Ένα βιβλιοπωλείο σε κάθε γωνιά του κέντρου

 ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟ

LIFO  28.3.2013

 Οπως συνέβη και με τα παλιά της καφενεία και ζαχαροπλαστεία, η Αθήνα έχει χάσει και τα παλιά της βιβλιοπωλεία. Θα είχε ενδιαφέρον να είχαμε έναν χάρτη, στον οποίο να βάζαμε κόκκινες βούλες για όλα τα παλιά στέκια που χάθηκαν, είτε είχαν να κάνουν με τροφή είτε με γνώση. Θα «κοκκίνιζε» η Αθήνα, σαν να είχε πάρει έναν πολύ κακό βαθμό για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε όσα θα μπορούσαν σήμερα να την κάνουν μία πολύ πιο ενδιαφέρουσα και χυμώδη πόλη. Ό,τι έγινε υπάκουσε ασφαλώς σε μία συνθήκη, κοινωνική ή οικονομική, αλλά, εντέλει, αυτό που μένει είναι η γεύση της πενίας και της αποχύμωσης. Τι να πει κανείς περνώντας σήμερα έξω από τον Κάουφμαν, στην οδό Σταδίου, με τη μοναδική του ατμόσφαιρα να είναι πλέον ατμός και σκόρπια μνήμη; Τουλάχιστον, ο Κάουφμαν είναι ακόμα εκεί και διατηρώ πάντα την κρυφή ελπίδα να βρεθεί κάποιος να τον αναστήσει. Από τα πολύ παλιά βιβλιοπωλεία δεν έχει μείνει κανένα στην ίδια θέση. Ίσως το παλαιότερο να είναι πλέον ο Ίκαρος στην οδό Βουλής, στην ίδια θέση από τη δεκαετία του 1940, αλλά μία πρωτεύουσα οφείλει να έχει βάθος χρόνου και αυτό «να φαίνεται». Και στην Αθήνα πολύ απλά «δεν φαίνεται», μόνο το νιώθει κανείς, αν θέλει και αν, βεβαίως, μπορεί. Είναι λογικό να σκεφτεί κανείς ότι τις δεκαετίες που η ελληνική κοινωνία ήταν πιο κλειστή και η Αθήνα πιο μικρή, με τα προάστια να μην έχουν ακόμα οργανωθεί σε πόλεις-δορυφόρους, το αθηναϊκό κέντρο συγκέντρωνε τους πάντες. Και αυτό συνέβαινε, σε φθίνουσα πορεία, ακόμα και έως το 1980. Γι’ αυτό και τα βιβλιοπωλεία ήταν όλα μαζεμένα εκεί. Αρχικά, κοντά στο Σύνταγμα, η Ερμού και η Αιόλου είχαν τα πρώτα βιβλιοπωλεία ήδη από την εποχή του Όθωνα και, λίγο μετά, η οδός Σταδίου, πριν από το 1900 κιόλας, καθώς είχε εξελιχθεί σε επίσημο δρόμο περιπάτου και εμπορίου (ας μην ξεχνάμε ότι εκεί ήταν το Κοινοβούλιο). Έχουν φύγει από τη ζωή όσοι θα μπορούσαν να διηγηθούν τον βίο των μεγάλων βιβλιοπωλείων, μερικών ξεχασμένων, αλλά με μυθικά ονόματα ακόμα. Ελάχιστα, όπως ο Ελευθερουδάκης, ο Σιδέρης και η Εστία, επιζούν και συνεχίζουν μια παράδοση που είναι βαθιά αθηναϊκή και απολύτως ωφέλιμη για τη συναισθηματική ισορροπία και την ψυχολογική ανατροφοδότηση, καθώς το μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών πόλεων είναι η απογύμνωση από τον ιστορικό συμβολισμό. Έτσι, η Αθήνα, χωρίς την απαραίτητη για κάθε πρωτεύουσα διαρκή και εναλλασσόμενη νοηματοδότηση κάθε εκδήλωσης της κοινωνικής ζωής, έχει εκπέσει στην κατάσταση μιας πόλης γυμνής από εκείνα τα ερεθίσματα που εντέλει συμφιλιώνουν και δίνουν υπόσταση σε μία κοινωνία. Η Ερμού και η Αιόλου είχαν τα πρώτα βιβλιοπωλεία ήδη από την εποχή του Όθωνα και, λίγο μετά, η οδός Σταδίου, πριν από το 1900 κιόλας, καθώς είχε εξελιχθεί σε επίσημο δρόμο περιπάτου και εμπορίου. Λόγω του ότι η αθηναϊκή κοινωνία ήταν μικρή και όλοι λίγο-πολύ γνωρίζονταν έστω και εξ όψεως, τα βιβλιοπωλεία ήταν και στέκια, λογοτεχνικά ή κοινωνικά. Έως και τη δεκαετία του 1970 το κέντρο της Αθήνας ήταν γεμάτο βιβλιοπωλεία, καθώς στις γειτονιές και τα προάστια ήταν λιγοστά. Ο Ελευθερουδάκης ήταν, φυσικά, το μεγαλύτερο. Από το 1962 βρισκόταν στην οδό Νίκης 4, όπου είχε μετακομίσει αναγκαστικά λόγω της κατεδάφισης του ιστορικού, νεοκλασικού μεγάρου στο Σύνταγμα, γωνία με τη Σταδίου, όπου στεγαζόταν από τον 19ο αιώνα. Αν αυτό το βιβλιοπωλείο υπήρχε ακόμα, με τις μαρμάρινες, ιωνικές του κολόνες ανάμεσα στα ράφια, θα ήταν συχνό θέμα στους «New York Times» ή στα περιοδικά της Conde Nast. Αλλά και ο νεότερος Ελευθερουδάκης, εκείνος της οδού Νίκης, όπου παρέμεινε επί περίπου 35 χρόνια, ήταν ένα εξαιρετικό βιβλιοπωλείο, με ειδικές θεματικές ενότητες, πρωτοποριακές για τα ελληνικά δεδομένα. Σήμερα συνεχίζει εκείνη την παράδοση από το κατάστημα της Πανεπιστημίου και Αμερικής. Παρομοίως, το Βιβλιοπωλείον της Εστίας, που βρίσκεται από το 1978 στην οδό Σόλωνος 60, αναγκάστηκε να μετακομίσει εκεί λόγω κατεδάφισης της Στοάς Νικολούδη (επί της Σταδίου), όπου ήταν η παραδοσιακή του έδρα από το 1936. Εκεί, στο πολύ ενδιαφέρον μεσοπολεμικό εκείνο κτίριο (σήμερα στη θέση του βρίσκεται το κτίριο διοίκησης της Alpha Bank), στεγαζόταν επίσης ο «Λουμίδης», με το περίφημο λογοτεχνικό πατάρι του. Αντιλαμβάνεται κανείς τι πλήγμα ήταν εκείνη η κατεδάφιση για τη φυσιογνωμία της Αθήνας. Στο ίδιο σημείο της Σταδίου 32 η Εστία είχε στεγαστεί εξαρχής, δηλαδή από το 1885, στη νεοκλασική οικία Π. Λάμπρου που κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1930 για να δώσει τη θέση της στη Στοά Νικολούδη. Κύκλοι της αθηναϊκής ζωής… Aντίστοιχα, ο οίκος «Ι. Σιδέρης», ιδρυθείς το 1891, αφήνει την Ερμού για να έρθει και αυτός στην οδό Σταδίου το 1907, όταν πλέον ο δρόμος συγκέντρωνε όλους τους αστούς. Εκεί παρέμεινε ως το 2000, οπότε και μετακόμισε στην οδό Σόλωνος. Λιγότερο γνωστά στους σύγχρονους, αλλά ονομαστά για την πνευματική ζωή της Αθήνας, ήταν πολλά ακόμα βιβλιοπωλεία με ρίζες στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Ονομαστό ήταν το βιβλιοπωλείο του Δημητράκου, με το περίφημο λεξικό, στην οδό Σταδίου 4, προς Σύνταγμα, όπως και τα δύο των αδελφών Σαλίβερου, επίσης στη Σταδίου. Πολλά από αυτά τα βιβλιοπωλεία μνημονεύονται από τους λογοτέχνες της γενιάς του ’30, τον Θεοτοκά, τον Τερζάκη, τον Πετσάλη-Διομήδη. Πολύ γνωστό ήταν και το βιβλιοπωλείο του Βασιλείου (Σταδίου 42). Χαρακτηριστικό ήταν ότι τα περισσότερα βιβλιοπωλεία έως και τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν και τις δικές τους εκδόσεις, και λόγω του ότι η αθηναϊκή κοινωνία ήταν μικρή και όλοι λίγο-πολύ γνωρίζονταν έστω και εξ όψεως, τα βιβλιοπωλεία ήταν και στέκια, λογοτεχνικά ή κοινωνικά. Είναι εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς πόσες, παντός είδους ελληνικές επιχειρήσεις δρούσαν στο κέντρο της Αθήνας έως τα πρόσφατα χρόνια. Γεμάτη η οδός Ερμού και η Αιόλου από ελληνικά ονόματα. Το ίδιο συνέβαινε και στα βιβλιοπωλεία. Ακόμα και στον χώρο των παλαιοβιβλιοπωλείων υπήρχε συνέχεια και παράδοση, με πιο ξεχωριστή αυτή του Σπανού, που ιδρύθηκε το 1929 και συνεχίζει ακόμα. Ως τις αρχές της δεκαετίας του 1980 διασωζόταν το παλιό, ατμοσφαιρικό βιβλιοπωλείο στην οδό Ιπποκράτους (ανάμεσα στην Ακαδημίας και τη Σόλωνος, ανεβαίνοντας αριστερά), ένα μνημείο για κάθε βιβλιόφιλο, με ράφια ως ψηλά στο ταβάνι. Και όλα αυτά σε ένα θαυμάσιο, εκλεκτικιστικό κτίριο. Μικρά βιβλιοπωλεία, συχνά εκδοτικών οίκων, με ιδιαίτερη ατμόσφαιρα υπήρχαν διάσπαρτα, όπως αυτό των εκδόσεων Αστήρ στην οδό Λυκούργου, κοντά στην Ομόνοια, που λειτουργούσε έως τα πρόσφατα χρόνια. Άλλα βιβλιοπωλεία ήταν πιο οικογενειακά και είχαν και χαρτικά, με πρόσοψη στην οδό Σταδίου, όπως τα πασίγνωστα τη δεκαετία του ’60 Προμηθέας και Βιβλιοχαρτεμπορική (ονομαστό χαρτοπωλείο ήταν και το Χαρτέξ στην οδό Βαλαωρίτου). Στην κατηγορία του χαρτοπωλείου, σε συνδυασμό με τις ονομαστές εκδόσεις του, ήταν φυσικά ο Πάλλης στην Ερμού 8, που ήταν ξακουστός και για τα ανώτερης ποιότητος τετράδιά του με σήμα τον Παρθενώνα. Ένας μικρός Πάλλης ήταν και το μικρό χαρτοπωλείο βλιοπωλείο του Θεοχάρη επί της Πατησίων, κοντά στην πλατεία Αμερικής, που είχε μάλιστα δική του παραγωγή τετραδίων με σήμα ένα ελαφάκι (γνωστό βιβλιοχαρτοπωλείο των δεκαετιών του ’60 και του ’70 ήταν και η Χαρά επί της Πατησίων, κοντά στην πλατεία Κολιάτσου). Δίπλα στον Θεοχάρη, στην πλατεία Αμερικής, ήταν το Λίλιπουτ, το μικρό παράρτημα του Σαμούχου, που έφερνε μόνο ξένα βιβλία και ξένο Τύπο και μπορούσε να επιβιώσει τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, ενδεικτικό μιας άλλης σύνθεσης του πληθυσμού. Ο Σαμούχος (The American Bookstore, όπως αυτοαποκαλούνταν) είχε για πολλά χρόνια την έδρα του σε δύο επίπεδα στην οδό Αμερικής, κοντά στην Ακαδημίας. Λίγο πιο κάτω πολλοί θα θυμούνται το ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο του Παντελίδη, με τα πολλά εκπαιδευτικά και την ωραία βιτρίνα. Πολλά ξένα βιβλία είχε και η Φωλιά του Βιβλίου, που είχε ξεκινήσει ως μικρό βιβλιοπωλείο στην οδό Πανεπιστημίου και αργότερα αναπτύχθηκε σε μεγάλο χώρο απέναντι από την Ακαδημία Αθηνών, όπου παρέμεινε για πολλά χρόνια. Εκεί κοντά ήταν και το βιβλιοπωλείο Ατλαντίς, στην Κοραή 8. Ήταν η έδρα των εκδόσεων Πεχλιβανίδη, ένας ναός χαράς για κάθε παιδί και έφηβο, καθώς το μεγάλο βάθος του καταστήματος επέτρεπε να απλώνονται όλες οι ονομαστές εκδόσεις του εκδοτικού οίκου. Η Ατλαντίς μύριζε έντονα και μεθυστικά χαρτί. Πολλά ακόμα τα μικρά βιβλιοπωλεία που γέμιζαν την Αθήνα και της έδιναν ζωή, όπως σήμερα έχουν επιβιώσει αρκετά στην οδό Σόλωνος. Αξέχαστη και η εικόνα των υπαίθριων παλαιοβιβλιοπωλών στην οδό Μασσαλίας, όπου έβρισκε κανείς με ελάχιστα χρήματα εκπαιδευτικά, ιστορικά και λογοτεχνικά βιβλία… Αυτή η σύντομη περιήγηση δεν έχει μόνο νοσταλγικό χαρακτήρα. Έχει και τη φιλοδοξία να μας κάνει να σκεφτούμε πόσο συμπαγές, πόσο δυναμικό και με πόσους χυμούς υπήρξε το αθηναϊκό κέντρο σε εποχές με πολλές δυσκολίες επίσης, αλλά με διάχυτη την πεποίθηση ότι το όποιο μέλλον θα ήταν καλύτερο. Η πυκνότητα των βιβλιοπωλείων στην Αθήνα, που έκαναν όλα χρυσές δουλειές, έρχεται να μας διαψεύσει και τον μύθο για την ισχνή αστική τάξη και να μας επιβεβαιώσει την ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα το πρόσφατο παρελθόν αυτής της συναρπαστικής πόλης. Πηγή: www.lifo.gr

Σοκ - το κλείσιμο του Βιβλιοπωλείου της Εστίας

Μπασκόζος Γιάννης Ν. 

