Ιδού εγώ καταντικρύ
του μελανού φορέματος των από-φασισμένων
Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον εστί
Του Γιάγκου Ανδρεάδη
Στους στίχους που βρίσκονται κάτω από τον τίτλο του άρθρου αυτού η λέξη αποφασισμένων που είναι ακέραιη στο κείμενο του ποιητή χωρίζεται ως υπογράμμιση του φασισμό, «καταντικρύ» στον οποίο τάσσεται o ο δημιουργός του Άξιον εστί με το έργο του.
Ο συνειρμός ξεκινά από την πρόσφατη τοποθέτηση της Χρυσής Αυγής που, αφαιρώντας τα αντιμνημονιακό προσωπείο της, τάχθηκε με ενθουσιασμό υπέρ του κλεισίματος της ΕΡΤ. Το μαύρο των τηλεοράσεων ήρθε κι έδεσε αρμονικά με τις ιδέες, τα ενδύματα και τα σύμβολα των ναζιστών. Επιδημία μαυρίλας που γίνεται ακόμα πιο έντονη, όταν, κάνοντας ζάπιγκ, περνάμε στο έγχρωμο κιτς των ιδιωτικών καναλιών, τα οποία με λίγες, ελάχιστες, εξαιρέσεις λες κι έχουν βαλθεί να μας κάνουν να νοσταλγήσουμε ακόμα και τα στραβά της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.

Ποια όμως θα μπορούσαν να είναι τα επιχειρήματα όσων δηλώνοντας ή και όντως πιστεύοντας πως δεν έχουν σχέση με τον νεο-ναζισμό προωθούν ή ανέχονται τη συμπόρευση μαζί του σε μια σειρά από θέματα; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα μπορούσε να δοθεί και από τον χώρο της τέχνης που κάποτε -κάποτε βλέπει την πολιτική με μάτια πιο καθαρά από αυτά των πολιτικών. Η ταινία « Η υπόθεση Ματτέι» του 1972, σε σκηνοθεσία Φράνκο Ρόσσι, μας μιλά για την σημαντική ζωή και τον τραγικό θάνατο -σε αεροπορικό δυστύχημα που πιθανότατα ήταν δολοφονία - του ανθρώπου που δημιούργησε την Εθνική Εταιρεία Καυσίμων της Ιταλίας, σπάζοντας το μονοπώλιο των Επτά Αδελφών και συνάπτοντας, αν και Χριστιανοδημοκράτης, σχέσεις συνεργασίας με την ΕΣΣΔ. Όταν ο Ματτέι -που ερμήνευε στην ταινία ο μεγάλος Τζιαν Μαρία Βολοντέ- ρωτήθηκε γιατί δεν διστάζει να συνεργάζεται και με φασίστες, απάντησε: «Τους χρησιμοποιώ όπως ένα ταξί από το οποίο κανείς κατεβαίνει μόλις κάνει τη δουλειά του».
Ρήματα καυχήσεως, θα έλεγε ο δικός μας Καβάφης, ενός ανθρώπου που είχε μεθύσει από την αίσθηση παντοδυναμίας του. Που δεν τον εμπόδισαν να πεθάνει από το χέρι αυτών που αψήφησε ή/και αυτών που νόμισε ότι μπορούσε να ελέγξει εύκολα. Η μεταφορά του ταξί είναι πραγματικά πολύ εύγλωττη: Μας μιλάει για κάποιον που νομίζει ότι μπορεί να δίνει εντολές στον ύποπτο ή και εγκληματικό οδηγό του ξεχνώντας ότι ουσιαστικά αυτός που οδηγεί είναι άλλος. Ώσπου έρχεται η ώρα που πρέπει να πληρώσει το κόμιστρο που κάποτε μπορεί να είναι και η ίδια η ζωή του.
Η ζωή των ανθρώπων. Ή μήπως αυτό που νομίζουμε ότι είναι η ζωή των άλλων και όχι η δική μας; Η ζωή των πολλών άλλων που νομίζουμε ότι δικαιούμαστε να την οδηγήσουμε σε σκοτεινές και δήθεν σωτήριες διαδρομές; Στην περίπτωσή μας αυτό που κρίνεται από την ορθή επιλογή της διαδρομής και από την ακριβή εκτίμηση του κόμιστρου είναι η ζωή ενός ολόκληρου λαού.αΥΓαΥΓΉΑ