Κόρινθος: Βουτιά στην Ιστορία

Μια σύγχρονη πόλη, ένα επίτευγμα της μηχανικής, ερείπια αρχαίων ναών και μεσαιωνικών κτισμάτων κι ένα κάστρο τρομερό στην όψη να διηγείται με τον δικό του τρόπο ιστορίες αλαργινές... Αυτά και άλλα πολλά είναι τα θαύματα του χρόνου και των ανθρώπων που συνωστίζονται σε τούτη την πανάρχαια γη

Με τον προαστιακό σιδηρόδρομο ή ακόμη καλύτερα οδηγώντας πάνω στον κλειστό αυτοκινητόδρομο είναι πλέον εύκολη υπόθεση - δεν χρειάζεσαι πάνω από 45 λεπτά για να βρεθείς από την πρωτεύουσα στην αγκαλιά της θάλασσας, στο αντάμωμα του Κορινθιακού και του Σαρωνικού Κόλπου εκεί όπου απλώνεται η σύγχρονη πολιτεία της Κορίνθου.

Αρχαία Κόρινθος, τα μάτια όλων στρέφονται στο σημείο όπου δεσπόζει ο ναός του Απόλλωνα με τους 7 από τους 38 μονολιθικούς κίονές του να στέκουν όρθιοι στο πέρασμα των αιώνων.

Δεν ήταν όμως έτσι τα πράγματα πριν από 2.000 χρόνια και βάλε.
«Ου παντός πλειν εις Κόρινθον», είχε επισημάνει ο αρχαίος γεωγράφος και ιστορικός Στράβων. Δηλαδή δεν μπορούν όλοι να έρθουν στην Κόρινθο και φυσικά εννοούσε την ευημερούσα, ζάμπλουτη και πανίσχυρη θαλασσοκράτειρα, πόλη-κράτος των προχριστιανικών χρόνων. Χτισμένη καθώς ήταν σε νευραλγική γεωγραφική θέση, ήλεγχε δυο από τις πιο πολυσύχναστες θάλασσες του τότε ελληνικού κόσμου, τον Σαρωνικό (και κατ' επέκταση το Αιγαίο), αλλά και τον Κορινθιακό Κόλπο (και τη φυσική του συνέχεια, το Ιόνιο).
Επιπλέον, βρισκόταν πάνω στα εμπορικά μονοπάτια που συνέδεαν την Ανατολή με τη Δύση, τον Βορρά με τον Νότο και αποτελούσε υποχρεωτικό πέρασμα για όλους εκείνους που κινούνταν ανάμεσα στη Βόρεια Ελλάδα και στην Πελοπόννησο, στις αποικίες της Νότιας Ιταλίας και σε αυτές των Μικρασιατικών ακτών. Ωστόσο, οι πολυμήχανοι Κορίνθιοι δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Στα ναυπηγεία τους τελειοποίησαν έναν νέο τύπο καραβιού, την περίφημη κορινθιακή τριήρη και με αυτήν κυριάρχησαν στα πελάγη.

Η είσοδος στο κάστρου του Ακροκόρινθου είναι ελεύθερη.

Στα εργαστήρια της πόλης, εξειδικευμένοι τεχνίτες δούλευαν με δεξιοτεχνία το μέταλλο και τον πηλό. Παράλληλα οργάνωναν και οχύρωναν τα δυο τους λιμάνια, στο Λεχαίο του Κορινθιακού Κόλπου και στις Κεχριές του Σαρωνικού. Ετσι σύντομα κυριάρχησαν στις θάλασσες ιδρύοντας αποικίες.
Για πρώτη φορά, 600 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, επί τυραννίας Περίανδρου, εντοπίζεται το σημείο από όπου θα μπορούσε να ανοιχθεί η διώρυγα και να κάνει ακόμα πιο εύκολες τις θαλάσσιες μετακινήσεις. Τα τεχνικά μέσα της εποχής όμως δεν ήταν επαρκή. Αντ' αυτού του δύσκολου έργου οι Κορίνθιοι επέλεξαν να κατασκευάσουν έναν λιθόστρωτο δρόμο, την περίφημη Δίολκο, για να περνούν τα πλοία τους από τη μία θάλασσα στην άλλη. Η κατασκευή της Διόλκου αναβάθμισε τη στρατηγική σημασία της πόλης. Τα εμπορικά πλοία κάθε εθνότητας σέρνονταν πάνω στη Δίολκο από τον τροχοφόρο ολκό και τους χιλιάδες δούλους. Η προσπάθεια ήταν υπεράνθρωπη αλλά και η επινόηση ασύλληπτη καθώς καταργούσε τον χρονοβόρο περίπλου της Πελοποννήσου με τα επικίνδυνα περάσματα από τα ακρωτήρια Κάβο Μαλιά και Ταίναρο.