 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:ΒΗΜΑ 31/3/2013

Έκλεισε το Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Είδηση - σοκ. Σε οποιαδήποτε προηγμένη χώρα της Ευρώπης σήμερα έξω από το βιβλιοπωλείο οι βιβλιόφιλοι θα πραγματοποιούσαν συγκέντρωση, θα άναβαν κεράκια στη μνήμη ενός πολιτιστικού θεμέλιου του νεότερου κράτους μας, θα υπήρχαν «αγανακτισμένοι» διανοούμενοι που με ψήφισμά τους θα ζητούσαν να γίνει κάτι για να σωθεί το βιβλιοπωλείο.

Από αυτόν τον χώρο πέρασε η λογοτεχνική γενιά του ΄30 που καθόρισε το νεοελληνικό πολιτιστικό στίγμα και κατόπιν η γενιά των ταραγμένων χρόνων του ΄60. Μετά έδωσε εκεί το ραντεβού της η ανανεωτική γενιά του ΄80 και όλοι οι άλλοι που θεωρούσαν ότι η Εστία δεν ήταν βιβλιοπωλείο αλλά «ναός», «σπουδαστήριο», «πανεπιστήμιο», χώρος διαλόγου και ανανέωσης των ιδεών.

Φυσικά η είδηση ότι έκλεισε το Βιβλιοπωλείο της Εστίας, πλην κάποιων ρομαντικών – και είναι έκπληξη ότι τα social media  θυμήθηκαν κάτι από τον πρωταρχικό ρομαντικό εαυτό τους κι έγραψαν κάτι – ουδείς επίσημος ή ανεπίσημος, πολιτιστικό σωματείο ή κάτι άλλο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής έδειξε να συγκινείται. 
Και γιατί άλλωστε να συγκινηθεί κάποιος; Σε μια χώρα με κοντή μνήμη κάτι τέτοιες νοσταλγίες θεωρούνται απομεινάρια μιας άλλης εποχής – ενώ αν κλείσει η Proton Bank έχουν να κλάψουν πολλοί περισσότεροι.
Έγραφα χωρίς καν να υποπτεύομαι το οδυνηρό τέλος πέρυσι:  «Σε κάποιες χώρες η ιστορία του πολιτισμού τους έχει τα θεμέλιά της σε θεσμούς που αποτέλεσαν εστίες νεωτερικών απόψεων και εφαλτήριο για την πρόοδό τους. Στη χώρα μας οι θεσμοί αυτοί στη νεότερη ιστορία είναι πολύ λίγοι. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Εστία. Μια οικογενειακή επιχείρηση που σήμερα διευθύνεται από την πέμπτη γενιά της, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις δώδεκα μακροβιότερες ελληνικές επιχειρήσεις, εκδίδει το μακροβιότερο ελληνικό περιοδικό και στον κατάλογό της περιλαμβάνονται 1.500 συγγραφείς και 4.000 νέοι τίτλοι, πολλοί εκ των οποίων διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία του ελληνικού πνευματικού πολιτισμού».
Θυμίζω ότι το Βιβλιοπωλείον της Εστίας δημιουργήθηκε από τον Γ. Κασδόνη το 1885 και στεγάστηκε στην οδό Σταδίου 32. Τη συνέχεια του εκδοτικού οίκου ανέλαβε ο ανιψιός του Ιωάννης Δ. Κολλάρος, ο οποίος θα συνδέσει το όνομά του με τα καλά εκπαιδευτικά βιβλία, το Πανελλήνιον Βιβλιογραφικόν Δελτίον, τις μεταφράσεις αρχαίων ελλήνων συγγραφέων κτλ. Το 1925 εισέρχεται στον εκδοτικό οίκο ο Κωνσταντίνος Σαραντόπουλος, ανιψιός του Ι. Δ. Κολλάρου, που θα αναλάβει την επιχείρηση μόνος του μετά τον θάνατο του θείου του, το 1956.
Ο Κ. Σαραντόπουλος θα συνδέσει το όνομά του με τη δημιουργία της περίφημης Σειράς Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας στην οποία θα στεγαστεί το σύνολο της γενιάς του ΄30. Το 1972 ο εκδοτικός οίκος περνάει στα χέρια της κόρης του Κ. Σαραντόπουλου, Μαρίνας (Μάνιας) Καραϊτίδη, η οποία θα ανανεώσει την εκδοτική παραγωγή με νέες σειρές και ονόματα. Η  συνέχεια ανήκε στα παιδιά της κυρίας Μάνιας, την  Εύα Καραϊτίδη στο εκδοτικό (που ευτυχώς συνεχίζει με συνεχώς καλύτερους τίτλους) και τον Γιάννη Καραϊτίδη που ανέλαβε το βιβλιοπωλείο σε αυτή τη δύσκολη εποχή.
Είναι ορισμένοι που λοιδορούν τα μεγάλα βιβλιοπωλεία του κέντρου. Αγνοούν ότι είναι ο πνευματικός πνεύμονας  - μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά- της πρωτεύουσας. Εκεί πουλιούνται τα βιβλία, μαζεύεται το χρήμα για να διοχετευτεί στους εκδότες, τους τυπογράφους και τους συγγραφείς. Αν αφήσουμε να κλείσουν, κάποτε θα κτυπάμε το κεφάλι μας.
Όμως το Βιβλιοπωλείο της Εστίας ήταν ένα συμβολικό κεφάλαιο στην πνευματική ζωή της χώρας. Θα μας λείψει η Μαρία και οι άλλοι εργαζόμενοι τόσα χρόνια στο βιβλιοπωλείο, που ήξεραν τα πάντα για το βιβλίο. Θα μας λείψει το υπόγειο, που έβρισκες όποιο βιβλίο δεν έβρισκες αλλού. Θα μας λείψει η κυρία Μάνια, ο άνθρωπος - φτερούγα όλων των σκεπτόμενων επισκεπτών του βιβλιοπωλείου.

Τι χρωστάει η Ευρώπη στην Ελλάδα

Αργυροπούλου Ρωξάνη Δ. 

Ο καθηγητής στο Τύμπιγκεν και διευθυντής του Platon-Archiv Thomas Alexander Szlezàk εξετάζει τη σχέση της ευρωπαϊκής ταυτότητας με την ελληνική αρχαιότητα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: ΒΗΜΑ 31/3/2013

«Αρης και Αφροδίτη», λάδι σε καμβά του Πάολο Βερονέζε (τέλη δεκαετίας του 1560)

 

 

THOMAS ALEXANDER SZLEZAK
Τι οφείλει η Ευρώπη στους Ελληνες.
Η θεμελίωση του πολιτισμού της Ευρώπης στην ελληνική αρχαιότητα
Μετάφραση από ομάδα συνεργατών της Φιλοσοφικής Βιβλιοθήκης Ελλης Λαμπρίδη της Ακαδημίας Αθηνών.
Γενική επιμέλεια Λίνος Γ. Μπενάκης, Κωνσταντίνος Γαρίτσης.
Εκδοση της Ακαδημίας Αθηνών, 2012,
σελ. 417, τιμή 20 ευρώ

Ο Thomas Alexander Szlezàk, γεννημένος στη Βουδαπέστη και διαπρεπής ελληνιστής, ομότιμος τακτικός καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Tübingen, διηύθυνε το εκεί ερευνητικό κέντρο Platon-Archiv. Τα δημοσιεύματά του αναφέρονται στον Ψευδο-Αρχύτα, στον Ομηρο και κυρίως στους Πλάτωνα, Πλωτίνο και Αριστοτέλη. Το βιβλίο του Platon lesen (Πώς να διαβάζουμε τον Πλάτωνα) έχει μεταφρασθεί σε δώδεκα γλώσσες καθώς και στα ελληνικά από την Παρασκευή Κοτζιά στις εκδόσεις Θύραθεν της Θεσσαλονίκης το 2004.

Στο βιβλίο του Τι οφείλει η Ευρώπη στους Ελληνες (πρωτότυπος τίτλος Was Europa den Griechen verdankt. Von den Grundlagen unserer Kultur in der griechischen Antike), που εκδόθηκε το 2010, εξετάζει την απήχηση της ελληνικής αρχαιότητας στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα από μια πλουραλιστική ματιά που στοχεύει σε ποικίλες πολιτιστικές πλευρές του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Εκλεισε το ιστορικό βιβλιοπωλείο της Εστίας μετά από 128 χρόνια λειτουργίας

Έκλεισε χθες Σάββατο 30 Μαρτίου 2013 μετά από 128 χρόνια λειτουργίας το ιστορικό βιβλιοπωλείο της Εστίας στην οδό Σόλωνος 60 στο κέντρο της Αθήνας.

Το βιβλιοπωλείο άνοιξε το 1885 και μεταφέρθηκε πριν από 21 χρόνια από την οδό Σταδίου στην οδό Σόλωνος. Μάλιστα η μετακόμισή του ήταν η αιτία να μεταφερθούν πολλά βιβλιοπωλεία στον συγκεκριμένο δρόμο, και τελικά η περιοχή να γίνει αυτή με τα περισσότερα βιβλιοπωλεία στην πρωτεύουσα.

Απετέλεσε στέκι συγγραφέων και βιβλιόφιλων πολιτικών και δημοσιογράφων όλα τα χρόνια και μέχρι σήμερα.

Από τους πιο ιστορικούς θαμώνες της Εστίας στη Σόλωνος υπήρξε ο Φρέντυ Γερμανός, που καθισμένος με τις ώρες στους χώρους ξεφύλλιζε βιβλία και έπιανε κουβέντα με όποιον τον πλησίαζε. Η Εστία αποτελούσε το δεύτερο «πνευματικό σπίτι» του, μετά το πρώτο που βρισκόταν λίγα μέτρα πιο πάνω στον ίδιο δρόμο. Για το λόγο αυτό με πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίου έξω από το βιβλιοπωλείο υπάρχει σχετική μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα.

Οι εκδόσεις της Εστίας θα συνεχίσουν πάντως κανονικά την δραστηριότητά τους.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ

Νέες εκδόσεις από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων

Από το εξώφυλλο της έκδοσης «Πρακτικά Συνεδρίου Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο αιώνα».

Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία παρουσιάζει τις 4 πρόσφατες εκδόσεις του, που περιλαμβάνουν τα βιβλία: «Πολιτικές Βιογραφίες 2: Γεώργιος Καφαντάρης», «Πρακτικά Συνεδρίου Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο  αιώνα», «Ο Ιερεμίας Μπένθαμ και η Ελληνική Επανάσταση» και «Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912 - 1913: Μακεδονία – Ήπειρος».
«Γεώργιος Καφαντάρης – Πολιτική Βιογραφία»
Στο πλαίσιο της σειράς «Βιογραφίες πολιτικών», το Ίδρυμα της Βουλής εξέδωσε τον δεύτερο κατά σειρά τόμο «Γεώργιος Καφαντάρης», τον οποίο συνέγραψε ο Μανόλης Κούμας, επιχειρώντας τη σκιαγράφηση του πρωθυπουργού και κατ’ επανάληψη υπουργού, Γεώργιου Καφαντάρη, ο οποίος άφησε το στίγμα του στην πολιτική ζωή της χώρας ως κορυφαίο στέλεχος της βενιζελικής παράταξης, σε μια περίοδο μεγάλων μεταβάσεων, όπως το α´ μισό του 20ού αιώνα.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, έθεσε ως πρωταρχικό του στόχο τον οριστικό τερματισμό του εθνικού διχασμού, ενώ μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμμετείχε στις πρώτες προσπάθειες για τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού χώρου: του Κέντρου.
«Πρακτικά Συνεδρίου Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο  αιώνα»
Σε αυτήν την έκδοση, καταγράφονται οι χαιρετισμοί και οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου «Ελλάδα και Γαλλία τον 19ο αιώνα / La France et la Grèce au XIXe siècle», το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής, σε συνεργασία με τη Γαλλική Πρεσβεία στην Ελλάδα και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, στις 29 και 30 Μαρτίου 2011.
«Ο Ιερεμίας Μπένθαμ και η Ελληνική Επανάσταση»
Αναδεικνύοντας τις ριζοσπαστικές δημοκρατικές απόψεις του μεγάλου βρετανού φιλοσόφου και νομομαθούς Ιερεμία Μπένθαμ και  μια άγνωστη ιδεολογική διάσταση του Αγώνα της Παλιγγενεσίας, η έκδοση αυτή μελετά τη σχέση του με τις πρώτες ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις και το Σύνταγμα της Επιδαύρου.

Με στόχο την προσαρμογή του Ελληνικού Συντάγματος, έτσι ώστε το νεοσύστατο πολίτευμα να μην διολισθήσει σε μια μορφή αυταρχικής κυριαρχίας των αιρετών αρχόντων πάνω στους πολίτες, ο  Ιερεμίας Μπένθαμ παρενέβη – μετά από πρόσκληση ελλήνων ιθυνόντων - στα ελληνικά πράγματα, στέλνοντας διάφορα δοκίμια και επιστολές, τα οποία τότε δεν αξιολογήθηκαν ανάλογα, αλλά έχουν ιδιαίτερη σημασία ως κείμενα.
Την επιστημονική διεύθυνση της έκδοσης υπογράφει ο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, υπό τις οδηγίες του οποίου εργάστηκε ομάδα ειδικών επιστημόνων (Φιλήμων Παιονίδης, Ανδρέας Τάκης, Γιάννης Τασόπουλος).
«Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912 - 1913: Μακεδονία – Ήπειρος»
Η έκδοση αυτή αποτελεί φωτοαναστατική ανατύπωση του βιβλίου της ζωγράφου Θάλειας Φλωρά – Καραβία και δημιουργήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων και την ενσωμάτωση των απελευθερωμένων περιοχών στο ελληνικό κράτος.

 

 

Η Θάλεια Φλωρά – Καραβία ακολούθησε τον ελληνικό στρατό στην πορεία του, κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και κατέγραψε με σχέδια και κείμενα τις εντυπώσεις της, αναδεικνύοντας το κοινωνικοπολιτικό πρόσωπο της Ελλάδας σε αυτήν τη δύσκολη ιστορική καμπή της, μέσα από τη συνένωση της ιστορίας με την τέχνη και αποδίδοντας με μοναδικό τρόπο το ηρωικό πνεύμα της εποχής. Την έκδοση συμπληρώνει εισαγωγικό κείμενο της ιστορικού τέχνης  Δέσποινας Τσούργιαννη, με πληροφορίες για το έργο της ζωγράφου και για το βιβλίο.   www.naftemporiki.gr

Ανασκαφή στην Κέα

Η Α' Εφορεία Αρχαιοτήτων είναι υπεύθυνη για την Ακρόπολη, την Αρχαία και τη Ρωμαϊκή Αγορά, τη Βιβλιοθήκη Αδριανού, την Πνύκα, το λόφο του Φιλοπάππου κι ένα μέρος της Πλάκας. 

 

 Ο ναός της Αθηνάς βρίσκεται σε ένα αδιατάρακτο από την αρχαιότητα τοπίο με μια μοναδικής ομορφιάς παραλία Τα χρόνια που ήμουν εγώ πρϊσταμένη (δεκαετία του '80) παρέλαβε και τη νήσο Κέα. Το πράγμα δεν είναι παράλογο εάν σκεφθεί κανείς ότι η Εφορεία Κυκλάδων έχει υπό την προστασία της περίπου 30 νησιά όπου οι μετακινήσεις με πλοία και καΐκια δεν είναι πάντα εύκολες. Η Κέα, το πιο κοντινό στην Αττική νησί, δεν έχει επικοινωνία παρά μόνο από το Λαύριο. Ο κύριος λόγος βέβαια ήταν ότι οι Εφορείες έπρεπε να υπάγονται απ' ευθείας στο υπουργείο και να μην ελέγχονται από τους νομάρχες, με αποτέλεσμα να απλώνονται σε δύο τουλάχιστον νομούς.
Τότε το νησί δεν είχε ακόμη πολλά οικοδομικά προβλήματα και με χαρά πηγαίναμε στο «νησάκι μας», όπου υπολογίζαμε να κάνουμε και κάνα μπάνιο. Οι μπελάδες άρχισαν με τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, όταν κηρύξαμε ζώνες προστασίας... Ενας λαμπρός πολιτισμός των προϊστορικών χρόνων έγινε γνωστός στη χερσόνησο της Αγ. Ειρήνης χάρη στις ανασκαφές του John Caskey. Αποκαλύφθηκε ανάκτορο της εποχής του χαλκού με πολλά ευρήματα, μεταξύ των οποίων πήλινα γυναικεία αγάλματα γυμνόστηθα με μακριές φούστες, που κοσμούν σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας.
Δύο δωρικοί ναοί
Τον 6ο αι. π.Χ. ακμάζει στο νησί ένας αξιόλογος πολιτισμός σε μια οργανωμένη τετράπολη. Τμήματα τειχών από ακροπόλεις, λείψανα κτηρίων, ναών και νεκροταφεία σώζονται και στις τέσσερις «πόλεις»: είναι η Ιουλίς όπου η σημερινή Χώρα, ένας ωραίος οικισμός, όπου και το Μουσείο, η Κορησσία κοντά στο Λιβάδι, όπου βρέθηκε ο Κούρος του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (αρ.ευρ. 3686) που χρονολογείται μεταξύ 530-520 π.Χ. (ένα από τα πιο «φίνα» έργα της εποχής του, όπως λέει η Gisela Richter), η Ποιήεσσα, οι σημερινές Πήσσες με την έξοχη αμμουδιά στη ΝΔ πλευρά του νησιού, ενώ στη ΝΑ, απέναντι από τη Σέριφο, είναι η Καρθαία, που ακόμη οι κάτοικοι τη θυμούνται ως Πόλες: εδώ ήδη από το 18ο αι. εντοπίσθηκαν αρχαία ερείπια και το 1811 ο Δανός αρχαιοδίφης Ρ.Ο. Broendsted αποκάλυψε δύο δωρικούς ναούς, έναν αρχαιότερο του Απόλλωνος Πυθίου με αξονική κιονοστοιχία στο σηκό.
Πιο ψηλά είναι ο λεγόμενος ναός της Αθηνάς (έχω λόγους να πιστεύω ότι είναι της Αρτέμιδος), για τον οποίο χρειάστηκε να κοπεί τμήμα του βράχου, έτσι που αναγκαστικά ο προσανατολισμός του ήταν Β-Ν. Τους δύο ναούς χωρίζει ένα βραχώδες έξαρμα, το Χορηγείο, όπου λέγεται ότι δίδαξε ο Κείος ποιητής Σιμωνίδης. Δύο απάνεμα λιμάνια και ισχυρά τείχη καθιστούσαν την Καρθαία μια δυνατή πόλη. Οπως αναφέρει ο Broendsted στο σύγραμμμά του που εκδόθηκε έπειτα από 15 χρόνια στο Παρίσι, φόρτωσε σ' ένα αγγλικό ιστιοφόρο, με Μαλτέζο καπετάνιο, όσα αρχαία αντικείμενα μπόρεσε... για να τα σώσει, χωρίς να αναφέρει τίποτα για την τύχη τους. Το πιθανότερο είναι ότι πουλήθηκαν. Να ξέραμε τουλάχιστον σε ποιους.... Υπάρχουν μαρτυρίες ότι διάφοροι Ευρωπαίοι και Ρώσοι επί Τουρκοκρατίας λυμαίνονταν την περιοχή, που μέχρι σήμερα είναι ερημική και δύσκολα προσπελάσιμη.
Η ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία άρχισε εργασίες στην περιοχή το 1963 όταν έφορος Κυκλάδων ήταν ο Ν. Ζαφειρόπουλος και επιμελητής ο Χρ. Ντούμας, ο οποίος εργάσθηκε συστηματικά στο χώρο και μετέφερε σημαντικά ευρήματα σε δημοτικό κατάστημα και κατόπιν στο Μουσείο της Χώρας. Ακολούθησαν μελέτες ξένων επιστημόνων για την αρχιτεκτονική των ναών, αλλά σταθμός στην ιστορία της έρευνας στάθηκε το Συμπόσιο του 1974 που οργάνωσε στην Κέα η Λίνα Μενδώνη, στην οποία το νησί χρωστάει πολλά (βλ. Πρακτικά ΕΙΕ 27.1998).

 

 Γυμνόστηθο άγαλμα γυναίκας, που βρέθηκε σε ανάκτορο της εποχής του χαλκού Ο γλυπτός διάκοσμος του ναού της «Αθηνάς» με απασχόλησε ιδιαίτερα και αναμένεται η λεπτομερής δημοσίευσή του στην Antike Plastik. Στο Μουσείο της Ιουλίδας είναι εκετεθειμένα τα σπουδαιότερα κομμάτια, ενώ πολλά θραύσματα παραμένουν στην αποθήκη. Με τη βοήθεια του αρχιτέκτονα Sandro Tufano καταλήξαμε σε μια αναπαράσταση της Ν πλευράς του αετώματος και του ακρωτηρίου. Στο αέτωμα, όπως μαρτυρούν τα πολλά μέλη αλόγων και κάποιες γυναικείες έφιππες μορφές, το θέμα είναι αμαζονομαχία με κεντρική μορφή την Αθηνά. Θέμα του ακρωτηρίου ήταν η απαγωγή της Αντιόπης (της οποίας σώζεται ακέφαλος ο κορμός) από τον Θησέα (του οποίου υπάρχει μόνο το ήμισυ μιας υπέροχης κεφαλής). Μας το επιβεβαιώνουν οι εγχάρακτες επιγραφές στη σίμη «ΘΗΣΕΥΣ-ΑΝΤΙΟΠΕΙΑ». Στη Β πλευρά βρέθηκε το κάτω μέρος από μια γυναικεία τρέχουσα μορφή που ανήκε ασφαλώς σε ακρωτήριο. Τα γλυπτά είναι περίπου σύγχρονα με εκείνα των ναών της Αφαίας και της Ερέτριας. Πιθανότατα υπήρχε αυτά τα χρόνια ένα ντόπιο εργαστήριο, αφού είναι ήδη ένα γνωστό από την εποχή του Κούρου. Ενας καλλιτέχνης, εμπνευσμένος από τα θέματα της Ερέτριας και επηρεασμένος ίσως από τη μεγάλη αλλαγή στην αττική γλυπτική, εργάσθηκε εδώ γύρω στα 490-460 π.Χ. Κάποιες τεχνικές λεπτομέρειες, ιδίως στις πτυχώσεις των ενδυμάτων, κρατούν τη χάρη των αρχαϊκών χρόνων, πράγμα που οφείλεται προφανώς στην παρουσία Παριανών τεχνητών που ταξίδευαν σε όλο το Αιγαίο.
Τα τελευταία χρόνια εκτελέσθηκαν έργα συντήρησης και διαμόρφωσης στα μνημεία και στο χώρο της Καρθαίας υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Ε. Σημαντώνη-Μπουρνιά, με χρήματα του Γ' ΚΠΣ (συνεχίζονται με το ΕΣΠΑ).
Ο επισκέπτης της Κέας δεν πρέπει να παραλείψει ακόμη να επισκεφθεί μια μικρή κοιλάδα, όχι μακριά από τη Χώρα, για να θαυμάσει το τεράστιο σκαλισμένο σε βράχο λιοντάρι. Να πάρει ακόμα το δρόμο προς τις Πήσσες για να αντικρίσει τον Πύργο της Αγίας Μαρίνας, τον καλύτερα σωζόμενο από τους πολλούς πύργους του 4ου αι. π.Χ. στο νησί. Ηταν επικίνδυνα ετοιμόρροπος, στερεώθηκε προσωρινά και πρόκειται σύντομα να αποκατασταθεί με χρήματα του ΕΣΠΑ από τον πολ. μηχανικό Κ. Ζάμπα, έπειτα από μελέτη που του ανέθεσε η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος.

