίστηκε από αιματηρή ξένη δεσποτία (1908 - 1960) και ανηλεή εκμετάλλευση του πλούτου της αφρικανικής χώρας η οποία σήμερα ονομάζεται Λαΐκή Δημοκρατία του Κονγκό και σπαράσσεται από εμφύλιες συρράξεις.

Το Βασιλικό Μουσείο για την Κεντρική Αφρική, στο προάστιο Τέρβουρεν των Βρυξελλών, ξεκίνησε αρχικά ως ένας προσωρινός εκθεσιακός χώρος το 1897. Ο Λεοπόλδος Β' αποφάσισε να διοργανώσει εκεί μια εκδήλωση που θα εορτάζει την «πολιτιστική» του αποστολή στο Κονγκό, το οποίο διοικούσε ως την προσωπική του σφαίρα επιρροής -την ίδια ακριβώς περίοδο που άρχισαν αν καταφτάνουν οι πρώτες αναφορές για μαζικές δολοφονίες, ακρωτηριασμούς και υποδουλώσεις κατοίκων από τους λευκούς Βέλγους αποικιοκράτες.

Η «έκθεση» ήταν τοσο επιτυχημένη ώστε μετεξελίχθηκε σε μόνιμο μουσείο που υπάρχει μέχρι σήμερα, με την νεοκλασική του αίγλη να έχει επιχορηγηθεί από τα πλούτη που υφάρπαξαν οι Βέλγοι από την Μαύρη 'Ηπειρο.

Και παρόλο που πολλά βιβλία, όπως το «Τα φαντάσματα του βασιλιά Λεοπόλδου», αποκάλυψαν την αλήθεια για την βάρβαρη αποικιακή κατοχή, το μουσείο παρέμεινε παγωμένο στο χρόνο. «Η τελευταία φορά που το μουσείο άλλαξε εκ βάθρων ήταν το 1957, λίγο πριν από την ανεξαρτησία του Κονγκό [το 1960]», λέει ο νυν διευθυντής του, Γκίντο Γκρίσεελς, δηλώνοντας αποφασισμένος να ηγηθεί του ιδρύματος  στον 21ο αιώνα.

Μπαίνοντας στο μουσείο, οι επισκέπτες συναντούν αγάλματα Ευρωπαίων με χρυσοποίκιλτες ρόμπες να κρατάνε γυμνά μαύρα παιδιά από την Αφρική, κάτω από μεγάλες επιγραφές που υμνούν το Βέλγιο επειδή «εκπολίτισε το Κονγκό κι έφερε ασφάλεια και ευημερία» στην αφρικάνικη αυτή χώρα.

Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2013

Σπάνια ελληνικά χειρόγραφα στο διαδίκτυο


ψηφιοποιήθηκαν από βιβλιοθήκες του Βατικανού και της Οφξόρδης
Σπάνια ελληνικά χειρόγραφα στο διαδίκτυο
Χωρίο από τη «Γένεση» της Βίβλου. Διακοσμημένο ελληνικό χειρόγραφο σε μικρογράμματη γραφή του 10ου αιώνα (Από τη συλλογή της Αποστολικής Βιβλιοθήκης του Βατικανού).
 
 
Τα ομηρικά έπη, έργα του Σοφοκλή, του Πλάτωνα και του Ιπποκράτη που περιλαμβάνονται σε σπάνια χειρόγραφα της ελληνικής συλλογής της Αποστολικής Βιβλιοθήκης του Βατικανού καθώς και ελληνικά χειρόγραφα από την εξαιρετική συλλογή της Βοδληιανής Βιβλιοθήκης της Οφξόρδης είναι προσβάσιμα σε όλους στο διαδίκτυο από τον κοινό ιστότοπο των δύο βιβλιοθηκών. Ο ιστότοπος εγκαινιάστηκε επισήμως την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου και ο χρήστης του διαδικτύου θα βρίσκει εκεί έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό ψηφιοποιημένων χειρογράφων, αρχετύπων και παλαίτυπων βιβλίων από τις συλλογές των δύο εκπληκτικών βιβλιοθηκών.

Όπως γράφαμε τον περασμένο Μάιο στο «Βήμα», στο άρθρο «Δημόσιες ψηφιακές βιβλιοθήκες εναντίον google», οι δύο βιβλιοθήκες, από τις παλαιότερες και σημαντικότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο, αποφάσισαν να συνεργαστούν για τη δημιουργία μιας κοινής ψηφιακής βιβλιοθήκης που χρηματοδοτεί το Ίδρυμα Πολόνσκι. Το πρόγραμμα ψηφιοποίησης αναμένεται να διαρκέσει τέσσερα χρόνια και στη διάρκειά του θα ψηφιοποιηθούν και θα είναι ελεύθερα προσβάσιμες στους ερευνητές και στο ευρύ κοινό ενάμισι εκατομμύριο σελίδες αρχαίων, κυρίως, κειμένων. Ελληνικά και εβραϊκά χειρόγραφα, αρχέτυπα του 15ου αιώνα, ανεκτίμητο ερευνητικό υλικό για την ιστορία του δυτικού πολιτισμού, που βρισκόταν μοιρασμένο εδώ και αιώνες στις δύο βιβλιοθήκες, θα ενωθεί στο διαδίκτυο.

