Βία μηνύματος ή βία πραγματικότητας;

Το θέμα έχει προκύψει εδώ και καιρό και αφορά την απαγόρευση του σποτ
των Ελλήνων Αρχαιολόγων από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και την
αντίδραση του Συλλόγου τους για αυτήν την απόφαση.
(http://www.youtube.com/watch?v=LRbexQpbrbQ)

Το ενδιαφέρον προκύπτει αν κάποιος κάνει μια περιήγηση στο διαδίκτυο
και παρακολουθήσει όλα τα σχόλια αναγνωστών και τις απόψεις τους για
το συγκεκριμένο ζήτημα. Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι οι γνώμες
διίστανται.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι όσοι τάσσονται υπέρ του σποτ δε
στέκονται στην ίδια τη μορφή και το περιεχόμενο του διαφημιστικού αλλά
τονίζουν την αγανάκτησή τους για τη συμπεριφορά του ΚΑΣ, και όχι μόνο για
αυτή την περίπτωση, προσθέτοντας ότι η κατάσταση είναι δραματικότερη από
ό, τι περιγράφεται στο βίντεο.

Από την άλλη μεριά, οι αντίθετοι με τους προαναφερθέντες «αγχώνονται»
θεωρώντας ότι το διαφημιστικό προδίδει την κατάσταση προς το εξωτερικό,
δυσφημίζοντας τη χώρα και λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας
σε όσους εντός και εκτός Ελλάδας προτίθενται να επισκεφθούν κάποιο
Αρχαιολογικό χώρο ή Μουσείο. Στέκονται περισσότερο δηλαδή στο ίδιο το
σποτ κα όχι στην κατάσταση και στο τι μαρτυρά αυτό και ούτε φαίνεται να
προτείνουν έναν εναλλακτικό τρόπο γνωστοποίησης της οποιαδήποτε νύξης
για αρχαιοκαπηλία.

Στο σημείο αυτό θέτω τους εξής προβληματισμούς:

Από τη στιγμή που το σποτ απαγορεύθηκε, δε βοήθησε αυτομάτως στην
προώθησή του λόγω του επικείμενου ντόρου; Στην περίπτωση αυτή, αν
προωθήθηκε παράλληλα η ιδέα ότι η αρχαιοκαπηλία είναι θέμα ταμπού, τι
καταστάσεις θα δημιουργηθούν περεταίρω και πού μπορεί να οδηγηθούμε
παρακάτω;

Ακόμη και αν το βίντεο θεωρήθηκε αρκετά σκληρό και από τους υποστηρικτές
του, λόγω της εικόνας της απαγωγής ενός παιδιού, θα έπρεπε να
απαγορευθεί;

Πόσο πιο βίαιη είναι μια εικόνα ενός παιδιού που πέφτει θύμα απαγωγής σε
ένα μουσείο, και ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα επιστρέφει, και στη θέση
του έχει εξαφανιστεί το άγαλμα ; (Δηλαδή εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι δε
λείπει τελικά το παιδί αλλά το άγαλμα και αυτό γίνεται στην αμέσως επόμενη
εικόνα, όταν το παιδί μένει μόνο του κοιτάζοντας το άγαλμα να λείπει.)

Θέτω εδώ ένα σχολιασμό που με βρήκε σύμφωνη, ότι η κυριολεκτική εικόνα
του σποτ με την απαγωγή κλέβει την προσοχή από το ζητούμενο θέμα,
δηλαδή την εξαφάνιση του αγάλματος. Και ας σοκάρει το βίντεο, ίσως το
νόημα που περνάει παράπλευρα να μένει στην αφάνεια. Αυτό όμως δε
σημαίνει ότι θα έπρεπε να απαγορευθεί, ακόμα και αν οι πιο αφελείς μπορεί
να μην κατανοήσουν έγκαιρα το πραγματικό νόημα του μηνύματος, πόσο
μάλλον σε μια εποχή που κατακλύζεται από εικόνες βίας και κανείς δεν
αντιδρά ουσιαστικά. Κλείνοντας, οδηγούμαι σε δύο συμπεράσματα: Πρώτον,
ότι το θέμα του τί μεγιστοποιεί τη βία είναι δύσκολο να καθοριστεί, πόσο
μάλλον αν η αποσιώπησή της μπορεί να την αμβλύνει. Χωρίς να κάνω καμία
νύξη για το γεγονός ότι το σποτ κατηγορήθηκε ότι υποκρύπτει πολιτικές
απόψεις, διότι εννοείται πως ένα θέμα πολιτισμού είναι καθαρά και πολιτικό.
Δεύτερον, θεωρώ ότι το μήνυμα του σποτ εν τέλει μεταφέρθηκε, όχι ίσως
με το κατά πολλούς άχαρο τρόπο συμβολισμού του, αλλά κυρίως με την
απαγόρευσή του.
Τσάρα Ήλια