Της ΕΒΗΣ ΤΟΥΛΟΥΠΑ

* Η Εβη Τουλούπα, έφορος αρχαιοτήτων, υπήρξε για σειρά ετών έφορος Ακρόπολης
http://www.enet.gr

Υποψηφιότητες για UNESCO

Inscriptions in 2014: the deadline is approaching!

27 February 2013: Nominations for possible inscription in 2014 must be submitted before March 31, 2013. As this date falls on Sunday and April 1 is a public holiday at UNESCO Headquarters, Intangible Cultural Heritage Section will accept the files before 5 p.m. on Tuesday, April 2, 2013 at the latest. All nominations must be submitted using the forms for the 2014 cycle as made available online. All the required documentation needs to be received before the deadline. Please note that the Intangible Cultural Heritage Section will move from Bonvin building into new offices at Fontenoy in mid-March, and its Secretariat office will be in the Room 3.75.

In conformity with Paragraph 34 of the Operational Directives, in the case where a country submits several files, it must indicate the order of priority in which these files must be examined. Please note that, as in previous cycles, around 60 files will be treated. The States Parties are therefore invited to keep this in mind when submitting files for the 2014 cycle. The Committee will try to process at least one file by submitting State.

The files that could not be examined during the 2013 or previous cycles are pending in the Secretariat. States may choose to propose one or more of these files for examination in 2014, in which case they need to use the nominations forms in their 2014 edition, as shown above, and integrate its file(s) in the order of precedence.

 http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00562

Στην προστασία της Ουνέσκο το δρώμενο Γενίτσαροι και Μπούλες

Με υπηρεσιακά θέματα στο σύνολο της ημερήσιας διάταξης συνεδρίασε την Τρίτη το Δημοτικό Συμβούλιο Νάουσας. Το ενδιαφέρον περιορίστηκε στα προ ημερησίας θέματα, όπου η Αποκριά

και το δρώμενο «Γενίτσαροι και Μπούλες», η θολότητα του νερού και η ανοιχτή χωματερή κυριάρχησαν στη συζήτηση.
Για την Αποκριά που πέρασε ο δήμαρχος είπε ότι κύλησε καλά, η πληρότητα των καταλυμάτων στη Νάουσα άγγιξε το 100% και τα καταστήματα δούλεψαν καλά. «Από τώρα θα πρέπει να ξεκινήσουμε το σχεδιασμό για την επόμενη Αποκριά» τόνισε ο κ. Καραμπατζός.
Όσον αφορά στο τοπικό δρώμενο «Γενίτσαροι και Μπούλες», ο κ. Καραμπατζός είπε ότι είναι υποψήφιο για ένταξη μέσα στα πέντε δρώμενα που θα χαρακτηριστούν πολιτιστικά στοιχεία παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο. Ο δήμαρχος σημείωσε ότι στην επιτροπή του Υπουργείου Πολιτισμού, που θα αποφασίσει για το θέμα, είναι μέλος και η κ. Σκούτερη, η οποία κάνει τη μελέτη του δρώμενου της Νάουσας. "Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για το δρώμενο να τεθεί υπό την προστασία της ΟΥΝΕΣΚΟ" είπε ο κ. Καραμπατζός.
http://www.imerisia-ver.gr 

« Noël en Alsace » vise une inscription à l’Unesco 

 Le marché de Noël à Strasbourg. Archives Dominique Gutekunst

Le Comité régional du tourisme (CRT) d’Alsace a annoncé le lancement de la candidature de

« Noël en Alsace » au patrimoine culturel immatériel de l’Unesco.

Comme le repas gastronomique à la française ou le fest-noz breton, « Noël en Alsace » pourrait bénéficier du label Unesco « patrimoine culturel immatériel de l’Humanité », a annoncé Marie-Reine Fischer, présidente du CRT. « La légitimité de l’Alsace sur le thème de la préparation de Noël s’inscrit dans un art de vivre et des traditions séculaires qui confèrent qualité et authenticité à l’avent en Alsace , explique-t-elle. Ceci à la différence de destinations qui depuis peu utilisent les marchés de Noël comme animation. C’est cette distinction que tous les partenaires du tourisme alsaciens s’attachent à préserver. »

What is Intangible Cultural Heritage?

The term ‘cultural heritage’ has changed content considerably in recent decades, partially owing to the instruments developed by UNESCO. Cultural heritage does not end at monuments and collections of objects. It also includes traditions or living expressions inherited from our ancestors and passed on to our descendants, such as oral traditions, performing arts, social practices, rituals, festive events, knowledge and practices concerning nature and the universe or the knowledge and skills to produce traditional crafts.

While fragile, intangible cultural heritage is an important factor in maintaining cultural diversity in the face of growing globalization. An understanding of the intangible cultural heritage of different communities helps with intercultural dialogue, and encourages mutual respect for other ways of life.

The importance of intangible cultural heritage is not the cultural manifestation itself but rather the wealth of knowledge and skills that is transmitted through it from one generation to the next. The social and economic value of this transmission of knowledge is relevant for minority groups and for mainstream social groups within a State, and is as important for developing States as for developed ones.

Infokit 2009 - “What is intangible cultural heritage?” English|French|Spanish

© UNESCO

Intangible cultural heritage is:

• Traditional, contemporary and living at the same time: intangible cultural heritage does not only represent inherited traditions from the past but also contemporary rural and urban practices in which diverse cultural groups take part;
• Inclusive: we may share expressions of intangible cultural heritage that are similar to those practised by others. Whether they are from the neighbouring village, from a city on the opposite side of the world, or have been adapted by peoples who have migrated and settled in a different region, they all are intangible cultural heritage: they have been passed from one generation to another, have evolved in response to their environments and they contribute to giving us a sense of identity and continuity, providing a link from our past, through the present, and into our future. Intangible cultural heritage does not give rise to questions of whether or not certain practices are specific to a culture. It contributes to social cohesion, encouraging a sense of identity and responsibility which helps individuals to feel part of one or different communities and to feel part of society at large;
• Representative: intangible cultural heritage is not merely valued as a cultural good, on a comparative basis, for its exclusivity or its exceptional value. It thrives on its basis in communities and depends on those whose knowledge of traditions, skills and customs are passed on to the rest of the community, from generation to generation, or to other communities;
• Community-based: intangible cultural heritage can only be heritage when it is recognized as such by the communities, groups or individuals that create, maintain and transmit it – without their recognition, nobody else can decide for them that a given expression or practice is their heritage. http://www.unesco.org/culture

Η Λέσβος στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO

 

Η «Λεσβιακή Παροικία» διοργανώνει  ειδική εκδήλωση με αφορμή

 την ένταξη της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO την Κυριακή 31 Μαρτίου 2013 και ώρα 11:00 το πρωί, στο αμφιθέατρο «Τρίτση» του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθήνας στην οδό Ακαδημίας 50.

Η εκδήλωση περιλαμβάνει διάλεξη από τον Αναπλ. Καθ. Νίκο Ζούρο, Διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου με θέμα «Η Λέσβος στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO» και προβολή οπτικοακουστικού υλικού.
Η εκδήλωση πραγματοποιείται από την «Λεσβιακή Παροικία» με σκοπό να αναδείξει και να προβάλλει και έξω από τη Λέσβο το εξαιρετικά σημαντικό γεγονός της ένταξης ολόκληρης της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO.

ΑΧΑΙΑ: Στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων ο Χελμός - Βουραϊκός

Τα τελευταία χρόνια, μια νέα πρωτοβουλία για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξη αγροτικών περιοχών, έχει ξεκινήσει στην Ευρώπη.
Η πρωτοβουλία αυτή βασίστηκε στην αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος, με τρόπο που να είναι επωφελής τόσο για το σύνολο των χαρακτηριστικών μιας περιοχής όσο και για τον άνθρωπο που κατοικεί και θα πρέπει να επιβιώσει εκεί.
Τα προβλήματα προστασίας, διαχείρισης αλλά κι εξεύρεσης - κυρίως τα τελευταία χρόνια - των απαραίτητων πόρων για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, είναι αυτά που έχουν οδηγήσει πολλούς διεθνείς οργανισμούς και τοπικούς φορείς να αναθεωρήσουν τα σχέδια και τις πρακτικές διαχείρισης του Φυσικού Περιβάλλοντος.

Μία από τις προσπάθειες που φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν εκ του αποτελέσματος, τα παραπάνω προβλήματα και αναγκαιότητες είναι τα γεωπάρκα, το "προφίλ" των οποίων σκιαγραφεί στο ΑΠΕ ο Δρ. Χαράλαμπος Φασουλάς, συντονιστής Γεωπάρκου Ψηλορείτη και Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων.
Τα γεωπάρκα, τονίζει ο κ. Φασουλάς, είναι περιοχές που στοχεύουν στην προστασία και ανάδειξη του συνόλου των στοιχείων της γης ενός τόπου, με έμφαση στα πετρώματα και το ανάγλυφο και τη χρήση τους για τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη αγροτικών περιοχών. Βασικοί στόχοι τους είναι η βιώσιμη διαχείριση των περιοχών τους και η στήριξη της τοπικής οικονομίας και των προϊόντων μέσα από την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο γεωτουρισμός.
Τα γεωπάρκα μπορεί να είναι προστατευόμενες ή υπό διαχείριση περιοχές, με ξεκάθαρα όρια, σημαντικό πλούτο γεωλογικών και γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών, πλούσια χλωρίδα και πανίδα, όπως επίσης και πολιτισμικό κεφάλαιο. Τα γεωπάρκα, σύμφωνα με τον ίδιο, περιλαμβάνουν θέσεις ιδιαίτερου γεωλογικού ενδιαφέροντος, που ονομάζονται γεώτοποι, όπως επίσης περιβαλλοντικού, ιστορικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος, οι οποίες συνδέονται μέσα από δίκτυα περιπατητικών, περιηγητικών και άλλων διαδρομών.
Τα γεωπάρκα θα πρέπει να έχουν έναν ισχυρό φορέα διαχείρισης, κατάλληλο για την εξεύρεση των αναγκαίων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων για τη λειτουργία τους και θα πρέπει να διαχειρίζονται τις περιοχές τους με βάση τις αρχές βιώσιμης, τοπικής ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος.
"Το σημαντικό και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των γεωπάρκων είναι ότι στην ουσία δημιουργούνται από τους ίδιους τους κατοίκους και τις τοπικές αρχές και αντιπροσωπεύουν μια bottom - up προσέγγιση, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές που συνήθως επιβάλλονται από τις κεντρικές αρχές στη βάση. Ένα άλλο πολύ σημαντικό, διακριτό χαρακτηριστικό τους είναι ότι όλα τα γεωπάρκα αξιολογούνται κάθε τέσσερα χρόνια με συγκριμένη μεθοδολογία και από ειδικούς αξιολογητές διεθνών οργανισμών και εφόσον δεν πληρούνται τα προκαθορισμένα στάνταρ ποιότητας προσφερόμενων υπηρεσιών και προϊόντων μπορεί να χάσουν την αναγνώριση αυτή" σημειώνει ο κ. Φασουλάς.

