Αρχαιολογικό πάρκο στην καρδιά της Αθήνας

Εξωστρεφή μουσεία και ανοιχτοί χώροι πολιτισμού. Το στοίχημα των καιρών φαίνεται πως αρχίζει να το καταλαβαίνει η Αρχαιολογική Υπηρεσία, που διαμορφώνει δύο νέους χώρους περιπάτου, ανάπαυλας, πρασίνου και αρχαιολογικών αναζητήσεων στην Αθήνα.

 Ο πρώτος, το Λύκειο της αρχαίας Αθήνας, στην οδό Ρηγίλλης, σε λίγους μήνες θα ανοίξει τις «πύλες» του στο κοινό. Ο δεύτερος είναι ο όμορός του περιβάλλων χώρος του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, που θα παραδοθεί αργότερα. Αυτές οι σημαντικές διαμορφώσεις στην καρδιά της Αθήνας θα προσθέσουν - επιτέλους - χώρους πρασίνου, όπως και αναψυχής, σε έναν πολύ ταλαιπωρημένο πολεοδομικό ιστό.
 

Διότι είναι σκάνδαλο σε μια πόλη από τσιμέντο δύο εκτεταμένοι δημόσιοι χώροι να παραμένουν αναξιοποίητοι για το κοινό. Τα σχέδια της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού, πάντως, είναι να δημιουργηθεί επιτέλους ένας δημόσιος χώρος με δύο τμήματα που θα επικοινωνούν.

 Κάποια μέρη θα είναι προσβάσιμα κι εκτός ωραρίου λειτουργίας του Λυκείου και του μουσείου.
 

Το Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας στο Λύκειο

 

Οι αρχαίοι Αθηναίοι φιλοκαλούσαν και φιλοσοφούσαν. Αγαπούσαν, δηλα-δή, το ωραίο και ασχολούνταν με τη φιλοσοφία. Ξεκινούσαν την εκπαίδευση και στα δύο από νεαρή ηλικία, στο Λύκειο που βρισκόταν δίπλα στον Ιλισσό ή στην Ακαδήμεια, στον Κολωνό, σημερινή Ακαδημία Πλάτωνος από το όνομα του φιλοσόφου που την ίδρυσε. Είτε, τέλος, το Γυμνάσιο στο Κυνόσαργες (Νέος Κόσμος σήμερα), όπου φοιτούσαν όσοι είχαν έναν γονέα Αθηναίο και έναν ξένο ή μέτοικο. Ανάμεσα στους τελευταίους, και ο ίδιος ο Θεμιστοκλής. Το Λύκειο ήταν το κυριότερο από τα γυμνάσια της αρχαίας Αθήνας. Χτίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. από τον Πεισίστρατο και

ανακαινίστηκε από τον Περικλή. Λειτούργησε από την αρχαϊκή εποχή μέχρι τα χρόνια του αυτοκράτορα Αδριανού. Εκεί δημιούργησε ο Αριστοτέλης την Περιπατητική σχολή. Η Φιλοσοφία γεννήθηκε στην Ελλάδα.

 Το Παγκόσμιο συνέδριο Φιλοσοφίας θα γίνει φέτος στην Αθήνα. Η εναρκτήρια συνεδρία του θα διεξαχθεί στο Λύκειο, που με αυτή την τελετή θα αποδοθεί στο κοινό ως ένας υπέροχος αρχαιολογικός χώρος περιπάτου. Το 22ο συνέδριο θα γίνει 4-1 0 Αυγούστου και οι εργασίες του θα φτάσουν, φυσικά, και στην Ακαδημία Πλάτωνος. Οργανώνεται σε συνεργασία με το Καποδι-

στριακό Πανεπιστήμιο και κύριο θέμα του είναι «Η Φιλοσοφία ως αναζήτηση και ως τρόπος ζωής».
 

Ζωντανό κύτταρο της πόλης

Φιλοδοξία αποτελεί αυτό το αρχαιολογικό πάρκο να είναι αντάξιο του σπουδαίου – πλην με ταπεινά κατάλοιπα – μνημείου. Οι επιστήμονες που εργάζονται ακούραστα επιθυμούν να εντάξουν το Λύκειο στην καθημερινή ζωή της πόλης. σε αυτό, οι νέοι της Αθήνας εκπαίδευαν το σώμα αλλά και την ψυχή τους. Επομένως, όσοι κοπιάζουν για την ανάδειξη θέλουν να εκπέμπει πνευματικότητα και ηρεμία. Οι εργασίες βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη, με μεγάλο σεβασμό ως προς τον χώρο και την άυλη σημασία του. Η μελέτη που έχει εγκρίνει το Κεντρικό Αρχαιολογικό συμβούλιο προβλέπει διαμορφώσεις που θα επιτρέψουν ανάκτηση του περιγράμματος της παλαίστρας, του περιστυλίου, της υπαίθριας αυλής, όπως και των δαπέδων. Μικρά στέγαστρα θα προστατεύουν τα ευπαθή σημεία, κυρίως τις αίθουσες των υποκαύστων (όπου θερμαινόταν το νερό για τα λουτρά). Πινακίδες και άλλο πληροφοριακό υλικό, το οποίο θα επιμεληθεί η ανασκαφέας Έφη Λυγκούρη, θα επιτρέπουν την άντληση πληροφοριών. Περιμετρικά των αρχαίων θα δημιουργηθεί άλσος, ώστε ο χώρος να προσφέρεται για αναψυχή. Ένας μικρός ελαιώνας θα συντελεί, μαζί με άλλα ενδημικά δέντρα και φυτά, στην ειδυλλιακή όψη που όλοι θέλουν να δοθεί. Θα αναδειχθούν επίσης κατάλοιπα στρατώνα του 19ου αιώνα.

Ο χώρος θα διαθέτει και μικρό υπαίθριο θεατράκι, ενώ θα ενοποιηθεί και με το διπλανό Βυζαντινό Μουσείο. Η ενοποίηση θα αναδείξει ένα από τα ελάχιστα αδόμητα τμήματα της Αθήνας, έτσι όπως διατηρήθηκε από την αρχαιότητα ώς σήμερα.

Κυρίαρχο στοιχείο το νερό

σκοπός του έργου της διαμόρφωσης είναι να αποδοθεί στο κοινό ένας χώρος καταπράσινος, φιλόξενος και λειτουργικός, που θα ενσωματώνει στοιχεία από τη διαχρονικότητα του τόπου και του τοπίου. Κυρίαρχο στοιχείο στην πρόταση είναι το νερό, έτσι όπως αποτυπωνόταν στο παριλίσσιο τοπίο (που για τους Βυζαντινούς παρέπεμπε στον παράδεισο), φυσικά και στον ίδιο τον καταχωμένο σήμερα Ιλισσό.

«Καταστρέψαμε τον Ιλισσό, πουθενά δεν φαίνεται σήμερα. Το γεγονός ότι σε αυτόν τον χώρο θα υπενθυμίζεται ο ποταμός και η σημασία του, μόνο προστιθέμενη αξία μπορεί να δώσει στο μουσείο, στην περιοχή, αλλά και στην ίδια την πόλη», επισημαίνει η γενική γραμματέας Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Μια φρεατοδεξαμενή, η οποία χτίστηκε επί τουρκοκρατίας, θα παίξει σημαντικό ρόλο στον υπό διαμόρφωση χώρο. Θα αποτελέσει την αφετηρία της υδάτινης διαδρομής, η οποία χωρισμένη σε δύο τμήματα και εμπλουτισμένη με εποπτικό υλικό, ενημερωτικές πινακίδες, πέργκολες, ενδημική βλάστηση και οργανωμένες στάσεις ανάπαυλας, υπόσχεται να δώσει μια ανάσα πολιτισμού αλλά και πραγματικής απόλαυσης στους επισκέπτες με ρυάκια, ανοιχτές δεξαμενές και σύνθετα υδάτινα τοπία.

ΔΕΥΤΕΡΑ, 6 Μαΐου 2013

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ ART,
τεύχος 311 στις 2 Μαΐου 2013

Δάφνη Πασχάλη