Σε κλίμα κατάνυξης, όλο το νησί ετοιμάζεται για τη
μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης - Ήθη και έθιμα θ’ αναβιώσουν τις
επόμενες ημέρες σε κάθε γωνιά της Κύπρου. Μικροί και μεγάλοι θα
γιορτάσουν την Ανάσταση του Θεανθρώπου.
ΣΗΜΕΡΑ Μεγάλο Σάββατο, από νωρίς θ’ αρχίσουν οι προετοιμασίες για την Ανάσταση. Πρώτο μέλημα είναι το μάζεμα των ξύλων για το άναμμα της «Λαμπρατζιάς»
Ανάσταση..., μέρα σημαδιακή για τη Χριστιανoσύνη και τον Ελληνισμό. «Μέρα λαμπρή, μέρα γιορτή, μέρα λουλουδιασμένη»... μέρα λουσμένη στο φως και την άνοιξη, μια μέρα χαράς και ελπίδας.
Το νόημα της Ανάστασης συνδέθηκε στενά με την Ανάσταση του Ελληνισμού αλλά και με την Ανάσταση της Φύσης.
Κι εμείς σήμερα στην Κύπρο προσμένουμε την ώρα που οι καμπάνες θα κτυπήσουν χαρμόσυνα φέρνοντας το μήνυμα της Ανάστασης της μικρής μας πατρίδας.
Το Πάσχα ήταν η μεγάλη γιορτή των Εβραίων που είχε καθιερωθεί σ' ανάμνηση της εξόδου τους από την Αίγυπτο και ιδιαίτερα της διάβασής τους από την Ερυθρά Θάλασσα. Η λέξη Πάσχα αποτελεί ελληνική απόδοση της εβραϊκής λέξης pasah που σημαίνει διάβαση. Κι αυτή αποτελεί μεταφορά στην εβραϊκή θρησκεία παλιάς σχετικής γιορτής των Αιγυπτίων που λεγόταν pisah (=διάβαση) και σχετιζόταν με τη διάβαση του Ηλίου από τον Ισημερινό. Σ΄ εμάς τους χριστιανούς το Πάσχα σχετίστηκε με την Ανάσταση του Χριστού και σαν τέτοιο το γιορτάζουμε.
Πάσχα λοιπόν η εβραϊκή αλλά και εκκλησιαστική λέξη που έχει εισαχθεί στη δική μας παράδοση. «Πάσχα των Ελλήνων», «Πάσχα των πιστών», «Πάσχα Μέγα», «Πάσχα Πανσεβάσμιο». Λαμπρή ή Λαμπρά η ελληνική λέξη που γεμίζει την Εκκλησιαστική Υμνογραφία. «Εορτή και πανήγυρις Λαμπρά...». Αλλά και λαμπροφόρος είναι ο χαρακτηρισμός της μεγάλης αυτής Μέρας.
Ανάσταση όμως είναι η λέξη που πήρε ο λαός από την Εκκλησία και της έδωσε νόημα μεγάλο, είναι δε το αποκορύφωμα του όλου γιορτασμού και δίκαια πήρε τη μεγαλύτερη μερίδα των εκδηλώσεων των ημερών αυτών, αλλά και γενικά απ' όλες τις γιορτές μας.
Η προετοιμασία των νοικοκυριών
Οι προετοιμασίες για το Πάσχα ξεκινούν από το Σάββατο του Λαζάρου.
Οι μεγάλοι θυμούνται μικρούς να τριγυρνούν από σπίτι σε σπίτι για να «πουν» τον Λάζαρο ή το τραγούδι του Λαζάρου. Σαν αμοιβή, προσφέρονταν στα παιδιά αβγά -προϊόν άφθονο στα σπίτια, ειδικά τα παλαιότερα χρόνια-, αφού η νηστεία των ημερών δεν ευνοούσε την κατανάλωσή τους. Τα αβγά ήταν χρήσιμα, γιατί άλλα θα «κοκκίνιζαν» και άλλα θα γίνονταν «φουκός», δηλαδή γέμιση για τις φλαούνες.
Στα χωριά της Κερύνειας τα μεγαλύτερα παιδιά πήγαιναν στη θάλασσα και έβγαζαν «πογιά», ένα είδος βρύων που φυτρώνουν στους βράχους που σκεπάζονται από τη θάλασσα και που έχουν την ιδιότητα να βγάζουν χυμό τέτοιο, που να βάφουν τα αβγά σε χρώμα βαθύ κόκκινο.
Οι προετοιμασίες για την Ανάσταση
ΟΠΩΣ παλαιότερα, έτσι και σήμερα, Μεγάλο Σάββατο, από νωρίς θ’ αρχίσουν οι προετοιμασίες για την Ανάσταση. Πρώτο μέλημα είναι το μάζεμα των ξύλων για το άναμμα της «Λαμπρατζιάς», στην αυλή της εκκλησίας.