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα
Τα Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα, επισημαίνει ακόμα ο κ. Φασουλάς, ιδρύθηκαν ως θεσμός με τη μορφή δικτύου το 2000 από τέσσερις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης ανάμεσα στις οποίες και το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου. Το 2001 εντάχθηκε στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και η περιοχή του Φυσικού Πάρκου του Ψηλορείτη, ενώ σχετικά πρόσφατα και άλλες δύο περιοχές, ο Χελμός Βουραϊκός από την Πελοπόννησο και ο Βίκος - Αώος από την Ήπειρο. Με την ένταξη των δύο αυτών περιοχών δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το αντίστοιχο Φόρουμ των Ελληνικών Γεωπάρκων, με σκοπό τον συντονισμό και την προώθηση του έργου των Γεωπάρκων σε εθνικό επίπεδο. Στο Φόρουμ αυτό εκτός από τα γεωπάρκα συμμετέχει και η Εθνική Επιτροπή για την UNESCO, το ΙΓΜΕ, τα υπουργεία Τουρισμού και Περιβάλλοντος και άλλοι ακαδημαϊκοί φορείς.
Τόσο το Φόρουμ όσο και τα ίδια τα γεωπάρκα προσπαθούν να προβάλουν το έργο τους και τις περιοχές τους μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις. Πρόσφατα συμμετείχαν για δεύτερη χρονιά στη Διεθνή Τουριστική έκθεση του Βερολίνου, όπου μαζί με άλλα γεωπάρκα έλαβαν το τρίτο βραβείο για μη Κυβερνητικούς Φορείς.
Στην έκθεση αυτή, με τη μορφή πόστερς και άλλων εκθεμάτων προβλήθηκαν οι δυνατότητες γεωτουρισμού και οικοτουρισμού στην Ελλάδα, τα ιδιαίτερα τοπικά προϊόντα των γεωπάρκων, καθώς και το έργο τους στην προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Παράλληλα, τα γεωπάρκα, στο πλαίσιο των Διεθνών Συνεδρίων που διοργανώνουν έχουν πραγματοποιήσει δύο θεματικές τουριστικές εκθέσεις για να προβάλλουν το έργο τους. Επίσης, στην Ελλάδα το Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων διοργάνωσε, τον περασμένο Ιανουάριο, σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή της UNESCO εκδήλωση στην Αθήνα για την προβολή του έργου των γεωπάρκων στο θέμα της πρόληψης των φυσικών καταστροφών.
Η σχέση των γεωπάρκων με την UNESCO είναι πολύ στενή, αφού με βάση το πρότυπο των ευρωπαϊκών γεωπάρκων, η τελευταία δημιούργησε τα Παγκόσμια Γεωπάρκα υπό τη στήριξή της. Πρόσφατα έγινε, μάλιστα, στα γραφεία της UNESCO στο Παρίσι, η 31η Συνάντηση του Δικτύου των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και, παράλληλα, πραγματοποιήθηκε ανοικτή εκδήλωση για τις εθνικές αντιπροσωπίες, τους πρεσβευτές και τα στελέχη του οργανισμού, όπου προσφέρθηκαν τοπικά προϊόντα των γεωπάρκων κι έγινε ενημέρωση για το έργο τους.
http://www.dete.gr/news    Παρ. 29 Μαρτίου 2013

Το Λιοντάρι της Αμφίπολης αγναντεύει την αρχική του θέση στον Τύμβο Καστά

Σημείο κατατεθέν για το νομό Σερρών, έμβλημα της Μακεδονίας, το Λιοντάρι της Αμφίπολης, είναι βέβαιο ότι αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία του 4ου αιώνα π.χ. που διασώθηκαν και μέχρι τώρα είναι το μοναδικό που αναστηλώθηκε και βρίσκεται σήμερα δίπλα στην παλιά γέφυρα του Στρυμόνα στην επαρχιακή οδό Αμφίπολης - Σερραϊκής Ακτής.

Μετά την τελευταία ανακάλυψη του ταφικού περιβόλου του τύμβου «Καστά» στην αρχαία Αμφίπολη, όπως αποκαλύπτει η έρευνα της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, το ταφικό μνημείο του Λέοντος συνδέεται άρρηκτα με το ταφικό σήμα του τύμβου που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιό του και τοποθετείται στο μέσον και στο υψηλότερο σημείο του βάσει και της γεωμετρίας που δίνει ο ταφικός περίβολος.

Πρώτο σε επισκεψιμότητα το Μουσείο του Λούβρου για το 2012

Πρώτο σε επισκεψιμότητα παγκοσμίως ήταν το Μουσείο του Λούβρου το 2012, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που δημοσίευσε η βρετανική Art Newspaper.

Οι επισκέπτες που πέρασαν το κατώφλι του μουσείου στο Παρίσι έφτασαν συνολικά τους 9,7 εκατ. - ένα εκατ. δηλαδή περισσότεροι σε σχέση με το 2011. Το ενδιαφέρον των φιλότεχνων τράβηξε και η νέα πτέρυγα ισλαμικής τέχνης στο Λούβρο.

Διεθνής Εκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια Ενα «παιδί» που έγινε πενήντα

Η Διεθνής Εκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια έχει μια ειδική σχέση με την εικονογράφηση. Ηδη από το 1966 καθιέρωσε βραβείο εικονογράφησης, ενώ από την επόμενη χρονιά, το 1967, εγκαινίασε και ετήσια έκθεση εικονογράφων βιβλίου στο πλαίσιό της.

Δεν ήταν λοιπόν παράξενη η εικόνα στη φετινή 50ή έκθεση, που ολοκληρώθηκε χθες, να δημιουργούνται ουρές καλλιτεχνών έξω από μικρά γραφεία ατζέντηδων. Με μεγάλα ντοσιέ υπό μάλης περίμεναν υπομονετικά να παρουσιάσουν τη δουλειά τους και να προτείνουν συνεργασίες.

Η έμφαση που δίνεται στην εικονογράφηση στη συγκεκριμένη έκθεση, τη μεγαλύτερη διεθνώς για το παιδικό βιβλίο, φαινόταν και από άλλα στοιχεία: στον προθάλαμο της έκθεσης, στον μεγάλο χώρο δηλαδή της εισόδου πριν μπει κανείς στα επιμέρους περίπτερα, υπήρχε η έκθεση που, όπως είπαμε, γίνεται κάθε χρόνο από το 1967 και φέτος περιελάμβανε 77 εικονογράφους από 22 χώρες. Επίσης, σε δύο τοίχους εκατοντάδες κολλημένες αφίσες, ανακατεμένες, η μία πάνω στην άλλη σχεδόν, παρουσίαζαν δουλειές εικονογράφων οι οποίοι κάπου στο κάτω μέρος έβαζαν και τα προσωπικά τους στοιχεία επαφής.

Η Μπολόνια είναι όμως και έκθεση βραβείων. Περισσότερα από δέκα βραβεία δίνονται κάθε χρόνο. Στα κλασικά βραβεία (μυθοπλασίας, γνώσεων κ.λπ.) τελευταία προστέθηκαν ένα βραβείο καλύτερου εκδότη παιδικού βιβλίου και ένα για έκδοση ψηφιακού βιβλίου - το Bolognaragazzi Digital Award.

Πίσω από τα πολλά χρώματα των εικονογράφων που ανεβάζουν τη διάθεση κρύβονται βέβαια και μεγάλες μπίζνες. Η έκθεση της Μπολόνια είναι μια μεγάλη αγορά, κάτι σαν τη Φρανκφούρτη του παιδικού βιβλίου (φέτος υπήρχαν 1.200 εκθέτες από 70 χώρες) και οι κανονισμένες μέσω mail συναντήσεις εκδοτών και καλλιτεχνικών πρακτόρων δίνουν και παίρνουν. Παρόντες και οι έλληνες εκδότες που ασχολούνται με το παιδικό βιβλίο, άλλοι αυτοπροσώπως όπως οι Στέφανος Πατάκης και Γιάννης Παπαδόπουλος των ομώνυμων εκδόσεων, άλλοι δι' αντιπροσώπου. Φυσικά κάνουν κυρίως αγορές - καμιά φορά ωστόσο πωλούνται και ελληνικοί τίτλοι. Το ελληνικό περίπτερο, που οργάνωσε φέτος η Πανελλήνια Ενωση Εκδοτών Βιβλιοπωλών (ΠΟΕΒ) παρουσία της προέδρου της Αννυς Ραγιά - μέχρι πέρυσι την οργάνωση είχε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου που, ως γνωστόν, είναι σε διαδικασία κλεισίματος -, φιλοξένησε αρκετούς ελληνικούς τίτλους που έδωσαν για τον σκοπό αυτόν οι έλληνες εκδότες. Και το επισκέφθηκαν αρκετοί ξένοι: υπήρξε μάλιστα ζωηρό ενδιαφέρον από κάποιους εκδότες, κυρίως Τούρκους και Κορεάτες. Το τουρκικό περίπτερο, ειρήσθω εν παρόδω, που δεν ήταν μακριά από το ελληνικό, ήταν διαρκώς σε κίνηση, με κόσμο να μπαινοβγαίνει και διάφορα κοκτέιλ να οργανώνονται κάθε τόσο.

Η Τουρκία διεκδικεί άλλωστε ένα κομμάτι της πίτας στη νέα μεγάλη αγορά της φτηνής τυπογραφίας, της οποίας βασιλιάς είναι βέβαια η Κίνα. Τα βιβλία που προορίζονται να μεταφραστούν σε πολλές γλώσσες στέλνονται σελιδοποιημένα από τον εκδότη στην Κίνα και τυπώνονται σε δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα πανομοιότυπα για όλες τις χώρες, με μόνη διαφορά την αλλαγή της γλώσσας στον χώρο που προορίζεται για το κείμενο - με ό,τι σημαίνει αυτό για την παγκοσμιοποίηση και της αισθητικής.

Πέρα από τους αμερικανικούς οίκους με τους εμπορικούς ήρωες της Ντίσνεϊ ή τους ιταλικούς, τους γαλλικούς, τους βρετανικούς και τους γερμανικούς οίκους με το πιο καλλιτεχνικό προφίλ, φέτος ήταν έντονη και η παρουσία της Σουηδίας που, ως τιμώμενη της έκθεσης, είχε έρθει με 50 συγγραφείς και εικονογράφους. Γύρω στις 150 εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν συνολικά, ενώ και η πόλη της Μπολόνια μετείχε με διάφορους τρόπους - λ.χ. το πανεπιστήμιό της, το αρχαιότερο της Ευρώπης, τίμησε τον γάλλο συγγραφέα Ντανιέλ Πενάκ.

Μανώλης Πιμπλής   ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: ΤΑ ΝΕΑ

«Arrrgh!»: Μία... κραυγή ελληνικής δημιουργικότητας στο Παρίσι

Ένα βλέμμα πάνω σε οντότητες που δε μοιάζουν με κανέναν από τους συνηθισμένους, καθημερινούς εαυτούς μας. Ένα σύνολο από διαφορετικές υπάρξεις που προέκυψαν από ανησυχίες καλλιτεχνών, πειραματισμούς δημιουργών, κολλάζ γραφιστικής έμπνευσης, ασκήσεις χειροτεχνίας, μείξεις ήχων, εικόνων και ψηφιακών δεδομένων απλώθηκαν σε έναν νέο χώρο στη γαλλική πρωτεύουσα και επιχειρούν με ποπ ειλικρίνεια και τεχνολογική αρτιότητα να συνομιλήσουν με τον κόσμο για το ερώτημα της διαφορετικότητας μέσα από ένα σύγχρονο φαινόμενο της μόδας.

«Ζωντανή Βιβλιοθήκη» με αφηγητές συγκλονιστικών εμπειριών αντί βιβλίων

Στα ράφια της «Ζωντανής Βιβλιοθήκης» δεν υπάρχουν τυπωμένα βιβλία. Στην πρωτότυπη αυτή βιβλιοθήκη οι αναγνώστες δανείζονται... ανθρώπους, οι οποίοι αποτελούν τα βιβλία της και αφηγούνται τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες.

Η «Ζωντανή Βιβλιοθήκη» δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το 2009 από μια ομάδα εθελοντών, οι οποίοι αναζητούσαν ένα μέσο εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αποτελεί δε μέλος του Διεθνούς Δικτύου Ζωντανών Βιβλιοθηκών, πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από τη Δανία.

Κόρινθος: Πρωτόκολλο συνεργασίας με την Σεβαστούπολη

Πρωτόκολλο Συνεργασίας και Φιλίας, με σκοπό την προώθηση και διεύρυνση των πολιτιστικών και οικονομικών δεσμών υπέγραψαν σήμερα οι Δήμοι Κορινθίων και Σεβαστούπολης.

 Το πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ την Σεβαστούπολη , εντάσσεται στις πρωτοβουλίες του Δήμου Κορινθίων για την προώθηση των ιστορικών και οικονομικών δεσμών της Κορίνθου με  εξίσου σημαντικές πόλεις, που διαδραμάτισαν και συνεχίζουν να έχουν αξιοπρόσεκτο ρόλο στην ανατολική Ευρώπη, όπως είναι η Σεβαστούπολη που αποτελεί ιστορική κληρονομιά  της  «πάλαι ποτέ»  Κορινθιακής επιρροής.
 Ο Δήμαρχος Κορινθίων Αλέξανδρος Πνευματικός, υποδέχθηκε στο Δημαρχείο της πόλης , τον αντιδήμαρχο  της Σεβαστούπολης  κ. Βλαδίμηρο Αραμπατζή ενώ στη συνάντηση παρευρέθηκε και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κορίνθου κ. Βασίλης Νανόπουλος καθώς επίσης και  ο Σύμβουλος Α’ της Πρεσβείας της Ουκρανίας κ. Άννα Τισένκο .
ΝΙΝΑ ΚΑΣΙΜΑΤΗ,   www.ert.gr

Ηράκλειο: Έργα πολιτισμού στην Πεδιάδα

Δύο νέα έργα συνολικού προϋπολογισμού 102.000 ευρώ, εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ έπειτα από πρόταση του δήμου Μινώα Πεδιάδας, και αφορούν στην ανάδειξη και την προβολή του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής. Πρόκειται για τα έργα προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς του δήμου με ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα, και την καταγραφή, αποτύπωση και προβολή των Βυζαντινών εκκλησιών του δήμου.

