Μνημεία... υπό αίρεση

  Κυριακή, 3 Μαρτίου 2013 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

 

 

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΥΤΥΧΙΑ ΒΑΤΑΛΗ
Συνολικά 15 μνημεία της Θεσσαλονίκης συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Στον κατάλογο αυτόν, εκτός από τα βυζαντινά τείχη, φιγουράρουν μεταξύ άλλων η Ροτόντα, τα βυζαντινά λουτρά, οι ναοί της Αγίας Σοφίας και του Αγίου Δημητρίου και άλλες βυζαντινές εκκλησίες που βρίσκονται κυρίως στην Ανω Πόλη. Μνημεία που μαρτυρούν την πορεία της πόλης ανά τους αιώνες, μνημεία που γίνονται αντικείμενο θαυμασμού από χιλιάδες επισκέπτες.
Προχριστιανικοί ναοί, τρίκλιτες βασιλικές εκκλησίες, μωσαϊκά όπως αυτά της Ροτόντας, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Δαυίδ, που συγκαταλέγονται μεταξύ των σπουδαιότερων αριστουργημάτων της πρώιμης χριστιανικής τέχνης... Τι γίνεται όμως με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα έξω από τα μνημεία αυτά;
«Σκουπίδια, πάγκοι μικροπωλητών, ακαταστασία, βαμμένα παγκάκια, ξεχαρβαλωμένοι δρόμοι και πεζοδρόμια». Αυτή είναι η άποψη που έχουν πολλοί επισκέπτες των μνημείων αυτών της Θεσσαλονίκης, αυτά είναι τα προβλήματα που καταγράφονται άλλωστε και στις καταγγελίες που δέχεται η Εθνική Επιτροπή της UNESCO στην Αθήνα.
«Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι, όπως αυτά τα μνημεία συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, με τον ίδιο τρόπο μπορούν να διαγραφούν», εξηγεί στον «ΑτΚ» η πρόεδρος της ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNESCO, Καίτη Τζιτζικώστα. Η ίδια προτείνει σεβασμό στην ιστορικότητα των μνημείων, βελτίωση της εικόνας τους και κυρίως της κατάστασης που επικρατεί στον περιβάλλοντα χώρο τους, αλλά και σοβαρότητα στον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετωπίζουμε.

Οι καταγγελίες
«Υπάρχουν καταγγελίες που γίνονται στην Εθνική Επιτροπή της UNESCO στην Αθήνα. Καταγγελίες ανθρώπων που διαμαρτύρονται για τη συμπεριφορά των οργάνων της Πολιτείας απέναντι στα μνημεία αυτά της πόλης. Η διαγραφή των μνημείων αυτών είναι κάτι εφικτό, αφού, αν υπάρχουν καταγγελίες, τα επισκέπτεται επιτροπή επίβλεψης της UNESCO η οποία και συντάσσει σχετική έκθεση. Αν, για παράδειγμα, η επιτροπή αυτή επισκεφτεί σήμερα τη Ροτόντα και αντικρίσει την κατάσταση γύρω από το μνημείο, δεν είμαι βέβαιη αν το μνημείο παραμείνει στη λίστα. Κινδυνεύουν μάλιστα με διαγραφή και τα υπόλοιπα 14 μνημεία που συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο», εξηγεί η κ. Τζιτζικώστα.
«Στη Θεσσαλονίκη πάσχουμε στη διαχείριση κυρίως του περιβάλλοντος χώρου του κάθε μνημείου, κάτι εξαιρετικά σημαντικό, αφού λαμβάνεται υπόψη και αυτό για την ένταξη ενός μνημείου στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς. Είναι χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, ότι η Κνωσός δεν εντάσσεται σε αυτόν τον κατάλογο, καθώς ο περιβάλλων χώρος δεν είναι αυτός που πρέπει. Αλλωστε, το ίδιο το μνημείο πρέπει να αποπνέει την ατμόσφαιρα της εποχής που δημιουργήθηκε», προσθέτει η κ. Τζιτζικώστα.
«Η πόλη μπορεί να επενδύσει πολλά σε αυτά τα μνημεία, για να αναπτύξει τον τουρισμό της. Υπάρχουν άλλωστε πολλοί στον κόσμο που είναι λάτρεις της παγκόσμιας κληρονομιάς και επισκέπτονται πόλεις μόνο και μόνο για να τα δουν. Η Θεσσαλονίκη διαθέτει αυτόν τον πλούτο, διαθέτει μια γοητεία μοναδική, την οποία πρέπει να αναδείξει», τονίζει.
Αλλωστε, όπως σημειώνει, στον κατάλογο αυτόν της UNESCO μπορούν να συμπεριληφθούν και τα πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα στο εργοτάξιο του μετρό στο σταθμό της Βενιζέλου, τα οποία η κ. Τζιτζικώστα επισκέφτηκε για να αποκτήσει ιδία άποψη.
Να διατηρηθεί η ζωή
Τη διατήρηση πάση θυσία καθημερινών λειτουργιών στα βυζαντινά τείχη, στο μνημείο που δεσπόζει μεταξύ αυτών που συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο της UNESCO, ζητά από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Κατοίκων της Ανω Πόλης, Οδυσσέας Παπαϊωάννου.
Για τον ίδιο, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εάν η ανάπλαση, που βρίσκεται σε εξέλιξη για την ανάδειξη των βυζαντινών τειχών, δε συμπεριλάβει την κατοίκηση των σπιτιών που τελικά θα διατηρηθούν. «Πέρα από το γεγονός ότι τα ''προσφυγικά'' αποτελούν τμήμα της ιστορίας της πόλης και θα πρέπει να διατηρηθούν, ο δήμος θα πρέπει να λάβει υπόψη το γεγονός ότι τα σπίτια αυτά θα πρέπει να κατοικούνται. Μουσειακές χρήσεις θα καταστήσουν το περιβάλλον απροσπέλαστο από μια ώρα της ημέρας και μετά και σίγουρα όλη αυτή η ζώνη ανάδειξης των τειχών θα μετατραπεί σε χώρο ανάπτυξης άλλου είδους δραστηριοτήτων», τονίζει στον «ΑτΚ» ο κ. Παπαϊωάννου.
Σε ό,τι αφορά την προβληματική σχέση των μνημείων που υπάρχουν στην Ανω Πόλη με τον ευρύτερο χώρο τους, αυτή μειώνει την πολιτιστική τους εμβέλεια, λέει ο κ. Παπαϊωάννου. «Θα πρέπει να υπάρξει ουσιαστική πρόνοια για την αποκατάστασή τους καθώς και του περιβάλλοντος χώρου τους, με στόχο την αρμονική ένταξή τους στον οικιστικό ιστό. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του ναού της Αγίας Αικατερίνης, θα μπορούσε να γίνει ανάπλαση των προσόψεων των κτιρίων που περιβάλλουν το μνημείο. Είναι πολύ σημαντικό να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για τα μνημεία της περιοχής», επισημαίνει ο εκπρόσωπος των κατοίκων της Ανω Πόλης.