Ο συναγωνισμός για το ποιος θα φέρει το πιο μεγάλο ξύλο, «τον κούζαλο», ακόμη υπάρχει, γιατί η μεγάλη φωτιά πρέπει να διαρκέσει μέχρι πρωίας. Γύρω στα μεσάνυκτα θα χτυπήσουν οι καμπάνες χαρμόσυνα και στην εκκλησία πρέπει να βρίσκονται όλοι. Στις… παλιές καλές εποχές, όπως λένε όσοι τα έζησαν, ο παπάς ρωτούσε πριν ν’ αρχίσει τη λειτουργία αν όλοι ήσαν παρόντες. Σε περίπτωση που κάποιος απουσίαζε, τότε έστελνε κάποιον να τον φωνάξει. Με το «Δεύτε λάβετε φως» όλοι ανάβουν τις λαμπάδες τους από το Άγιο Φως, για ν΄ ακολουθήσουν τη λιτανεία γύρω από την εκκλησία.
Μετά τη λειτουργία οι πιστοί μαζεύονται γύρω από τη «Λαμπρατζιά», όπου οι ευχές, τα αστεία και τα πειράγματα παίρνουν και φέρνουν. Οι γιορτάρηδες της ημέρας συνήθιζαν παλαιότερα να κερνούν όλο τον κόσμο με τη φρέσκια φλαούνα, τη ζιβανία και το κρασί που ευλογήθηκαν πιο πριν μέσα στην εκκλησία. Ακολούθως, στο σπίτι όλη η οικογένεια απολαμβάνει μέχρι και σήμερα τη ζεστή σούπα, την αβγολέμονη και τη βραστή κότα, ενώ δεν λείπουν από το τραπέζι τα κόκκινα αβγά και οι φλαούνες.
Τα παιχνίδια της Λαμπρής
ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ της Λαμπρής έχουν την τιμητική τους αύριο Κυριακή, αλλά και τη Δευτέρα του Πάσχα. Μετά τη λειτουργία της Αγάπης την Κυριακή του Πάσχα, η αυλή της εκκλησίας φιλοξενεί τους πιστούς που ετοιμάζουν τα «λαμπριάτικα παιχνίδια» που έφτασαν στις μέρες μας ακόμη και από τα αρχαία χρόνια, κρατώντας την παράδοση κόντρα στον χρόνο. Ένα από αυτά «οι σούσες» ή οι «κούνιες», που συνοδεύονται όπως τα περισσότερα παιχνίδια από τραγούδι:
«Θεέ μου να 'ρταν οι Λαμπρές να κρεμαστούν οι σούσες, τζαι να γεμώσουν τα στενά ούλλον μαυρομματούσες».
Τα παιχνίδια συνεχίζονται μέχρι και το απόγευμα. Ένα από τα διασκεδαστικά παιχνίδια είναι το διτζίμιν, το οποίο πήρε την ονομασία του από το ρήμα «δοκιμάζω». Το διτζίμιν είναι μια μεγάλη πέτρα που δεν έχει εύκολο πιάσιμο λόγω του όγκου, σχήματος και βάρους. Αυτός που θα καταφέρει να σηκώσει την πέτρα και να την κρατήσει πιο ψηλά είναι και ο νικητής και ο δυνατότερος του χωριού ή της κοινότητας. Άλλα παιχνίδια είναι τα «τριάππηδκια, το «σιοινίν», οι «σακουλοδρομίες», οι «γαϊδουροδρομίες», η «συτζιά», η «Βασιλιτζιά», ο «ζίζυρος» και πολλά άλλα.
Νέοι και νέες κάθονται στο έδαφος για να παίξουν το «αβκά αβκά γοράζω τα», κάνοντας έναν κύκλο. Αυτός που επιλέγεται να μείνει εκτός κύκλου, κρατά ένα μαντίλι, η άκρη του οποίου είναι δεμένη σε κόμπο, γυρνά γύρω-γύρω στην εξωτερική πλευρά του κύκλου τραγουδώντας: «Αβκά-αβκά γοράζω τα, γοράζω τα πουλώ τα, του θκειού μου του κολόκα, που κάμνει κολοκούθκια τζαι τρων τα κοπελλούθκια!». Κατά τη διάρκεια του τραγουδιού και κάνοντας τον γύρο, αφήνει το μαντίλι πίσω από κάποιον από τους καθήμενους. Αν αυτός το αντιληφθεί, παίρνει το μαντίλι και τον κυνηγά, χτυπώντας τον με τον κόμπο του μαντιλιού στην πλάτη. Αν ο καθήμενος δεν το πάρει χαμπάρι, τότε κυνηγιέται με τον ίδιο τρόπο.