Το πρώτο έργο αφορά στη δημιουργία μίας διαδραστικής διαδικτυακής πύλης παρουσίασης των πολιτιστικών μνημείων, αλλά και των πολιτιστικών δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στη περιοχή, με επίκεντρο τους τρεις βασικούς οικιστικούς πυρήνες Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Θραψανού, σε συνδυασμό με την πλούσια αρχιτεκτονική παράδοση του Δήμου.

Οι κληρονόμοι θύματος των Ναζί ζητούν απο τη Βαυαρία την επιστροφή έργου του Πικάσο

Οι κληρονόμοι ενός Εβραίου τραπεζίτη τα περιουσιακά στοιχεία του οποίου είχαν λεηλατηθεί από τους Ναζί ζήτησαν ενώπιον των αμερικανικών δικαστηρίων την επιστροφή ενός έργου του Πάμπλο Πικάσο με τίτλο «Κυρία Σολέρ», που σήμερα εκτίθεται στο Μόναχο, στο γερμανικό κρατίδιο της Βαυαρίας, ανακοίνωσε σήμερα ο δικηγόρος τους στην Ουάσιγκτον.

Η αγωγή των κληρονόμων κατατέθηκε την Τετάρτη στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νότιας Περιφέρειας της Νέας Υόρκης από την οικογένεια του Πολ Φον Μέντελσον - Μπαρτόλντι για να τους επιστραφεί το έργο της «γαλάζιας περιόδου» του Πικάσο, που η αξία του υπολογίζεται σήμερα σε «100 εκατομμύρια δολάρια» όπως δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο δικηγόρος της οικογένειας, Τζον Μπερν.

Ολογράμματα «ζωντανεύουν» τη μνήμη του Ολοκαυτώματος

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια δημιούργησαν «ψηφιακούς σωσίες» επιζώντων, που διηγούνται τη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Του Κώστα Δεληγιάννη      www.kathimerini.gr

Με όπλο την τεχνολογία, επιστήμονες από το Ίδρυμα Shoah στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια θέλουν να κρατήσουν όσο το δυνατόν πιο ζωντανή τη μνήμη του Ολοκαυτώματος. Γι’ αυτό τον σκοπό, οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει τα ολογράμματα περισσότερων από δέκα ανθρώπων, οι οποίοι επέζησαν στα ναζιστικά κρεματόρια. Εγκαθιστώντας τον κατάλληλο εξοπλισμό, τα ολογράμματα θα μπορούν να κάνουν την «εμφάνισή» τους σε οποιοδήποτε μουσείο ή έκθεση, για να «διηγηθούν» στους επισκέπτες τη ναζιστική θηριωδία. Ο εξοπλισμός θα περιλαμβάνει επίσης λογισμικό αναγνώρισης φωνής, ώστε οι «ψηφιακοί σωσίες» να «καταλαβαίνουν» και να απαντούν στις ερωτήσεις των επισκεπτών.

Αρχαία ελληνικά νομίσματα του 4ου και 5ου αι. π.Χ επιστρέφουν στην Ελλάδα

28.03.2013 - 10.31     www.star.gr

 

​Ένας αρχαιολογικός «θησαυρός», αποτελούμενος από 118 ασημένια αρχαία ελληνικά νομίσματα του 4ου και 5ου π.Χ. αιώνα, βρέθηκε στα χέρια Βέλγου κι αναμένεται να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Τα αρχαία νομίσματα είχαν βρεθεί στην κατοχή του Βέλγου τον Νοέμβριο του 2011, κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Ζυρίχης, ο οποίος ήταν μόνιμος κάτοικος Χαλκιδικής. Τα νομίσματα βρέθηκαν κρυμμένα μέσα σε μία θήκη CD στις αποσκευές του και κατασχέθηκαν από τις ελβετικές αρχές.

Το δέκατο έκτο μνημείο UNESCO για τη Θεσσαλονίκη ή …

Δημοσιεύτηκε: Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2013 20:43  www.agelioforos.gr


ΤΗΣ ΜΕΛΙΝΑΣ ΠΑΪΣΙΔΟΥ
Επ. καθηγήτριας Βυζαντινής Αρχαιολογίας

   Τ’ αγάλματα είναι στο μουσείο.
   -Όχι σε κυνηγούν, πώς δεν το βλέπεις;
     Θέλω να πω με τα σπασμένα μέλη τους,
     με την αλλοτινή μορφή τους που δεν γνώρισες
     κι όμως την ξέρεις.
       (Ο Ηδονικός Ελπήνωρ, Γ. Σεφέρης)

Το Ελληνικό Σύνταγμα στο άρθρο 24 αναφέρει ρητά: «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας». Το Σύνταγμα, λοιπόν, ενισχύει την υπόσταση των αρχαιοτήτων αλλά και το δικαίωμα του κάθε Έλληνα πολίτη να καταγγείλει οποιαδήποτε παρέκκλιση εις βάρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, η οποία αντιμετωπίζεται ως αγαθό που ανήκει σε όλους.
Εις επίρρωσιν του ανωτέρω ο Αρχαιολογικός Νόμος 3028/2002 στο άρθρο 3, παράγρ. 2 διευκρινίζει ότι «Η προστασία των μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων περιλαμβάνεται στους στόχους οποιουδήποτε επιπέδου χωροταξικού, αναπτυξιακού, περιβαλλοντικού σχεδιασμού», ενώ στο άρθρο 7, παρ. 2 αναφέρει ότι «Τα ακίνητα αρχαία που αποκαλύφθηκαν ή αποκαλύπτονται κατά την εκτέλεση ανασκαφών ή άλλης αρχαιολογικής έρευνας ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο, είναι εκτός συναλλαγής και ανεπίδεκτα χρησικτησίας».
Σε επίπεδο Διεθνών Συμβάσεων πρώτα ο Χάρτης της Βενετίας για την Αποκατάσταση και Συντήρηση Μνημείων και Μνημειακών Συνόλων (1964) έθεσε την ευθύνη έναντι των μελλοντικών γενεών, στις οποίες οφείλουμε να παραδώσουμε ακέραια τα μνημειακά έργα των λαών ως πανανθρώπινη πολιτιστική κληρονομιά. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς (Αναθεωρημένη, Μάλτα 1992) προβλέπει τη συμφιλίωση και συνάρθρωση των αναγκών της αρχαιολογίας και των αναπτυξιακών σχεδίων, τη συστηματική διαβούλευση αρχαιολόγων, πολεοδόμων και χωροτακτών, την τροποποίηση σχεδίων αναπτύξεως που ενδέχεται να αλλοιώσουν την αρχαιολογική κληρονομιά, τη διατήρηση κατά χώραν των στοιχείων της αρχαιολογικής κληρονομιάς, όταν ευρίσκονται επ΄ ευκαιρία εργασιών αναπτύξεως.
Το 1975 στη Διακήρυξη του Άμστερνταμ υποστηρίζεται ότι το μέλλον δεν μπορεί και δεν πρέπει να κτίζεται σε βάρος του παρελθόντος.
Η γενική αφύπνιση στο θέμα της θεσμικής προστασίας της αρχαιολογικής κληρονομίας και η έμφαση στον οικουμενικό χαρακτήρα της διάσωσης των μνημείων διατυπώνονται με τη Σύμβαση του Λονδίνου (1969), των Παρισίων (1972) «Για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομίας», τη Διακήρυξη του Άμ­στερνταμ (1975) και τη Σύμβαση της Γρανάδας (1986) «Για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομίας της Ευρώπης», η οποία κυρώθηκε στην Ελλάδα το 1992 (κυρωτ. ν. 2039/1992). Με τη Σύμβαση των Παρισίων του 1972 μπαίνουμε σε άλλη εποχή, καθόσον τέθηκε το ζήτημα της ταυτόχρονης προστασίας της παγκόσμιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, θέτοντας έτσι το θέμα της προστασίας δύο συστημάτων, του φυσικού και του ανθρωπογενούς ως συνάλληλα και αλληλοϋποστηριζόμενα. Συνεπεία των ανωτέρω η προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς δεν αποτελεί μόνο εθνική στρατηγική αλλά λαμβάνει παγκόσμια διάσταση.
Ομοίως και ο πρόσφατος ελληνικός αρχαιολογικός νόμος 3028/2002 τιτλοφορείται για την «Προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» έναντι του προηγούμενου 5351/1932 που έφερε το γενικότερο τίτλο «Περί Αρχαιοτήτων». Είναι πια φανερό ότι η ολοένα επαπειλούμενη πολιτιστική κληρονομιά έχει ανάγκη ενισχυμένης θεσμικής προστασίας. Κατά το νέο νόμο η πολιτιστική κληρονομιά ορίζεται ως το σύνολο των πολιτιστικών αγαθών. Η έννοια του «αγαθού» ενέχει τη σημασία του αναντικατάσταστου και αναπαλλοτρίωτου. Το πολιτιστικό αγαθό αποτελεί αυταξία με διαχρονική υπόσταση έναντι της εφήμερης ανθρώπινης παρουσίας. Ο ίδιος νόμος στο άρθρο 2 διασαφηνίζει και την έννοια του ακίνητου και συνεπώς αμετακίνητου μνημείου: πρόκειται για «ακίνητα μνημεία που είναι συνδεδεμένα με το έδαφος και παραμένουν σε αυτό … και δεν είναι δυνατόν να μετακινηθούν χωρίς βλάβη της αξίας τους ως μαρτυριών».
Ωστόσο, η διεθνής έκπτωση και συρρίκνωση των ανθρωπιστικών σπουδών και επιστημών, η οποία παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες, επειδή οι επιστήμες αυτές δεν θεωρούνται προσοδοφόρες και τα οφέλη τους δεν μπορούν να προμετρηθούν, μεγιστοποιεί την κρίση που περνά η αντιμετώπιση του πολιτιστικού αγαθού. Μέσα σε αυτό το κλίμα αντιμετωπίζεται το πολιτιστικό αγαθό ως εμπορεύσιμο και ενίοτε αναλώσιμο. Η Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία βιώνει καθημερινά το πρόβλημα, ιδιαίτερα όταν συναντιέται με τα μεγάλα τεχνικά έργα. Υπάρχει ασυμβατότητα στους χρόνους που τρέχει το προμετρημένο οικονομικό κέρδος και στους μη κερδοφόρους χρόνους έρευνας, ανασύστασης και μελέτης ενός ανθρωπογενούς συστήματος του παρελθόντος. Δεν είναι πλέον η φυσική φθορά που απειλεί την υλική υπόσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά η ταχύτατη μεταβλητότητα του ανθρώπινου περιβάλλοντος που υπερβαίνει συντριπτικά τα συνήθη ανθρώπινα δεδομένα.
Η Θεσσαλονίκη από το 2004 βιώνει το σχεδιασμό του κοινωφελούς έργου, του Μετρό της πόλης, ενός δημόσιου έργου μεγάλης κλίμακας. Τον Αύγουστο του 2006 ξεκίνησαν οι πρώτες εργασίες στο πεδίο. Με την εκτέλεση αυτού του έργου η Αρχαιολογική Υπηρεσία βρέθηκε στη δίνη μιας δοκιμασίας: από τη μία η ανοιχτή πρόκληση για το μεγάλης κλίμακας ανασκαφικό έργο με αναμενόμενα τα σημαντικά ευρήματα στον άξονα της μεγάλης decumanus της Θεσσαλονίκης που τέμνει οριζόντια την πόλη και από την άλλη η πλήρης επίγνωση όλων μας για τη βέβαιη μοίρα των αποκαλυφθεισών αρχαιοτήτων: την καταστροφή τους ή στην καλύτερη περίπτωση την μερική απόσπασή τους. Τα αρχαιολογικά σκάμματα μετατρέπονται σε ορύγματα κατασκευής των σταθμών του μέλλοντος όπου ο αρχαίος κόσμος δεν έχει καμία θέση. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η επιλογή δεν ήταν δική μας. Η χωροθέτηση και ο υπερβολικός αριθμός των σταθμών μέσα στο ιστορικό κέντρο της πόλης μας δεν συναποφασίστηκε μεταξύ των υπηρεσιών, αλλά επιβλήθηκε ως πολιτική βούληση. Στην υπηρεσιακή αλληλογραφία υπάρχουν αναφορές για την αρχαιολογικά ασυμβίβαστη απόφαση κατασκευής των σταθμών –και μάλιστα τόσο πυκνών- στην καρδιά της αρχαιολογικής Θεσσαλονίκης και στην κεντρική αρτηρία της.
Κατά τη συνήθη, λοιπόν, πρακτική ξεπεράστηκαν οι φωνές των οχληρών αρχαιολόγων και το προαποφασισμένο τεχνικό έργο ξεκίνησε χωρίς καμία παρέκκλιση και κατά παράβαση των Διεθνών Συμβάσεων που προαναφέρθηκαν. Μεταξύ του τότε Υπουργείου Πολιτισμού, της Αττικό Μετρό και της Αναδόχου Κοινοπραξίας υπογράφηκε το «Πλαίσιο προγραμματισμού και συντονισμού των αρχαιολογικών εργασιών για την κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης», όπου ορίζεται μεταξύ των άλλων η καταγραφή, μελέτη και αξιοποίηση των ευρημάτων είτε στα Μουσεία είτε στους ίδιους τους σταθμούς. Η πράξη, όμως, έδειξε ότι δεν υπήρχε εξ αρχής πραγματικός σχεδιασμός ανάδειξης των αρχαιοτήτων εντός των σταθμών και η εταιρεία ποτέ δεν έδωσε σαφείς απαντήσεις ούτε παρέδωσε τα σχέδια των σταθμών του ιστορικού κέντρου στις αρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων. Στις προφορικές ερωτήσεις περί αναδείξεων των αρχαιοτήτων που δεν μετακινούνται οι απαντήσεις ήταν πάντα αόριστες και αμφιλεγόμενες. Αποκορύφωμα της αρνητικής αντιμετώπισης των αρχαιοτήτων ήταν η τελική λύση που δόθηκε στο Σταθμό του Μετρό στο Σιντριβάνι με την ατυχή διαχείριση της παλαιοχριστιανικής κοιμητηριακής βασιλικής, στη περίπτωση της οποίας αντί της προταθείσας και υπογραφείσας ολικής απόσπασής της και μεταφοράς στην Πανεπιστημιούπολη, ως έσχατης –και όχι προτιμητέας- λύσης για τη διάσωσή της επιλέχθηκε η ταφή της στο πρώτο επίπεδο του σταθμού (σ.σ. ίσως επειδή ήταν κοιμητηριακή ενταφιάστηκε ως όφειλε). Διαφαινόταν, λοιπόν, ξεκάθαρα ότι η εμπειρία και οι εφαρμογές της Αθήνας δεν είχαν θέση στο Μετρό της Θεσσαλονίκης, όπως οι λύσεις του Κεραμεικού και του σταθμού στο Μοναστηράκι.
Η Θεσσαλονίκη από το 1989 έχει την τιμή να συμπεριλαμβάνεται στις πόλεις του καταλόγου της UNESCO με 15 μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου, δηλαδή τα τείχη της και οι βυζαντινοί ναοί της. Τα μνημεία αυτά έλαβαν τον τιμητικό τίτλο των μνημείων της UNESCO και για τον λόγο ότι πληρούσαν το κριτήριο της αυθεντικότητας. Ένα από τα στοιχεία που αποδεικνύουν την αυθεντικότητα ενός μνημείου είναι η κατά χώραν διατήρησή τους. Παράλληλα, η πόλη μας έχει το προνόμιο να είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη που διασώζει σε ικανοποιητικό βαθμό το βυζαντινό της πρόσωπο, μετά την Κωνσταντινούπολη. Η κατασκευή των σταθμών του Μετρό στον άξονα της Εγνατίας αποκαλύπτει τον αστικό πολεοδομικό ιστό που συσχετίζεται άμεσα με μνημεία UNESCO, όπως η Aχειροποίητος, η Παναγία Xαλκέων, τα Tείχη και τα περιβάλλει. Αποκαλύπτει αυτό που επιρρωνύει τις ιστορικές πηγές, δηλαδή το μεγάλο δημόσιο δρόμο που διέτρεχε κεντρικά από τα δυτικά στα ανατολικά και προέτρεπε τους ταξιδιώτες να μένουν στην πόλη μας και να εφοδιάζονται όλα τα αγαθά. Το δρόμο στον οποίον αναπτύσσονταν όλη η εμπορική ζωή της πόλης και κινούνταν ένα πολύχρωμο πλήθος από ντόπιους και ξένους, όπως μαρτυρεί ο Ιωάννης Καμινιάτης. Το δρόμο που κείται 6 μέτρα κάτω από την σημερινή Εγνατία και αποδεικνύει την αδιάλειπτη συνέχεια της πόλης στην ίδια θέση και με τις ίδιες λειτουργίες. Μιας πόλης με εμφανή τη διαχρονία της, όπου το καθημερινό ανθρωποπεριβάλλον πλαισιώνεται από μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς που προσφέρουν ποιότητα, σταθερότητα και καταφύγιο έναντι ενός περιβάλλοντος που μεταλλάσσεται και «επιτίθεται» καθημερινά. Κάτω από αυτή την πόλη οι συρμοί του Μετρό θα διαπεράσουν σε υπόγεια διαδρομή και σε απόσταση αναπνοής από αυτό το δεδομένο για τη ζωή της πόλης πολιτισμικό σύστημα με τα Τείχη (ανατολικά και δυτικά), τις εκκλησίες, τη μεγάλη Λεωφόρο, τις αγορές και τα λουτρά. Και αυτό το περιβάλλον που άντεξε 24 αιώνες ζωής και εξέλιξης δεν θα πρέπει να το οχλήσουμε, αλλά να το εντάξουμε οργανικά και παραγωγικά στη ζωή μας. Έχουμε στα χέρια μας τις οχυρώσεις, τους λατρευτικούς χώρους και μας λείπει ο αστικός ιστός που μόλις τώρα μας δόθηκε ως δώρο. Ο Σταθμός Βενιζέλου με τη μοναδικότητα της αποκάλυψης της κεντρικής διασταύρωσης της βυζαντινής κοσμικής και κοσμοπολίτικης Θεσσαλονίκης είναι η πρόκληση. Θα την αδράξουμε για να την παραδώσουμε αλώβητη στις επόμενες γενιές ή θα καταδικαστούμε σε μία damnatio memoriae για την αβελτηρία και την προχειρότητά μας; Θα δώσουμε το 16ο μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης στην UNESCO ή θα κλείσουμε τα απομεινάρια του «γυμνά και τετραχηλισμένα» σε κάποια αποθήκη με αμφίβολη διαχείριση και οπωσδήποτε ως μία σκηνογραφημένη και αλλοιωμένη ρέπλικα;
Έχουμε τη μοναδική ευκαιρία για την πόλη μας να αποκτήσει την περιπόθητη ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της. Να κερδίσει με τα αρχαιολογικά όπλα της τη θέση που της αξίζει διεθνώς. Αν χαθεί αυτό το σημαντικό εύρημα, αν επικυρωθεί έτσι αβασάνιστα η πρακτική της μετατόπισης των μνημείων κατά το δοκούν, εγκαινιάζουμε μία στρεβλή και μυωπική διαχείριση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, την οποία έχουμε δανειστεί από τους προηγούμενους και οφείλουμε να την παραδώσουμε στους επόμενους.
Η διασφάλιση του μέλλοντος του παρελθόντος μας είναι κοινή μας υποχρέωση. Γιατί η εξαφάνιση κάποιου πολιτιστικού αγαθού θα καταστήσει φτωχότερη την κληρονομιά όλης της ανθρωπότητας.
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
- Αρχαιολογικές Έρευνες και Μεγάλα Δημόσια Έργα, Αρχαιολογική Συνάντηση Εργασίας (εκδ. Υπουργείο Πολιτισμού – Επιτροπή παρακολούθησης μεγάλων έργων), Επταπύργιο Θεσσαλονίκης 18-20 Σεπτεμβρίου 2003.
- Ε. Δωρής, Το Δίκαιον των Αρχαιοτήτων, Νομοθεσία – Νομολογία – Ερμηνεία, Αθήνα 1985.
- Β. Δωροβίνης, «Κράτος και Πολιτιστική Κληρονομιά», Αρχαιολογία τ. 12 (Αύγουστος 1984).
- Π. Ι. Ζέπου, «Ζητήματα από την ισχύουσαν νομοθεσίαν περί αρχαιοτήτων», Χαριστήριον εις Αναστάσιον Ορλάνδον, τ. Γ΄, Αθήνα 1966.
- Γ. Λάββας, Προστασία μνημείων και συνόλων, τ.1. Βασικές έννοιες, ιδεολογία και μεθοδολογία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 1984.
- Οδηγός Αρχαιολογικών Αδειοδοτήσεων και Διαδικασιών στα Δημόσια Έργα, Εγχειρίδιο Νο 8.
-Π. Πάντος, Κωδικοποίηση Νομοθεσίας για την Πολιτιστική Κληρονομιά. Α. Ελληνική Νομοθεσία, Β. Διεθνές και Κοινοτικό Δίκαιο, Αθήνα 2001-2005.
- Δ. Παπαπετρόπουλος, Ν.3028/2002 για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα –Θεσσαλονίκη 2006.
- Λ. Παρλαμά, Η πόλη κάτω από την πόλη. Ευρήματα από τις ανασκαφές του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου των Αθηνών, Αθήνα 2000.
- Το παρόν και το μέλλον των μνημείων μας. Πολιτιστική κληρονομιά και Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης – Η προσφορά της αρχαιολογικής υπηρεσίας στην κοινωνία των πολιτών (εκδ. Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων), Θεσσαλονίκη 2007.
- Ν. 1126/1981 και Ν. 1127/1981: κύρωση της προστασίας της Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Πολιτισμικής και Φυσικής Κληρονομιάς.
- Σύνταγμα της Ελλάδος (ΦΕΚ 85/Α/18-4-2001).
- Κ.Ν. 5351/1932 «Περί Αρχαιοτήτων».
- Ν. 1469/1950 (ΦΕΚ 169/τ.Α΄/7.8.1950) «Περί προστασίας ειδικής κατηγορίας οικοδομημάτων και έργων τέχνης μεταγενέστερων του 1830».

Εκπληκτικά παλιρροϊκά νησιά του κόσμου

Όταν η στάθμη του νερού ανεβαίνει, τα παρακάτω νησάκια αποκόβονται και η σύνδεσή τους με τη στεριά γίνεται μόνο με τεχνικά μέσα όπως γέφυρες ή πλωτά και άλλα μέσα.

Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2013
Με τον όρο παλιρροϊκά νησιά, εννοούμε τα νησιά εκείνα που συνδέονται με μια λεπτή λωρίδα γης με την ηπειρωτική χώρα, αλλά είναι προσβάσιμα μέσω δρόμων, μόνο όταν η παλίρροια είναι χαμηλή. Όταν η στάθμη του νερού ανεβαίνει, τα νησάκια αυτά αποκόβονται και η σύνδεση με τον κορμό της στεριάς γίνεται μόνο με τεχνικά μέσα όπως γέφυρες ή πλωτά και άλλα μέσα. Η ιδιαιτερότητά τους αυτή, σε συνδυασμό με την σχεδόν ανεξερεύνητη ομορφιά τους, τα καθιστούν ονειρικούς ταξιδιωτικούς προορισμούς για τους πιο τολμηρούς και περιπετειώδεις.

Τα 10 ομορφότερα αρχαία μνημεία του κόσμου

Μπορεί να κουβαλούν χιλιάδες χρόνια στην… πλάτη τους, ακόμη, όμως, κρατούν την ομορφιά τους και τα χαρακτηριστικά που κάνουν τους πάντες να μένουν με ανοιχτό στόμα. Απολαύστε τα δέκα ομορφότερα μνημεία ανά τον κόσμο σύμφωνα με το Lonely Planet και εμπλουτίστε ή φρεσκάρετε τις γνώσεις σας.

Όσες φορές και να δείτε τον Παρθενώνα δεν τον χορταίνετε κι αν αγαπάτε τα ταξίδια και την εξερεύνηση, τότε το πιθανότερο είναι να έχετε ήδη δει και θαυμάσει από κοντά το μεγαλείο διάφορων μνημείων του κόσμου, από την αρχαία Ρώμη, μέχρι τις πυραμίδες της Αιγύπτου και το τείχος του Αδριανού στη Μεγάλη Βρετανία.