Η ιδέα της διάνοιξης της διώρυγας είχε συλληφθεί πολύ νωρίτερα από τον ιδιοφυή τύραννο της Κορίνθου Περίανδρο (668-585 π.Χ.)

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Οι Ελληνες ονόμαζαν την Κόρινθο «Αμφιθάλασσο» και «Εφύρα» που σημαίνει «παρατηρητήριο». Στην πορεία του χρόνου, το εύπορο άστυ γνωρίζει πολλές καταστροφές από τη μανία της φύσης και των ανθρώπων, όμως κάθε φορά κατορθώνει και ανακάμπτει αποκτώντας ξανά την παλιά του αίγλη.
Το 149 π.Χ. ο Ρωμαίος στρατηγός Μόμμιος καταλαμβάνει την Κόρινθο, σφάζει ή πουλά στα σκλαβοπάζαρα το σύνολο των κατοίκων της επισφραγίζοντας έτσι με τον πιο βίαιο τρόπο την ολοκληρωτική καθυπόταξη της Ελλάδας στους Ρωμαίους. Για περισσότερο από έναν αιώνα η λαμπρή πολιτεία έσβησε από τον χάρτη μέχρι το 44 π.Χ. όταν ο Ιούλιος Καίσαρας αποφάσισε τον επανεποικισμό της και σύντομα η Κόρινθος ανάκτησε πάλι την αίγλη και τα πλούτη της.

Τμήμα της αρχαίας Διόλκου διακρίνεται κοντά στο λιμανάκι της Ποσειδωνίας.


Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Στη συνέχεια, η αρχαία Κόρινθος χαράζει τη δική της πορεία στο διάβα των αιώνων, οικοδομώντας πάνω στα ερείπια που άφηναν πίσω τους ο χρόνος, οι κατακτητές και τα φυσικά φαινόμενα.
Η αυλαία της μακραίωνης ιστορίας έκλεισε για πάντα στις 9 Φεβρουαρίου του 1858, όταν σεισμός βιβλικών διαστάσεων ισοπέδωσε τον πολεοδομικό ιστό της.
Η Νέα Κόρινθος ανοικοδομήθηκε ξανά στα παράλια του Κορινθιακού και μεταλλάχθηκε στη σύγχρονη πολιτεία που, όλοι λίγο πολύ, ξέρουμε σήμερα. Αν και νεόδμητο, το αστικό αυτό συγκρότημα δεν κερδίζει πάντα τα τρόπαια της καλαισθησίας, αφού μιμείται πιστά τις μοντέρνες τσιμεντουπόλεις της χώρας μας. Παρ' όλα αυτά, μπορεί άξια να καμαρώνει για το νέο ρυμοτομικό της σχέδιο, το οποίο έφερε ξανά μέσα στα σοκάκια και στις γειτονιές, την αύρα της θάλασσας.

Ο αρχαιολογικός χώρος είναι ανοικτός καθημερινά 8 π.μ. με 3 μ.μ. Το εισιτήριο κοστίζει 6 ευρώ και στην τιμή συμπεριλαμβάνεται και το δικαίωμα επίσκεψης του Αρχαιολογικού Μουσείου.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Από την άλλη, κατάφερε πλέον να καταξιωθεί ως δημοφιλής ταξιδιωτικός προορισμός -αφετηρία για πολλούς κοντινούς πόλους έλξης ιστορικού ενδιαφέροντος, άρρηκτα δεμένους με το τόσο σημαντικό απώτερο παρελθόν της.
Πράγματι, η αρχαία Κόρινθος της άφησε σπουδαία κληρονομιά. Ωστόσο στους πεζόδρομους που βρίσκονται κοντά στο λιμάνι ή στην παραλιακή οδό Μεγ. Αλεξάνδρου μπορείτε πάντα να απολαύσετε πολύτιμες στιγμές χαλάρωσης πίνοντας το καφεδάκι σας ή το ουζάκι σας κάτω από τον ήλιο και δίπλα στη θάλασσα. Εξάλλου, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, αυτή η όμορφη γωνιά της Πελοποννήσου θα ανήκει πάντα στους θεούς, στον Ηλιο και στον Ποσειδώνα…

Οι ναυπηγοί της αρχαίας πόλης τελειοποίησαν έναν νέο τύπο καραβιού, την περίφημη κορινθιακή τριήρη και με αυτήν κυριάρχησαν στα πέλαγα.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΛΚΟ ΣΤΗ ΔΙΩΡΥΓΑ

Η πρώτη επαφή του επισκέπτη με την περιοχή είναι η περίφημη διώρυγα που κόβει τον Ισθμό, τη στενή δηλαδή λωρίδα γης που ενώνει την Πελοπόννησο με τον ηπειρωτικό κορμό της Ελλάδας.
Αν και η διάνοιξη της διώρυγας είχε επιχειρηθεί πολύ νωρίτερα από τον ιδιοφυή τύραννο της Κορίνθου Περίανδρο (668-585 π.Χ.), τον Δημήτριο τον Πολιορκητή (337-283 π.Χ.) και τους Ρωμαίους αυτοκράτορες Ιούλιο Καίσαρα, Καλιγούλα και Νέρωνα, δυσοίωνοι χρησμοί, τεχνικές δυσκολίες, πολιτικές σκοπιμότητες και δεισιδαιμονίες ματαίωναν το έργο στο πέρασμα των αιώνων.

Η θέα από τις επάλξεις του Ακροκόρινθου είναι πανοραμική.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Ακόμα και οι Βυζαντινοί και αργότερα οι Ενετοί, με ανεπιτυχή όμως τρόπο, προσπάθησαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του περίπλου της Πελοποννήσου.
Το έργο που βλέπουμε σήμερα ξεκίνησε το 1882 από τη «Διεθνή Εταιρεία της Θαλασσίου Διώρυγος της Κορίνθου» και ολοκληρώθηκε το 1893 από εταιρεία του Ανδρέα Συγγρού και από τον Ελληνα μηχανικό Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη δίνοντας σάρκα και οστά στο όραμα του πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη για μια Ελλάδα με σύγχρονες υποδομές.

Τα υπολείμματα της λαμπρής πόλης-κράτους, που αναδείχθηκε σε ηγέτιδα δύναμη και θαλασσοκράτειρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου, βρίσκονται σε χαρακτηριστικό ύψωμα με θαυμάσια θέα.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Η Διώρυγα της Κορίνθου έχει μήκος 6.343 μέτρα και περίπου 25 μέτρα πλάτος. Αποτελεί σήμερα διεθνή κόμβο θαλάσσιων συγκοινωνιών και εξυπηρετεί περί τα 12.000 πλοία ετησίως, όλων των εθνικοτήτων.
Η θέα της διώρυγας από ψηλά είναι εντυπωσιακή ειδικά αν πετύχετε το πέρασμα κάποιου πλοίου. Ομως αξίζει να επισκεφθείτε και τα Ισθμια, το παραλιακό χωριό στον Σαρωνικό Κόλπο, αλλά και την Ποσειδωνία στην πλευρά του Κορινθιακού κόλπου, εκεί όπου διασώζονται τα τμήματα της αρχαίας λιθόστρωτης Διόλκου. Βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει, προβληματιστείτε και... συγκρίνετε.