http://www.sigmalive.com
ΣΗΜΕΡΑ Μεγάλο Σάββατο, από νωρίς θ’ αρχίσουν οι προετοιμασίες για την Ανάσταση. Πρώτο μέλημα είναι το μάζεμα των ξύλων για το άναμμα της «Λαμπρατζιάς»
Ανάσταση..., μέρα σημαδιακή για τη Χριστιανoσύνη και τον Ελληνισμό. «Μέρα λαμπρή, μέρα γιορτή, μέρα λουλουδιασμένη»... μέρα λουσμένη στο φως και την άνοιξη, μια μέρα χαράς και ελπίδας.
Το νόημα της Ανάστασης συνδέθηκε στενά με την Ανάσταση του Ελληνισμού αλλά και με την Ανάσταση της Φύσης.
Κι εμείς σήμερα στην Κύπρο προσμένουμε την ώρα που οι καμπάνες θα κτυπήσουν χαρμόσυνα φέρνοντας το μήνυμα της Ανάστασης της μικρής μας πατρίδας.
Το Πάσχα ήταν η μεγάλη γιορτή των Εβραίων που είχε καθιερωθεί σ' ανάμνηση της εξόδου τους από την Αίγυπτο και ιδιαίτερα της διάβασής τους από την Ερυθρά Θάλασσα. Η λέξη Πάσχα αποτελεί ελληνική απόδοση της εβραϊκής λέξης pasah που σημαίνει διάβαση. Κι αυτή αποτελεί μεταφορά στην εβραϊκή θρησκεία παλιάς σχετικής γιορτής των Αιγυπτίων που λεγόταν pisah (=διάβαση) και σχετιζόταν με τη διάβαση του Ηλίου από τον Ισημερινό. Σ΄ εμάς τους χριστιανούς το Πάσχα σχετίστηκε με την Ανάσταση του Χριστού και σαν τέτοιο το γιορτάζουμε.
Πάσχα λοιπόν η εβραϊκή αλλά και εκκλησιαστική λέξη που έχει εισαχθεί στη δική μας παράδοση. «Πάσχα των Ελλήνων», «Πάσχα των πιστών», «Πάσχα Μέγα», «Πάσχα Πανσεβάσμιο». Λαμπρή ή Λαμπρά η ελληνική λέξη που γεμίζει την Εκκλησιαστική Υμνογραφία. «Εορτή και πανήγυρις Λαμπρά...». Αλλά και λαμπροφόρος είναι ο χαρακτηρισμός της μεγάλης αυτής Μέρας.
Ανάσταση όμως είναι η λέξη που πήρε ο λαός από την Εκκλησία και της έδωσε νόημα μεγάλο, είναι δε το αποκορύφωμα του όλου γιορτασμού και δίκαια πήρε τη μεγαλύτερη μερίδα των εκδηλώσεων των ημερών αυτών, αλλά και γενικά απ' όλες τις γιορτές μας.
Η προετοιμασία των νοικοκυριών
Οι προετοιμασίες για το Πάσχα ξεκινούν από το Σάββατο του Λαζάρου.
Οι μεγάλοι θυμούνται μικρούς να τριγυρνούν από σπίτι σε σπίτι για να «πουν» τον Λάζαρο ή το τραγούδι του Λαζάρου. Σαν αμοιβή, προσφέρονταν στα παιδιά αβγά -προϊόν άφθονο στα σπίτια, ειδικά τα παλαιότερα χρόνια-, αφού η νηστεία των ημερών δεν ευνοούσε την κατανάλωσή τους. Τα αβγά ήταν χρήσιμα, γιατί άλλα θα «κοκκίνιζαν» και άλλα θα γίνονταν «φουκός», δηλαδή γέμιση για τις φλαούνες.
Στα χωριά της Κερύνειας τα μεγαλύτερα παιδιά πήγαιναν στη θάλασσα και έβγαζαν «πογιά», ένα είδος βρύων που φυτρώνουν στους βράχους που σκεπάζονται από τη θάλασσα και που έχουν την ιδιότητα να βγάζουν χυμό τέτοιο, που να βάφουν τα αβγά σε χρώμα βαθύ κόκκινο.
Οι προετοιμασίες για την Ανάσταση
ΟΠΩΣ παλαιότερα, έτσι και σήμερα, Μεγάλο Σάββατο, από νωρίς θ’ αρχίσουν οι προετοιμασίες για την Ανάσταση. Πρώτο μέλημα είναι το μάζεμα των ξύλων για το άναμμα της «Λαμπρατζιάς», στην αυλή της εκκλησίας.
