Μουμιοποιημένα παϊδάκια στο αιώνιο δείπνο του Τουταγχαμών

 

Βαγγέλης Πρατικάκης 

Τα φαγητά που συνόδευαν τους νεκρούς φαραώ στους τάφους τους μελετήθηκαν για πρώτη φορά

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  BHMA

Μοσχαρίσια παϊδάκια θα τάιζαν για μια αιωνιότητα τα πεθερικά του Αμενχοτέπ Γ' (Πηγή: R.Evershed et al. / PNAS)

Οι μούμιες είχαν μεν εξασφαλίσει πολυτελή διαμερίσματα για την αιώνια σύνταξή τους, θα είχαν όμως πεθάνει της πείνας αν οι Αιγύπτιοι δεν είχαν φροντίσει να γεμίσουν τα ράφια με μουμιοποιημένους μεζέδες. Η πρώτη μελέτη στο είδος της αποκαλύπτει τώρα την αρχαία συνταγή για παϊδάκια μακράς διαρκείας.

Ανάμεσα στα κτερίσματα στον διάσημο τάφο του Τουταγχαμών, οι αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει 48 ξύλινα δοχεία με μούμιες βοδινού και κοτόπουλου. Όμως, παρόλο που η μούμια του ίδιου του βασιλιά έχει μελετηθεί από δεκάδες ερευνητικές ομάδες, οι μούμιες του δείπνου του δεν είχαν κερδίσει ως σήμερα την προσοχή που τους άξιζε.

Μια πρώτη απάντηση δίνει τώρα η μελέτη του Ρίτσαρντ Έβερσεντ, ειδικού στην αρχαιολογική χημεία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Η ομάδα του δημοσιεύει στην αμερικανική επιθεώρηση PNAS τα αποτελέσματα αναλύσεων σε τέσσερις μούμιες κρέατος που φυλάσσονται στο Μουσείο του Καΐρου και το Βρετανικό Μουσείο.

Συνταγές αιωνιότητας

Σε δύο περιπτώσεις -ένα μοσχάρι που βρέθηκε σε τάφο ο οποίος χρονολογείται ανάμεσα στο 1070 και το 945 π.Χ, και ένα κατσικίσιο πόδι που μουμιοποιήθηκε γύρω στο 1290 π.Χ- η απάντηση ήταν απλή: το κρέας είχε απλώς αποξηρανθεί και τυλιχθεί με γάζες εμποτισμένες σε λίπος ζώου.

Πιο εντυπωσιακά ήταν όμως τα αποτελέσματα των αναλύσεων σε μουμιοποιημένα μοσχαρίσια παϊδάκια που θάφτηκαν μαζί με τα πεθερικά του φαραώ Αμενχοτέπ ΙΙΙ μεταξύ του 1386 και του 1349 πΧ.

Η εξέταση με την τεχνική της φασματοσκοπίας μάζας αποκάλυψε ότι οι μάγειρες της αιωνιότητας είχαν προσθέσει στα παϊδάκια ρητίνη από κάποιο φυτό του γένους Pistacia -το γένος στο οποίο ανήκει η φυστικιά, το μαστιχόδεντρο και ο σχίνος.

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, οι ρητίνες αυτών των φυτών εισάγονταν από τη Μεσόγειο ως είδη πολυτελείας που χρησιμοποιούνταν σε θυμιάματα, ως βερνίκι, πιθανώς και ως μπαχαρικά.

Συντήρηση ή γεύση;

Παραμένει ασαφές αν το ρετσίνι χρησιμοποιήθηκε για τη μουμιοποίηση των κρεατικών ή αν είχε προστεθεί απλώς για γεύση. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ωστόσο ότι οι ρητίνες Pistacia είχαν χρησιμοποιηθεί ως συντηρητικά σε ανθρώπινες μούμιες που χρονολογούνται 600 χρόνια αργότερα.

Θα ήταν εξάλλου δύσκολο να πει κανείς αν οι ρητίνες απλώς νοστίμιζαν τα παϊδάκια. «Από την εμπειρία μου με μούμιες μπορώ να πω ότι η μυρωδιά τους είναι μάλλον αηδιαστική» σχολίασε ο Δρ Έβερσεντ στο δικτυακό τόπο του Science.

«Δεν θα ήταν συνετό να προσπαθήσετε να τις φάτε» είπε.