Το Βυζάντιο πάει... Χόλιγουντ

Σχετική έκθεση ετοιμάζει το Μουσείο Γκέτι του Λος Αντζελες το 2014

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ,  Θερμού Μαρία

 

  Το  2014  τέτοια  εποχή θα  εγκαινιαστεί στο  Μουσείο Γκέτι  του  Λος Αντζελες η έκθεση «Ουρανός και Γη: βυζαντινή τέχνη από ελληνικές συλλογές», η  οποία διοργανώνεται από τη Γενική Γραμματεία Πολιτισμού σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και τα δύο αμερικανικά μουσεία   όπου θα παρουσιασθεί: Την Εθνική Πινακοθήκη της  Ουάστιγκτον από τον Οκτώβριο του  2013 ως τον Μάρτιο του  2014  και το Μουσείο Πωλ Γκέτι από τον Απρίλιο ως τον  Αύγουστο 2014. Αν η αναφορά  μας αρχίζει από το δεύτερο,  αυτό  έχει να κάνει  με την επίσκεψη της γενικής  γραμματέως  Πολιτισμού  κυρίας  Λίνας  Μενδώνη στο Λος Αντζελες και στο  Μουσείο Γκέτι  στο πλαίσιο  και της ενεργοποίησης του μνημονίου συνεργασίας, που υπεγράφη το 2011 μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και του αμερικανικού  μουσείου. Τα  νέα  λοιπόν,  έχουν  ως  εξής:

 Ενα  ολόκληρο πλέγμα  εκδηλώσεων πρόκειται  να  αναπτυχθεί στο  Μουσείο Γκέτι  γύρω από την βυζαντινή έκθεση και  συγκεκριμένα  συμπόσιο  με  θέμα το Βυζάντιο,  διαλέξεις  διακεκριμένων  επιστημόνων,   εκδόσεις, ειδικές σειρές αναμνηστικών αντικειμένων κ.ά. όπως δηλαδή πράττει  κάθε  φορά το μουσείο  όταν πρόκειται να προβάλλει  την δραστηριότητά  του. Αγνωστο  βέβαια,  τι  γνωρίζουν στο Λος Αντζελες, διάσημο για το Χόλιγουντ φυσικά, από  βυζαντινή  τέχνη  και ιστορία,  από  την  άλλη  όμως  μην  ξεχνάμε,  ότι  είναι μία  ευκαιρία για  την προβολή  της Ελλάδας   γενικότερα. Πέρα από το  γεγονός, ότι  προβάλλεται και  ένα κομμάτι  της ελληνικής  ιστορίας,  που  προφανώς   είναι άγνωστο  για το ευρύ αμερικανικό κοινό. 

Αυτό  ακριβώς το  σημείο  προβολής της  χώρας μας μέσα από τον πολιτισμό  της συζήτησε  διεξοδικά  η  κυρία  Μενδώνη  αλλά  και τη  συνεργασία  με το Γκέτι,  η  οποία προβλέπει μεταξύ  άλλων και ανταλλαγή  τεχνογνωσίας. Ετσι ορισμένα εκ των  έργων της  έκθεσης  πρόκειται να  συντηρηθούν στα  άριστα  εξοπλισμένα αμερικανικά  εργαστήρια,  κάτι  αντίστοιχο  δηλαδή, που γίνεται  τώρα στο Γκέτι με τον  Ηνίοχο  της  Μοττύης από την  Ιταλία  που  είχαμε  δει στο  παρελθόν και στην Αθήνα.

  Για  την  έκθεση του Βυζαντίου πάντως διατίθεται η μεγάλη αίθουσα του αμερικανικού μουσείου και ήδη  βρίσκεται σε  εξέλιξη  η μουσειογραφική μελέτη, που έχουν αναλάβει οι επιστήμονες του Γκέτι.  Σημαντικό  είναι επίσης, ότι οι Αμερικανοί  έχουν  αναλάβει την ασφάλιση των εκθεμάτων, με κρατική εγγύηση, καθώς  και την  έκδοση δύο  καταλόγων: Ο  ένας  θα  περιλαμβάνει τα αντικείμενα και ο  δεύτερος τις βυζαντινές πόλεις από τις οποίες προέρχονται.  Επισημαίνεται εξάλλου,  ότι όλα  τα εκθέματα  προέρχονται από ελληνικά μουσεία και φορείς πολιτισμού  ενώ μερικά παρουσιάζονται για πρώτη φορά, καθώς έχουν έρθει στο φως σε πρόσφατες ανασκαφές.  Επιπλέον η   Ελλάδα θα  συμμετάσχει και στην μεγάλη  έκθεση  έργων  τέχνης  από  χαλκό, που προετοιμάζει το Μουσείο Γκέτι για το 2015. 

 Υπενθυμίζουμε  τέλος ότι η  ...μεγάλη  φιλία ανάμεσα στο αμερικανικό  μουσείο και την Ελλάδα  προέκυψε ύστερα από την  πολυετή  και  επιτυχή για  μας δικαστική  διένεξη με το  Γκέτι,  το  οποίο κατείχε αρχαία  ελληνικά  έργα,  που  ήταν προϊόντα λαθρανασκαφής  και αρχαιοκαπηλίας και  είχε αγοράσει στο πρόσφατο  παρελθόν στην παράνομη αγορά. Η επιστροφή ορισμένων έργων στην  Ελλάδα _όσα  κατέστη δυνατόν να τεκμηριωθούν στο  δικαστήριο_  και η δημόσια δήλωση του αμερικανικού  μουσείου ότι θα  βαδίσει πλέον τον δρόμο της νομιμότητας, μας  έφεραν  κοντά. Οχι τόσο  πάντως,  όσο να  συζητηθεί  και η επιστροφή  και  άλλων ελληνικών  έργων  που κατέχονται  επίσης...

Το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας το τύλιξε η μοναξιά

28 Μαρτίου 2013

 

Ο μεγαλοπρεπής πετρόχτιστος αλευρόμυλος του Μάρκου με τον όγκο του και την ομορφιά του, δέσποζε στην περιοχή της πόλης μας που αναπτύχθηκαν οι περίφημοι λαδόμυλοι. Η Βέροια είχε πολλούς

υδρόμυλους. Όμως ο μύλος του Μάρκου ξεχώριζε. Μετά από χρόνια σταμάτησε η λειτουργία του. Το κτήριο θεόρατο, για τα μέτρα της εποχής, έμεινε να θυμιζει τις παλαιές του δόξες. Μοναχικό και ωραίο.
Κοντά στο 1996 πάρθηκε η απόφαση να μετατραπεί σε Βυζαντινό Μουσείο. Η θέση και η επιβλητικότητα του κτηρίου ταίριαζε για την υλοποίηση αυτής της ιδέας. Ο Βυζαντινός Πολιτισμός είχε αγγίξει με την ευλογία του την ιστορική μας Βέροια.
Το πρόπλασμα υπήρχε. Την τελκή μορφή, ποιός χαρισματικός Αρχιτέκτονας θα έδινε; Που θα έπρεπε να παντρέψει, τα παλαιά κτηριακά στοιχεία με συγχρονες και χρηστικές επεμβάσεις, χωρίς να προκαλεί την αισθητική άποψη του επισκέπτη.
Δύσκολη δουλειά και ταυτόχρονα μεγάλη καλλιτεχνική πρόκληση. Στην κρίσιμη τούτη στιγμή βρέθηκε ο κατάλληλος άνθρωπος.
Η Αρχιτέκτων μηχανικός κ. Κλεοπάτρα Θεολογίδου ανέλαβε την Αναστήλωση του πετρόχτιστου Αλευρόμυλου και τη μετατροπή του σε Βυζαντινό Μουσείο. Το λειτουργικό και πανέμορφο αποτέλεσμα είναι ολοφάνερο. Σε εντυπωσιάζει, σε δέχεται φιλικά και μπαίνοντας μέσα νοιώθεις μια ζεστασιά να σε τυλίγει. Η αίσθηση του χρόνου χάνεται, παρακολουθώντας στους τρεις ορόφους τα σπάνια εκθέματα και τις ενότητές τους.
Η κ. Κλεοπάτρα Θεολογίδου αναγνωρίσθηκε για το έργο της με το βραβείο EuropaNostra υποδειγματικής αποκατάστασης.
Το 1999 προτού ολοκληρωθεί το Μουσείο, εξήντα δημότες μας, αποφάσισαν την ίδρυση σωματείου με την επωνυμία “Οι Φίλοι του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας”. Πρωτεργάτης και εμπνευστής της ιδέας ο πολιτικός μηχανικός κ. Θεόδωρος Καλαϊτζής.
Γνωρίζω πως η αναφορά στο όνομά του, θα προσκρούσει στη σεμνότητά του. Όμως η ιστορία σε κάποια σημεία οφείλουμε να είναι επώνυμη. Διάβασα με προσοχή το προσεγμένο και έγχρωμο έντυπο που κυκλοφορησαν οι Φίλοι του Βυζαντινού Μουσείου, γιορτάζοντας τα δέκα χρόνια ύπαρξης και δραστηριότητας.
Στις μέσα σελίδες, μικρές έγχρωμες φωτογραφίες σε κατατοπίζουν για τις διάφορες παραστάσεις και τους διακεκριμένους ομιλητές, που μας πρόσφεραν τις γνωσεις και τον κόπο τους.
Ο Σύλλογος, μέχρι σήμερα, έχει ξεπεράσει τις (100) εκατό εκδηλώσεις. Και όλες υψηλού επιπέδου. Όσοι δεν έχουν επισκεφθεί το Βυζαντινό Μουσείο, αξίζει να πάνε κοντά του. Θα περάσουν ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο τους. Θα μάθουν για τη Βυζαντινή εποχή στην πολη μας και θα νιωσουν περήφανοι.
Οι Φίλοι του Βυζαντινού Μουσείου, τις περισσότερες παρουσιάσεις και εκδηλώσεις τις οργάνωσαν στη ζεστή και φανταστική μικρή αίθουσα του ισογείου, στον Αύλειο χώρο και στο υπογειο του Μουσείου.
Από τις πρώτες μέρες λειτουργίας του, το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας έζησε μερες λαμπρές. Έγινε γνωστό και σημείο αναφοράς της πόλης μας. Τα τελευταία δυο χρόνια οι Φίλοι του Βυζαντινού Μουσείου έχουν χάσει το φυσικό χώρο δράσης τους.
Φαίνεται πως εμεις οι Έλληνες είμαστε παράξενος λαός. Πρωτοτυπούμε και ενεργούμε περίεργα.
Η Διεύθυνση της 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βέροιας έπαψε να χορηγεί τη μικρή αίθουσα ομιλιών στο ισόγειο του κτηρίου και τον Αύλειο χώρο για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Κατα την ταπεινή μου γνώμη η απόφαση της Διεύθυνσης είναι λανθασμένη και αποτελεί τροχοπέδη στην πολιτιστική ανάπτυξη. Οι σύλλογοι είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές του Πολιτισμού. Ιδιαίτερα οι φίλοι του Βυζαντινού Μουσείου με το πετυχημένο έργο τους, επί δώδεκα χρόνια, κατάφεραν να κάνουν γνωστό το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας σε όλο τον κόσμο. Να φέρουν στη μικρή μας πόλη, αλλά μεγάλη σε πολιτιστική κληρονομιά, καταξιωμένους και παγκόσμια αναγνωρισμένους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού.
Στον πολιτισμό ανοίγουμε πόρτες και παράθυρα να μπει καινούργιος, καθαρός αέρας, για να δροσίσει τη ψυχή μας. Πολιτισμός είναι να απλώνουμε τα χέρια μας, να αγγίζει ο Ένας τον Άλλον και να κοιταζόμαστε στα μάτια με ειλικρίνεια και να μάθουμε να μοιραζόμαστε.
Κάθε σύγχρονο Μουσείο διαθέτει ανάλογα με το μέγεθος του, κι ένα χώρο για ομιλίες και συναφείς εκδηλώσεις. Δυστυχώς παίρνουμε αποφάσεις πρόχειρες και αβασάνιστες. Δεν δεχόμαστε τη “βάσανο” της συζήτησης, της έρευνας και της άλλης γνώμης.
Το χαμόγελο στα πρόσωπα των μελών και φίλων του Βυζαντινού Μουσείου έχει παγώσει. Και δεν θα αργήσουν οι πρώτες αράχνες να πλέκουν τον ιστό τους. Ελπίζουμε πως η Διεύθυνση του Βυζαντινού Μουσείου θα δώσει την ενδεδειγμένη λύση. Περιμένουμε...
Θεόδωρος Πολυχρονιάδης http://www.imerisia-ver.gr