Ο συναγωνισμός για το ποιος θα φέρει το πιο μεγάλο ξύλο, «τον κούζαλο», ακόμη υπάρχει, γιατί η μεγάλη φωτιά πρέπει να διαρκέσει μέχρι πρωίας. Γύρω στα μεσάνυκτα θα χτυπήσουν οι καμπάνες χαρμόσυνα και στην εκκλησία πρέπει να βρίσκονται όλοι. Στις… παλιές καλές εποχές, όπως λένε όσοι τα έζησαν, ο παπάς ρωτούσε πριν ν’ αρχίσει τη λειτουργία αν όλοι ήσαν παρόντες. Σε περίπτωση που κάποιος απουσίαζε, τότε έστελνε κάποιον να τον φωνάξει. Με το «Δεύτε λάβετε φως» όλοι ανάβουν τις λαμπάδες τους από το Άγιο Φως, για ν΄ ακολουθήσουν τη λιτανεία γύρω από την εκκλησία.
Μετά τη λειτουργία οι πιστοί μαζεύονται γύρω από τη «Λαμπρατζιά», όπου οι ευχές, τα αστεία και τα πειράγματα παίρνουν και φέρνουν. Οι γιορτάρηδες της ημέρας συνήθιζαν παλαιότερα να κερνούν όλο τον κόσμο με τη φρέσκια φλαούνα, τη ζιβανία και το κρασί που ευλογήθηκαν πιο πριν μέσα στην εκκλησία. Ακολούθως, στο σπίτι όλη η οικογένεια απολαμβάνει μέχρι και σήμερα τη ζεστή σούπα, την αβγολέμονη και τη βραστή κότα, ενώ δεν λείπουν από το τραπέζι τα κόκκινα αβγά και οι φλαούνες.
Τα παιχνίδια της Λαμπρής
ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ της Λαμπρής έχουν την τιμητική τους αύριο Κυριακή, αλλά και τη Δευτέρα του Πάσχα. Μετά τη λειτουργία της Αγάπης την Κυριακή του Πάσχα, η αυλή της εκκλησίας φιλοξενεί τους πιστούς που ετοιμάζουν τα «λαμπριάτικα παιχνίδια» που έφτασαν στις μέρες μας ακόμη και από τα αρχαία χρόνια, κρατώντας την παράδοση κόντρα στον χρόνο. Ένα από αυτά «οι σούσες» ή οι «κούνιες», που συνοδεύονται όπως τα περισσότερα παιχνίδια από τραγούδι:
«Θεέ μου να 'ρταν οι Λαμπρές να κρεμαστούν οι σούσες, τζαι να γεμώσουν τα στενά ούλλον μαυρομματούσες».
Τα παιχνίδια συνεχίζονται μέχρι και το απόγευμα. Ένα από τα διασκεδαστικά παιχνίδια είναι το διτζίμιν, το οποίο πήρε την ονομασία του από το ρήμα «δοκιμάζω». Το διτζίμιν είναι μια μεγάλη πέτρα που δεν έχει εύκολο πιάσιμο λόγω του όγκου, σχήματος και βάρους. Αυτός που θα καταφέρει να σηκώσει την πέτρα και να την κρατήσει πιο ψηλά είναι και ο νικητής και ο δυνατότερος του χωριού ή της κοινότητας. Άλλα παιχνίδια είναι τα «τριάππηδκια, το «σιοινίν», οι «σακουλοδρομίες», οι «γαϊδουροδρομίες», η «συτζιά», η «Βασιλιτζιά», ο «ζίζυρος» και πολλά άλλα.
Νέοι και νέες κάθονται στο έδαφος για να παίξουν το «αβκά αβκά γοράζω τα», κάνοντας έναν κύκλο. Αυτός που επιλέγεται να μείνει εκτός κύκλου, κρατά ένα μαντίλι, η άκρη του οποίου είναι δεμένη σε κόμπο, γυρνά γύρω-γύρω στην εξωτερική πλευρά του κύκλου τραγουδώντας: «Αβκά-αβκά γοράζω τα, γοράζω τα πουλώ τα, του θκειού μου του κολόκα, που κάμνει κολοκούθκια τζαι τρων τα κοπελλούθκια!». Κατά τη διάρκεια του τραγουδιού και κάνοντας τον γύρο, αφήνει το μαντίλι πίσω από κάποιον από τους καθήμενους. Αν αυτός το αντιληφθεί, παίρνει το μαντίλι και τον κυνηγά, χτυπώντας τον με τον κόμπο του μαντιλιού στην πλάτη. Αν ο καθήμενος δεν το πάρει χαμπάρι, τότε κυνηγιέται με τον ίδιο τρόπο.
http://www.sigmalive.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου