Πορεία αιώνων, σύμβολο αρχαίου
πολιτισμού, αρχιτεκτονικό ιδίωμα, αντικείμενο καλλιτεχνικής έκφρασης,
κομμάτι της γης. Είναι οξύμωρο κάτι τόσο διαχρονικό να λαμβάνεται ως
περιοδική τάση. Αλλά αυτή είναι η γοητεία του μαρμάρου: να ανανεώνει
συνεχώς τον παγιωμένο χαρακτήρα του και δύσκολα να χάνει τον θρόνο του.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 17/06/2013 11:52
«The Secret Garden» της Zaha Hadid για την Citco
Με πρώτους διδάξαντες, λοιπόν. τον Ικτίνο, τον Καλλικράτη και το Φειδία εμφανίζονται σε κάθε εποχή και σε κάθε καλλιτεχνικό ρεύμα άξιοι συνεχιστές της δυναμικής που εμπεριέχει το μάρμαρο. Ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις, ο ικανότερος, όπως λέγεται, αρχιτέκτονας και μηχανικός του 6ου αιώνα, μαζί με τον Ισίδωρο από τη Μίλητο ξεκίνησαν το κτίσιμο του ναού το 532 – με διαταγή του Ιουστινιανού Α – μετά τις μεγάλες φθορές που υπέστη και ολοκληρώθηκε το 537. Η διακόσμηση του βασίστηκε στο λευκό και πρασινωπό διάστικτο μάρμαρο, στα μαρμάρινα κιονόκρανα αλλά και την επιτοίχια επένδυση με πολύχρωμα μάρμαρα, ζωγραφισμένα από τούς πιο επιδέξιους ζωγράφους. Μεγάλες δόξες έζησε το μάρμαρο και την εποχή της Αναγέννησης τότε που η τέχνη αποδεσμεύτηκε από το θρησκευτικό δογματισμό και επιδίωκε την αναβιώση του μεγαλείο της αρχαιότητας. Το µάρµαρο είναι ξανά το υλικό για την έµπνευση και καλλιτεχνική δηµιουργία στη ∆ύση με κύριο εκπρόσωπο τον Μιχαήλ Άγγελος και τα έργα του ∆αβίδ και και Πιετά.
Χρόνια
αργότερα, το 1929, ο μεγάλος αρχιτέκτονας Ludwig Mies van der Roh θα
απογειώσει το μάρμαρο αναδεικνύοντας το πρωταγωνιστή στο καθηλωτικό
γερμανικό περίπτερο για τη Διεθνή Έκθεση της Βαρκελώνης. Η ελληνική
συμβολή σε αυτό προέρχεται από την Τήνο και το πράσινο μάρμαρο της το
οποίο αξιοποίησε ο αρχιτέκτονας. Από την σχολή του Μπαουχάους και ο
αρχιτέκτονας Βάλτερ Γκρόπιους ο οποίος ολοκλήρωσε το 1961 την κτίριο της
Αμερικάνικης Πρεσβείας στην Αθήνα βασισμένο στην αρχιτεκτονική του
Παρθενώνα και χρησιμοποιώντας πεντελικό μάρμαρο. Ενώ στο design, στα
μέσα της δεκαετίας του ’50 ο Eero Saarinen αποπειράται να αποκόψει την
ταύτιση του μαρμάρου με την κλασική αισθητική παρουσιάζοντας την σειρά
Pedestral όπου μια μαρμάρινη, στρογγυλή επιφάνεια συνοδευόταν από βάση
αλουμινίου συνθέτοντας ένα απόλυτα μοντέρνο τραπέζι. Κάτι που αποδεικνύεται και σε μια βόλτα στην πόλη μας. Το μάρμαρο απαντάται στην ιστορική πλατεία Συντάγματος αλλά και στην hi-tech μορφή της υπό την μορφή περσίδων στην πρόσοψη του κτιρίου της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.
Από την Τήνο στο Μιλάνο
Ο σπουδαιότερος γλύπτης της αρχαιότητας, ο Φειδίας, κατά την παράδοση πήγε στην Τήνο και δίδαξε την τέχνη του και τα µυστικά της. Η µεγαλύτερη ανάπτυξη της Τέχνης του µαρµάρου, όµως, συνέβη µετά την Ελληνική Επανάσταση, το 1830, οπότε η Τήνος εξελίχθηκε στο µεγαλύτερο κέντρο µαρµαρογλυπτικής στην Ελλάδα, αλλά και σε ένα από τα µεγαλύτερα όλου του κόσµου. Το ξακουστό και µοναδικό µάρµαρο Τήνου, λευκό και πράσινο, χρησιµοποιήθηκε και εξακολουθεί να αποτελεί µια από τις πρώτες επιλογές για την επένδυση µνηµείων και αρχιτεκτονηµάτων. ∆εν προκαλεί, άλλωστε, εντύπωση ότι χρησιµοποιήθηκε στα Ανάκτορα του Buckingham και στο Μουσείο του Λούβρου.