Συζήτηση για την πολιτιστική πολιτική εν καιρώ κρίσης στην Τεχνόπολη



Την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου από τον Τομέα Πολιτισμού της Δημοκρατικής Αριστεράς
Συζήτηση για την πολιτιστική πολιτική εν καιρώ κρίσης στην Τεχνόπολη
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ



 
Ποια πολιτιστική πολιτική εφαρμόζεται σήμερα στην Ελλάδα στον χώρο του βιβλίου, του κινηματογράφου,  σε ό,τι αφορά τη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς και την ενίσχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας; Τι συμβαίνει στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στα Μουσεία της χώρας; Μπορεί το υπάρχον μοντέλο να φέρει αποτελέσματα; Χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε το πολιτισμικό κεφάλαιο της χώρας και τη σύστασή του; Τι αλλαγές στη διαχείριση του πολιτισμού έχει επιφέρει η οικονομική ύφεση; Η αναζήτηση πόρων έχει μεταβάλει τη σχέση ιδιωτικού και δημόσιου αγαθού; Είναι η οικονομία ο κύριος παράγοντας που θέτει προσκόμματα στη χάραξη μιας αποτελεσματικής πολιτιστικής πολιτικής; Υπάρχει θεσμική ετοιμότητα από την πλευρά της πολιτείας προκειμένου να εφαρμοσθούν αναγκαίες και στοχευμένες πολιτισμικές μεταρρυθμίσεις; Πώς μπορούν οι τοπικές κοινωνίες να συνεργαστούν με το κράτος στην προάσπιση και στην προβολή των πολιτισμικών αγαθών;

Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2013

«Ιστορική μνήμη» ή κρίση αμνησίας;



Σάββατο 11 Ιουλίου 1942: Όλος ο ανδρικός εβραϊκός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης συγκεντρώθηκε στην πλατεία Ελευθερίας με διαταγή των γερμανικών αρχών Κατοχής. Όρθιοι κάτω από τον καυτό ήλιο, υφίστανται κάθε είδους εξευτελισμό προκειμένου να  
Στη Θεσσαλονίκη διεξήχθη ένας «αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανάπλαση» μιας κεντρικής πλατείας, της πλατείας Ελευθερίας.
Η συμμετοχή «επιφυλάχθηκε σε συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία» (σύμφωνα με την αργκό της προκήρυξης), ήτοι αρχιτέκτονα, μηχανολόγο και αρχιτέκτονα τοπίου ή γεωπόνο ή δασολόγο. Υποβλήθηκαν 131 συμμετοχές και πενταμελής επιτροπή αρχιτεκτόνων επέλεξε τις καλύτερες και τις βράβευσε.
Μεταξύ των 15 παραμέτρων που έθεσε η προκήρυξη του διαγωνισμού ήταν και η «ανάδειξη της ιστορικής μνήμης της πλατείας».
Ποιας ιστορικής μνήμης όμως; Προφανώς αυτής που θα επέλεγαν οι συμμετέχοντες και οι κριτές. Δεν μπορεί να υπάρχει άλλη περιγραφή, αφού η προκήρυξη δεν καθόριζε τίποτε άλλο. Σημειώνω ότι, παρά την ύπαρξη ειδικών περί την τοπική ιστορία, η επιτροπή δεν συμβουλεύθηκε κανέναν από αυτούς. Η «ιστορική μνήμη» θεωρήθηκε ως «γνωστό θέμα». Απλώς μερικοί εκ των συμμετεχόντων αντέγραψαν αποσπάσματα (χωρίς παραπομπή φυσικά) από τη γνωστότερη ιστορική για την περιοχή μελέτη και όλοι έμειναν ευχαριστημένοι.

Εικαστικές ασκήσεις πατριδογνωσίας


Εκτός από την εκατονταετηρίδα της ενσωμάτωσης της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος, φέτος εορτάζεται και μία ακόμη επέτειος, παράλληλη, η οποία συνήθως περνά απαρατήρητη: η συμπλήρωση 100 χρόνων από τη δολοφονία του Γεωργίου Α', του ιδρυτή της δυναστείας των Γλύξμπουργκ, ο οποίος υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλιάς της Ελλάδας και δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 18 (5) Μαρτίου 1913.
Διαπιστώνοντας ότι οι σύγχρονοι Έλληνες γνωρίζουν ελάχιστα για τον ίδιο και την πενηντάχρονη ιστορική παρουσία του, που συνδέθηκε με κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που άλλαξαν τη μορφή της χώρας (από τις εκσυγχρονιστικές προσπάθειες του Χ. Τρικούπη μέχρι την τυχοδιωκτική περιπέτεια του "ατυχούς" πολέμου του 1897), η Αίθουσα Τέχνης «Καπλανών 5» και ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος κάλεσαν εικαστικούς δημιουργούς να συμμετάσχουν, ο καθένας με τη δική του πλαστική γλώσσα, σε "μία άσκηση πατριδογνωσίας, ιστορικής ερμηνείας, στοχασμού ή σαρκασμού, σάτιρας ή ακαδημαϊσμού", δημιουργώντας έργα με θέμα το πρόσωπο του Γεωργίου Α' και το ιστορικό αποτύπωμά του.

Στις νεοελληνίστριες Πάολα Μαρία Μινούτσι και Ρενάτα Λαβανίνι ο Σταυρός του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα



Η σχέση της Πάολα Μαρία Μινούτσι και της Ρενάτα Λαβανίνι με τη νεοελληνική λογοτεχνία, ιδιαίτερα την ποίηση έχει αποδώσει εξαιρετικές μεταφράσεις Καβάφη, Ελύτη, Σεφέρη, Σαχτούρη και άλλων σπουδαίων ποιητών στα ιταλικά και έχει συμβάλει τα μάλα να γνωρίσει την ποίησή τους το ιταλόφωνο κοινό. Ως αναγνώριση της σημαντικής τους προσφοράς στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, απονεμήθηκε προχθές στις δυο νεοελληνίστριες, καθηγήτριες στα Πανεπιστήμια της Ρώμης και του Παλέρμο, αντίστοιχα, ο Σταυρός του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα, με απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια.
"Το να ασχοληθώ με την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, για μένα ήταν μια απόλυτα φυσική επιλογή. Η Ελλάδα είναι μια χώρα σε θέση να σου προσφέρει πάρα πολλά, που σε σαγηνεύει με τρόπο μοναδικό" είπε η Ρενάτα Λαβανίνι, με εμφανή συγκίνηση, στην τελετή απονομής,

Ελληνικό "άνοιγμα" στον πολυπολιτισμό



Ένα "πολιτιστικό άνοιγμα" της Ελλάδας σε μια ιδιαίτερα δύσκολη εποχή μπορεί να σηματοδοτήσει ο κύκλος των διαλέξεων που ξεκινά σήμερα στην Κωνσταντινούπολη με θέμα τις "Γλώσσες και αλφάβητα μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων υπηκόων στην Οθωμανική αυτοκρατορία", που διοργανώνεται από το εκεί ελληνικό προξενείο, σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο της Πόλης.
Στον κύκλο διαλέξεων αυτό παίρνουν μέρος ακαδημαϊκοί που έλκουν την καταγωγή τους από όλες τις εθνοθρησκευτικές κοινότητες που συνυπήρχαν στο πλαίσιο της αυτοκρατορίας και ειδικεύονται στις επιμέρους γλώσσες. Στη σειρά διαλέξεων, που θα διαρκέσουν μέχρι τον Μάιο, ειδικοί θα αναφερθούν στα καραμανλίδικα, τα αρμενοτούρκικα και εβραιοτουρκικά κείμενα των τουρκόφωνων υπηκόων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τα οποία γράφονταν σε ελληνικό, αρμενικό και εβραϊκό αλφάβητο. Θα γίνουν ομιλίες επίσης για την ελληνόφωνη γραμματεία των Τουρκοκρητικών και Τουρκογιαννιωτών, των οποίων τα περισσότερα κείμενα, προϊόντα κυρίως παραδοσιακής προφορικής σύνθεσης, ήσαν γραμμένα σε αραβικό αλφάβητο. Τέλος μια ανακοίνωση είναι αφιερωμένη στην Ladino, τη γλώσσα των Σεφαραδιτών Εβραίων της Τουρκίας.

«Η φωνή της Κάλλας ήταν σαν μαχαίρι…»


Ενενήντα χρόνια από την γέννηση της θρυλικής ντίβας της Οπερας συμπληρώνονται στις 2 Δεκεμβρίου. Μια αποτίμηση της συμβολής της στο παγκόσμιο λυρικό θέατρο από τον σούπερ σταρ ιταλό αρχιμουσικό Ρικάρντο Μούτι.
«Η φωνή της Κάλλας ήταν σαν μαχαίρι…»
 

    Ενενήντα χρόνια συμπληρώνονται στις 2 Δεκεμβρίου από την γέννηση της Μαρίας Κάλλας. Της γυναίκας – μύθου, της θρυλικής ντίβας της Οπερας που κατάφερε ν΄αλλάξει την ίδια την πορεία του λυρικού θεάτρου μέσα από τις ερμηνείες της οι οποίες αποτελούν διαρκές σημείο αναφοράς. Πού έγκειται, ωστόσο, η μοναδικότητά της; Κατά καιρούς έχουν χυθεί τόνοι μελανιού προκειμένου ν΄απαντηθεί το ερώτημα…Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα της σχετικής συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στο «Βήμα της Κυριακής» ο σούπερ σταρ ιταλός αρχιμουσικός Ρικάρντο Μούτι τον Σεπτέμβριο του 2007, στο πλαίσιο του ειδικού αφιερώματος της εφημερίδας στα 30χρονα από τον θάνατό της και αποτελεί, αναμφίβολα, μια από τις πλέον εύστοχες κι ενδιαφέρουσες  εκτιμήσεις…

Η Ιστορία εκπέμπει sos



Ενας ζωντανός οργανισμός που διασώζει τη μνήμη και τις παρακαταθήκες του εθνάρχη και αναπτύσσει πλήθος δραστηριότητες γύρω από το πατρικό σπίτι του μεγάλου Κρητικού στη Χαλέπα των Χανίων έχει περιέλθει σε αδιέξοδο λόγω της οικονομικής κρίσης
Η Ιστορία εκπέμπει sos
Μαθητές συμμετέχουν σε πρωτοποριακά «βιωματικά» σεμινάρια στο σπίτι στη Χαλέπα, όπου ζουν δραματοποιημένα τα γεγονότα και γνωρίζουν τους πρωταγωνιστές τους
εκτύπωση  

Το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» εδρεύει στην οικία του μεγάλου κρητικού ηγέτη, στην ιστορική συνοικία Χαλέπα των Χανίων. Μια ιδέα του Μητροπολίτη πρώην Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη (1911-2013) έγινε απτή πραγματικότητα τον Μάρτιο του 2000, όταν και συστάθηκε το Ιδρυμα ύστερα από μια συλλογική πρωτοβουλία στην οποία στρατεύθηκαν, μεταξύ άλλων, ιστορικοί δήμοι της Κρήτης, το Πολυτεχνείο του νησιού και άλλες δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις. Το πατρικό σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου, χτισμένο το 1877, με θέα στο πέλαγος, το μέρος όπου εκείνος πέρασε τριάντα και πλέον χρόνια από τη ζωή του, παραχωρήθηκε το 2002 στον οργανισμό από το υπουργείο Οικονομικών και πλέον έχει καταστεί η «ναυαρχίδα» ενός πολιτιστικού θεσμού που μελετά τη ζωή, το έργο και την εποχή ενός από τους σημαντικότερους πολιτικούς άνδρες που ανέδειξε ο νεότερος ελληνισμός. Υστερα όμως από δεκατρία χρόνια παραγωγικής λειτουργίας, ο φορέας που διαφυλάσσει τις πνευματικές παρακαταθήκες του Ελευθερίου Βενιζέλου έχει περιέλθει σε αδιέξοδο.

Διέρρευσαν έργα του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ στο Διαδίκτυο


Ο συγγραφέας είχε αφήσει εντολή να μην εκδοθούν πριν το 2060
Διέρρευσαν έργα του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ στο Διαδίκτυο
 

Διέρρευσαν στο διαδίκτυο τρεις αδημοσίευτες ιστορίες του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Αιτία υπήρξε, όπως φαίνεται, μια ανεπίσημη έκδοση με τρία έργα του αμερικανού συγγραφέα που πουλήθηκε στο eBay και της οποίας οι σελίδες ακολούθως "σαρώθηκαν" και "ανέβηκαν" πειρατικά στο διαδίκτυο, όπως αναφέρει ο ιστότοπος BuzzFeedhttp://www.buzzfeed.com/summeranne/three-unpublished-jd-salinger-stories-have-allegedly-leaked.
Στη συλλογή "Three Stories" (Τρεις ιστορίες), η οποία δεν ήταν μέχρι σήμερα σήμερα ευρέως γνωστή, περιλαμβάνονται τα έργα "The Ocean Full of Bowling Balls" (Ωκεανός γεμάτος μπάλες του μπόουλινγκ) που μοιάζει μ' ένα είδος προοιμίου στον εμβληματικό "Φύλακα στη σίκαλη" (1951), "Paula" (Πάουλα) και "Birthday Boy" (Το αγόρι των γενεθλίων).