Ο ναός του Αγ. Δημητρίου βρίσκεται μέσα στο κάστρο.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Περιήγηση στις αρχαιότητες
Αρχαία Κόρινθος απέχει από το λιμάνι της Κορίνθου μόλις 9 χιλιόμετρα και στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου θα σας φέρει ασφάλτινος δρόμος.
Τα υπολείμματα της λαμπρής πόλης-κράτους που αναδείχθηκε σε ηγέτιδα δύναμη και θαλασσοκράτειρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου, βρίσκονται σε χαρακτηριστικό ύψωμα με θαυμάσια θέα. Η περίφημη οδός Λεχαίου ήταν αυτή που διέσχιζε την πόλη και τη συνέδεε με το λιμάνι του Λεχαίου στον Κορινθιακό Κόλπο. Κατά μήκος της χτυπούσε η καρδιά της Αγοράς αφού εκατέρωθεν υπήρχαν καταστήματα, ναοί και δημόσια κτίρια, μερικά από τα οποία διακρίνονται ακόμη. Εδώ βρίσκονταν τα Προπύλαια, λίγο πιο ανατολικά η ονομαστή κρήνη της Πειρήνης που τροφοδοτούσε με νερό μέχρι και τον 19ο αιώνα όλη την άνυδρη αυτή περιοχή, αλλά και το Βήμα απ' όπου πολύ αργότερα ο Απόστολος Παύλος μίλησε για τον χριστιανισμό (το 52 μ.Χ.)

Αν είχες κάποτε στην κατοχή σου τον Ακροκόρινθο, θα όριζες και τις τύχες ολόκληρου του Μοριά!

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Ο αρχαιολογικός χώρος είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός καθώς τα μάτια όλων στρέφονται στο ψηλότερο σημείο του, όπου δεσπόζει ο ναός του Απόλλωνα με τους 7 από τους 38 μονολιθικούς κίονές του να στέκουν ακλόνητοι από την κτήση τους -το 530 π.Χ.-, μέχρι σήμερα. Το εντυπωσιακό αυτό σωζόμενο τμήμα του που διατηρείται ακόμα σε άριστη κατάσταση, είναι ένα έξοχο δείγμα δωρικού αρχιτεκτονικού ρυθμού σύμφωνα με τον οποίο ήταν κτισμένος ο ναός και πραγματικά σε καθηλώνει με την εκθαμβωτική του λιτότητα. Ανάμεσα στις ανασκαμμένα κτίσματα διακρίνονται υπολείμματα των υδραγωγείων, τα ερείπια του αρχαίου θεάτρου και του Ρωμαϊκού Ωδείου, αποδεικνύει περίτρανα τον πλούτο της λαμπρής πόλης. Με δυο λόγια, εδώ οι αρχαίοι Κορίνθιοι τα είχαν όλα!
Ο αρχαιολογικός χώρος είναι ανοικτός καθημερινά 8 π.μ. με 3 μ.μ. το εισιτήριο κοστίζει 6 ευρώ και 3 ευρώ το μειωμένο. Στην τιμή συμπεριλαμβάνεται και το δικαίωμα επίσκεψης του Αρχαιολογικού Μουσείου που βρίσκεται εντός του χώρου (πληροφορίες 27410 31207).

Μέσα στον χώρο του Ακροκόρινθου διασώζεται ένα τζαμί του 16ου αιώνα.

Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης / http://www.viewsofgreece.gr/

Ενα φυσικό οχυρό με υπέροχη θέα
Αν είχες κάποτε στην κατοχή σου τον Ακροκόρινθο, θα όριζες και τις τύχες ολόκληρου του Μοριά!
Στον λόφο που δεσπόζει πάνω από την αρχαία Κόρινθο βρίσκεται το μεγαλύτερο και καλύτερα οχυρωμένο κάστρο της Πελοποννήσου και ένα από τα σπουδαιότερα σε ιστορική σημασία της Ανατολικής Μεσογείου.
Τον Ακροκόρινθο και να θέλεις να τον προσπεράσεις δεν γίνεται. Το γυμνό του βραχοβούνι εισβάλλει αποφασιστικά στο οπτικό σου πεδίο κάθε φορά που οδηγείς στην εθνική Κορίνθου-Τριπόλεως. Σου παίρνει τα μάτια από το τιμόνι και άθελά σου καρφώνεσαι στο κάστρο του, επιβλητικό καθώς δεσπόζει πάνω στην ακρώρεια. Κι όταν προβάλλει τις δαντελωτές πολεμίστρες του κόντρα στον ήλιο ακτινοβολώντας το φως της αιώνιας πέτρας, η διάθεση ανεβαίνει και σκέφτεσαι πως αξίζει τον κόπο να πας κοντά. Ομως ακόμα κι όταν αυτό σκοτεινιάζει βλοσυρό, κάτω από τον γκρίζο ουρανό και νομίζεις πως σου σφίγγει την καρδιά, ακόμα και τότε, μια κρυφή, γεμάτη μυστήριο γοητεία σε έλκει σαν μαγνήτης κοντά του.
Οπως και να 'χει γρήγορα θα καταλάβεις πως τελικά είναι αυτό που σε παρατηρεί όταν βιγλίζει στον θαλασσινό ορίζοντα και είναι αυτό που σε επιλέγει όταν σφηνώνεται επίμονα στη λίστα των ταξιδιωτικών σου προτιμήσεων…
Και να σκεφθεί κανείς πως τα πρώτα έργα κατασκευής του άρχισαν απ' τους αρχαίους Κορίνθιους κατά τους κλασικούς χρόνους, που επέλεξαν τη φυσικά οχυρωμένη θέση του στην κορφή λόφου -575 μέτρα ψηλά από τη θάλασσα-, πάνω από την αρχαία πόλη της Κορίνθου. Ωστόσο, οι Κορίνθιοι δεν ήταν οι μόνοι που ενδιαφέρθηκαν για τούτο το θρυλικό οχυρό. Αργότερα οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Φράγκοι, οι Ενετοί, οι Τούρκοι και όσοι πέρασαν από εδώ, επωφελήθηκαν από την ύπαρξη του ισχυρού βιγλάτορα ενισχύοντας τις επάλξεις του με νέες ντάπιες και προμαχώνες.
Ο αυτοκινητόδρομος φτάνει έως την είσοδο. Με την πρώτη ματιά θα εντυπωσιαστείς από την εξωτερική όψη των στιβαρών τειχών που ορθώθηκαν τον Μεσαίωνα και στηρίχθηκαν πάνω στα αρχαία.
Στη συνέχεια, θα ανηφορίσεις με προσμονή τα απότομα σκαλοπάτια και θα περάσεις εύκολα τις τρεις πύλες για να μπεις στο εσωτερικό του. Από εδώ και πέρα το λιθόστρωτο καλντερίμι θα μετρά ένα ένα τα ανηφορικά βήματά σου και την κοφτή ανάσα σου. Κάποια στιγμή θα γίνει μονοπάτι και όσο ψηλότερα ανεβαίνεις, οι μεσαιωνικές πέτρες θα δίνουν ολοένα τη σκυτάλη στους θάμνους και στις χορταριασμένες εξοχές, αποκαλύπτοντας έναν ανόθευτο «εντός των τειχών» φυσικό χώρο όπου τα έργα των ανθρώπων φυλάχτηκαν για αιώνες.
Ανεβαίνοντας θα συναντήσεις κοντά στο μονοπάτι, την τρίκλιτη ενετική βασιλική του Αγίου Δημητρίου, έπειτα τζαμιά με μιναρέδες, κρήνες, απομεινάρια κτισμάτων από όλες τις χρονικές περιόδους, μέχρι να φτάσεις στην κορφή όπου θα βρεις τα θεμέλια του αρχαίου ναού της Αφροδίτης.
Το θέαμα που θα αντικρίσεις από εδώ δικαιολογεί πλήρως τον θαυμασμό του αρχαίου Ελληνα γεωγράφου Στράβωνα για τον Ακροκόρινθο. Η θέα είναι ανυπέρβλητη, ενώ η διαύγεια στην ατμόσφαιρα θα βοηθήσει να ατενίσεις χωρίς δυσκολία τον Κορινθιακό και τον Σαρωνικό Κόλπο με τα νησιά τους, τις σιλουέτες των βουνών της Στερεάς Ελλάδας και στον Νότο, τα βουνά της Αργολίδας. Κάποιοι υποστηρίζουν πως διακρίνεται ακόμα ο Λυκαβηττός και η Ακρόπολη! Αυτό όμως, μάλλον θα αφορά άλλες εποχές, πριν εμφανιστούν τα εργοστάσια του Θριάσιου Πεδίου…
Το άπαρτο και ζηλεμένο φυσικό οχυρό του Ακροκόρινθου τυλίγεται στην αχλύ του θρύλου από την απαρχή του χρόνου. Δίπλα στις αιώνιες πέτρες των τειχών, θα βρεις την πηγή Ανω Πειρήνη με δύο υπόγειους θολωτούς χώρους. Το όνομά της οφείλεται στη μυθική Πειρήνη, η οποία μετά τον χαμό του γιου της Κεχρία από τα βέλη της θεάς Αρτεμης, δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα αστείρευτα δάκρυά της και να σταματήσει τον απαρηγόρητο θρήνο της. Οι θεοί τη μεταμόρφωσαν σε πηγή ιερή και την πρόσφεραν σαν δώρο ανεκτίμητο στους Κορίνθιους. Το όνομά της έχει συνδεθεί με το φτερωτό άτι, τον μυθικό Πήγασο.
Αυτή η εποχή, πριν ακόμη ξεκινήσουν οι μεγάλες ζέστες που αποθαρρύνουν για εξερευνήσεις διαρκείας, είναι η καταλληλότερη για να επισκεφθείτε τον ανοιξιάτικο Ακροκόρινθο. Ενα παγούρι με νερό, κατάλληλα παπούτσια για περπάτημα, καπέλο, χαλαρά ρούχα και ετοιμαστείτε για μια ατέρμονη βουτιά στην ιστορία.
Ο χώρος είναι ανοικτός καθημερινά 8 π.μ. με 6 μ.μ. και η είσοδος είναι ελεύθερη, πληροφορίες 27410 31266.
Fast Info
Οι καταστροφές των ναζί
Στα 120 χρόνια ζωής της Διώρυγας της Κορίνθου η μεγαλύτερη διακοπή στη λειτουργίας της έγινε το 1944, όταν οι Γερμανοί, κατά την αποχώρησή τους, ανατίναξαν τα πρανή, τη γέφυρα και έριξαν μέσα στη διώρυγα τα βαγόνια του τραίνου. Οι εργασίες καθαρισμού και αποκατάστασης διήρκεσαν πέντε χρόνια (1944-1949).
Πώς θα χάναμε την Αίγινα
Το 307 π.Χ. ο Δημήτριος ο Πολιορκητής έφερε Αιγύπτιους μηχανικούς να μελετήσουν την πιθανότητα διάνοιξης του Ισθμού, οι οποίοι κατόπιν μελετών αποφάνθηκαν ότι η διαφορά της στάθμης των νερών του Κορινθιακού Κόλπου με αυτών του Σαρωνικού ήταν τέτοια που η διάνοιξη της διώρυγας θα προκαλούσε υπερχείλιση του Σαρωνικού και τον καταποντισμό των νησιών του.
Τραγικό τέλος
Από τις επάλξεις του Ακροκόρινθου πέφτοντας με τ' άλογό του αυτοκτόνησε ο άρχοντας Λέοντας Σγουρός, προκειμένου να μη συλληφθεί από τους Φράγκους που πολιορκούσαν το κάστρο (1208 μ.Χ.).
Αγρια λεηλασία
Οταν ο Ρωμαίος στρατηγός Μόμμιος κατέλαβε την Κόρινθο, πλήθος αμύθητων θησαυρών και καλλιτεχνικών δημιουργημάτων μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Πολλά από αυτά, έργα ανυπολόγιστης αξίας, καταστράφηκαν από τους άξεστους Ρωμαίους λεγεωνάριους. Κατά τον Στράβωνα «τα πλείστα και άριστα» έργα τέχνης που στόλιζαν τη Ρώμη προέρχονταν από τη λεηλασία της Κορίνθου!
http://www.ethnos.gr