Στο Μιλάνο εφέτος η τέχνη του μαρμαρογλύπτη εκπροσώπησαν δυο κυρίες η Zaha Hadid και η Patricia Urquiola υπενθυμίζοντας μας ότι κάτι τόσο δεδομένο όσο ο χαρακτήρας του μαρμάρου μπορεί να πάρει νέα τροπή μέσα από σύγχρονα μέσα και τεχνικές.
«Στο παρελθόν, οι καλλιτέχνες σκάλιζαν. Σήμερα, ο σχεδιαστής, με δεξιότητες τεχνίτη και τις τεχνολογικές καινοτομίες, μπορεί να εντυπώσει φόρμες, λειτουργίες και όραμα πάνω στο μάρμαρο» θα πει η Zaha Hadid με αφορμή τη συνεργασία της με την εταιρεία Citco. Αίσθηση είχε προκαλέσει το περσινό της project για την Citco, πάλι στο Μιλάνο, «The Secret Garden» όπου πραγματικά σμιλεύει το μάρμαρο δίνοντας του πτυχές που μόνο το χαρτί θα φανταζόταν κανείς πως θα μπορούσε να πάρει αλλά και κυματισμούς που παραπέμπουν σε κρεμώδες ή άλλο εύπλαστο υλικό. Μια φουτουριστική διάσταση σε ένα φαινομενικά σκληρό υλικό που το έχουμε συνηθίσει σε αυστηρές γραμμικές φόρμες και που μετατρέπει ένα απλό τραπέζι σε αντικείμενο τέχνης (βλ. τραπέζι Mercury).
Από την άλλη, η Patricia Urquiola διατηρεί σταθερή τη συνεργασία της με την εταιρεία Βudri από το 2008. Το εφετινό project της Earthquake 5.9 είχε σαν αφορμή το σεισμό στην περιοχή Emilia τον Μαΐο του 2012 που έπληξε πολλές επιχειρήσεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της Budri. Η συλλογή αυτή από έπιπλα και επενδύσεις μαρμάρου και όνυχα δημιουργήθηκε από τα εκατοντάδες θραύσματα μετά το σεισμό. Η δική της αρτιστίκ ματιά πραγματοποιήθηκε μέσα από μια επιτοίχια σύνθεση.
«Για να ασχοληθείς με το μάρμαρο, θα πρέπει να το ερωτευτείς. Για να του επιβληθείς, θα πρέπει να αποστασιοποιηθείς. Αφησα στην άκρη τις επιφυλάξεις μου και προσπάθησαν να καταλάβω τα όρια και τις δυνατότητές του ενός φαινομενικά καθαρού υλικού του οποίου η ομορφιά και η ταυτότητα, ωστόσο, προέρχονται ακριβώς από τις ορυκτές προσμείξεις που περιέχει και από τη διαδικασίας μεταμόρφωσης που αυτές υφίστανται. Γοητεύομαι από τη δυνατότητα τρισδιάστατης προβολής του μαρμάρου και επιδιώκω κατά την επεξεργασία του να μην έχω μεγάλες απώλειες όγκου αλλά και να επαναχρησιμοποιώ ο,τι περισσεύει. Κατά μία έννοια, το μάρμαρο είναι ένα από τα πρώτα ανακυκλώσιμα και ανακυκλωμένα υλικά της ιστορίας. Μου αρέσει να ανακαλύπτω τις δυνατότητες του φωτός στα διάφορα είδη μαρμάρων, αντιπαραθέτοντας υλικά με διαφορετικούς διαθλαστικούς, φωτεινούς δείκτες. Πρόκειται για μια μελέτη που ακόμη δεν έχω ολοκληρώσει και μου επιτρέπει να εφαρμόσω την ίδια μέθοδο εργασίας που χρησιμοποιώ στη δουλειά μου ως βιομηχανικός σχεδιαστής και στη συνέχεια στην αρχιτεκτονική κατασκευή». P.Urquiola
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου