Θερινά θέατρα: Eίδος προς εξαφάνιση

Οικονομία Στήλες Κόσμος Media Περιβάλλον Αθλητικά "Π" ART "Π" ΠΡΑΣΙΝΟ

8 0 ΠΟΝΤΙΚΙ ART | ΡΑΝΤΑΡ ΔΕΥΤΕΡΑ, 22 Ιουλίου 2013 Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ ART, τεύχος 322 στις 18 Ιουλίου 2013 Σόνια Μαγγίνα Πριν από αρκετές δεκαετίες, όταν μιλούσαμε για θέατρο στην Αθήνα, αναφερόμασταν στα θερινά θέατρα. Σήμερα, έχουν μείνει μόλις δύο. Τι άλλαξε; Πολλά. Η επέλαση του Φεστιβάλ Αθηνών, οι κλιματολογικές συνθήκες, οι προτιμήσεις των ηθοποιών, τα διακοποδάνεια που μας έδιωχναν από την πόλη. Όσοι περνούν από τη γωνία Πατησίων και Μάρνη, απέναντι από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, βλέπουν πια μια εγκαταλελειμμένη μάντρα με πυρπολημένα τα μαγαζιά που αποτελούσαν το ισόγειό της, όπου κάποιος έχει κατεβάσει – προφανώς γιατί ήταν επικίνδυνες – τις σιδεριές που ήταν κάποτε η ταμπέλα αυτού του θεάτρου. Αυτό που στέκει εκεί και δεν το προσέχει πια κανείς, ούτε από τον Δήμο της Αθήνας ούτε από το υπουργείο Πολιτισμού, είναι το θέατρο «Αθήναιον», το πιο παλιό θέατρο που υπάρχει στην πόλη, εγκαινιασμένο το 1895 με την επανάληψη τότε της πρώτης επιθεώρησης που ανέβηκε στην Αθήνα – έναν χρόνο πριν, το 1894 – «Λίγο απ’ όλα» του Μίκιου Λάμπρου. Κανείς από όσους κόπτονται για την αρχιτεκτονική, δεν σκέφτηκε να δει αυτό το κτήριο, το οποίο χρονολογείται από τον προπερασμένο αιώνα... Δύο θέατρα σώζουν την τιμή των θερινών Σε μια Αθήνα που φέτος το καλοκαίρι φιλοξενεί μόλις δύο θέατρα σε κανονική λειτουργία – το θέατρο «Αθηνά» με το «Hangover IV» και το θέατρο «Λαμπέτη» (η ταράτσα του είχε παραμείνει κλειστή για οκτώ χρόνια...) με το «Ωχ! Τι κόσμος, γιαγιά», και τα δύο με κωμωδίες – είναι πραγματικά δύσκολο να εξηγήσει κανείς στους νεότερους ότι μέχρι τις αρχές περίπου της δεκαετίας του ’30, μέχρι δηλαδή που άνοιξε το Εθνικό Θέατρο, όταν μιλούσαν για θέατρο στην Αθήνα εννοούσαν τα καλοκαιρινά θέατρα. Εκτός από εξαιρέσεις, για πολλές δεκαετίες, τα θέατρα άνοιγαν περίπου το Πάσχα και έκλειναν με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου. Μετά οι θίασοι έπαιρναν την άγουσα για την επαρχία ή για τον εκτός Ελλάδας ελληνισμό που τότε άκμαζε από την Αλεξάνδρεια έως το Χαρτούμ, την Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη πριν από το ’22, αλλά και πιο βόρεια στα Βαλκάνια, στις λεγόμενες Ηγεμονίες, Βουλγαρία, Ρουμανία κ.λπ. Αλλά και τις επόμενες δεκαετίες, μετά το ’30, και μέχρι περίπου πριν από 15-20 χρόνια τα καλοκαιρινά θέατρα απολάμβαναν την προτίμηση των Αθηναίων καθώς ήταν ανοιχτά και προσέφεραν κατά κύριο λόγο ανάλαφρες κωμωδίες για να δροσιστεί το φιλοθέαμον κοινό... Ένας θεσμός φτιαγμένος για άλλες εποχές Η αλήθεια είναι πως ο καιρός που παραέγινε ζεστός στην Αθήνα και οι άσχημες κλιματολογικές συνθήκες από τη μια κι από την άλλη τα πολλά χρήματα ακόμη και τα διακοποδάνεια που κυκλοφορούσαν τα τελευταία είκοσι χρόνια, έδιωχναν τους Αθηναίους από την Αθήνα άρα και από τα θερινά θέατρα. Και οι ηθοποιοί οι ίδιοι άρχισαν σιγά - σιγά, οι νεότεροι περισσότερο, και πιο καλομαθημένοι, να προτιμούν το καλοκαίρι να μη δουλεύουν ή να δουλεύουν διαφορετικά. Επίσης τα διάφορα «ψυχαγωγικά φεστιβάλ» σε δήμους της Αθήνας και όχι μόνο, που στην ουσία, ανεξαρτήτως πληρότητας, μοιάζοντας περισσότερο με αναψυκτήρια μπορούσαν να φιλοξενούν από αρχαία τραγωδία μέχρι μπουζούκια, αλλά ακόμη και το ίδιο το Φεστιβάλ Αθηνών όπως εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια, έκαναν τους Αθηναίους να τρέχουν σε αυτά βέβαιοι πως ήταν πιο «ποιοτικά». Είναι δύσκολο να επανέλθει στην ουσία ένας θεσμός φτιαγμένος για άλλες εποχές και για ανθρώπους που ξέγνοιαστοι μέσα στη φτώχεια τους, μια και τη θεωρούσαν δεδομένη, προσπαθούσαν να την ομορφύνουν. Παρ’ όλα αυτά η αύρα του θερινού θεάτρου είναι διαφορετική και κυκλοφορεί ακόμη στην πόλη… Ιστορικά θέατρα κατέβασαν ρολά Από το «Αθήναιον» πέρασαν τα μεγαλύτερα ονόματα του μουσικού και όχι μόνο θεάτρου, γιατί ήταν πάντα ένα πολύ μεγάλο θέατρο. Οι θίασοι που πέρασαν από εκεί ήταν πολυπληθείς και με πολύ μεγάλα αστέρια. Από τη Βέμπο μέχρι την Καρέζη και τη Βουγιουκλάκη. Το «Αθήναιον» όμως είναι πια ρημάδι, όπως ρημάδια είναι το «Μετροπόλιταν», που κάποτε φιλοξένησε την «Οδό Ονείρων», το «Παρκ», που κάποτε φιλοξένησε την «Όμορφη πόλη» και τη «Μαγική πόλη», η «Σφεντόνα», που κάποτε υπήρξε το θερινό «Θέατρο Μπουρνέλη». Ενώ δεν υπάρχουν πια τόσα και τόσα θρυλικά θέατρα, όπως του «Σαμαρτζή» (εκεί που είναι σήμερα ο ΟΣΕ, στην οδό Καρόλου), του «Λαού» στο Μεταξουργείο, το «Θέατρο του Εθνικού Κήπου», που ήταν μέσα στον Εθνικό Κήπο στο Σύνταγμα, το «Κηποθέατρο της Αλίκης» μέσα στο Πεδίον του Άρεως, στην οδό Αλεξάνδρας (πριν το πάρει η Αλίκη, ήταν το «Θέατρο Κατράκη»), το «Αθηναϊκό Κηποθέατρο», κι αυτό στο Πεδίον του Άρεως αλλά επί της Μαυρομματαίων», το «Αττικόν» στην Κοδριγκτώνος, το «Φλορίντα» (εκεί που είναι σήμερα στο ξενοδοχείο «Παρκ», στη λεωφόρο Αλεξάνδρας), της Κυρίας Κατερίνας, στην πλατεία Βικτωρίας, της Κυβέλης και της Κοτοπούλη στην Ομόνοια και το Σύνταγμα, αντίστοιχα, και πολλά ακόμη… Ακόμη και το «Ακροπόλ» και το «Βέμπο» ως θερινά ξεκίνησαν. Τότε τα θερινά θέατρα ήταν μια όαση δροσιάς, όπως και τα αναψυκτήρια σαν το «Άλσος» στο Πεδίον του Άρεως, την «Όαση» ή τις «Αγελάδες» στο Ζάππειο, το «Green Park», το «Verden» ή το «Radar» που ψυχαγωγούσαν τους Αθηναίους σε λογικές τιμές και με ανάλογα θεάματα. Πριν επιβληθεί το σινεμά ως η διασκέδαση του μέσου Έλληνα, υπήρχαν τα θέατρα, αλλά και αφότου επιβλήθηκε, εξακολουθούσε να έχει τους πιστούς του, όπως τα κατάφερε και μετά την επέλαση της τηλεόρασης. Μπορεί το ελληνικό σινεμά να επλήγη, αλλά τα θερινά θέατρα άντεξαν...