Βακχικό είδωλο θεανθρώπινων διαστάσεων

Στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων

Ποιος θα ήταν ο πιο κατάλληλος να ενσαρκώσει έναν ανθρωποποιημένο θεό; Φυσικά, ο Σάκης Ρουβάς, στο πρόσωπο του οποίου είδε τον ιδανικό Διόνυσο ο σκηνοθέτης της παράστασης.

Μια καινούργια θρησκεία - απειλή, μια νέα δύναμη που θέλει να επιβάλει τη δική της λατρεία, εισχωρεί στο μοναδικό έργο της αρχαιότητας, όπου ο Διόνυσος πρωταγωνιστεί ως ανθρωποποιημένος θεός, αποτυπώνοντας το δράμα του θεού, που είναι το δράμα του ανθρώπου, ενσαρκωμένος από ένα σύγχρονο ποπ είδωλο.

Με το τραγικό, το δραματικό και το θεατρικό στοιχείο να συνυπάρχουν, η τραγωδία του Ευριπίδη, «Βάκχες», παρουσιάζεται - στο πλαίσιο του 56ου Φεστιβάλ Φιλίππων Θάσου - από την καλλιτεχνική εταιρεία Αργώ, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη, στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, το Σάββατο 13 και την Κυριακή 14 Ιουλίου, στις 9.30, ξεκινώντας την περιοδεία της σε όλη την Ελλάδα.

Και ποιος θα ήταν ο πιο κατάλληλος να ενσαρκώσει έναν ανθρωποποιημένο θεό; Φυσικά, ο Σάκης Ρουβάς, στο πρόσωπο του οποίου είδε τον ιδανικό Διόνυσο ο σκηνοθέτης της παράστασης, ο οποίος εξηγεί για την επιλογή του: «Το πρόσωπο που θα υποδυθεί τον Διόνυσο, πρέπει να εκπροσωπεί το νέο, το τολμηρό, το ωραίο, αυτό που για τους σημερινούς θεατές μπορεί να γοητεύσει και να οδηγήσει “στην κυριαρχία της μουσικής επί του λόγου και της μέθης επί της λογικής”».

Τον ποπ καλλιτέχνη, που κάνει την πρώτη του θεατρική απόπειρα «βουτώντας κατευθείαν στα βαθιά», πλαισιώνουν καταξιωμένοι καλλιτέχνες με εμπειρία και γνώση στο αρχαίο δράμα, όπως η Ρούλα Πατεράκη, ο Δημήτρης Λιγνάδης, ο Γιάννης Καρατζογιάννης, η Γιώτα Βέη στο παραδοσιακό τραγούδι, αλλά και νέοι ταλαντούχοι ηθοποιοί, όπως η Μαρία Κίτσου (βραβείο Μελίνα Μερκούρη 2012) και ο Δημήτρης Πασσάς (αριστούχος Εθνικού Θεάτρου), ενώ στον Χορό συμμετέχουν 11 κορίτσια και 3 μουσικοί κρουστών, που αναδεικνύουν την πολυπολιτισμικότητα της παράστασης.

Σαν μια σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση

Με βασικό στοιχείο της σκηνοθεσίας ότι η μουσική, η «νέα, δρώσα μουσική», θα δονήσει το «εγκατεστημένο μόρφωμα», οι «Βάκχες», οι οποίες αποτελούν ένα από τα πληρέστερα και πιο ολοκληρωμένα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας,  μπορούν να αποδοθούν με τρόπο που να ανταποκρίνεται στα δεδομένα και τις ανάγκες της εποχής μας, όπου ο φόβος μπροστά στο καινούργιο και στις αβεβαιότητες που δημιουργούν τα νέα παγκόσμια δεδομένα, οδηγεί σε εσωστρέφειες και επικίνδυνους φανατισμούς.

Έτσι, ο μύθος μπορεί να λειτουργήσει - μέσω του ποιητικού λόγου - σαν μια σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση και στις συγκρούσεις που δημιουργούνται, όταν οι οργανωμένοι κοινωνικοί σχηματισμοί έρχονται αντιμέτωποι με την «εισβολή» νέων δεδομένων, ανθρώπων, δοξασιών και δυνάμεων στον κλειστό τους χώρο. Προσφέροντας μέρος των εσόδων της, η παράσταση υποστηρίζει με την πανελλαδική της περιοδεία τους σκοπούς του Συλλόγου φίλων παιδιών με καρκίνο «Ελπίδα» και το νέο του έργο, την Τράπεζα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών.

Για τη λατρεία ενός νέου θεού

Οι «Βάκχες» γράφτηκαν το 407 π.Χ., όταν ο Ευριπίδης βρισκόταν στην Πέλλα της Μακεδονίας, στην αυλή του βασιλιά Αρχέλαου, και σκηνοθετήθηκαν από τον γιο του, το 405 π.Χ., στην Αθήνα, ενώ διδάχθηκαν (παίχτηκαν) μετά τον θάνατό του, κερδίζοντας πρώτο βραβείο. Το έργο έχει γνήσια διονυσιακή υπόθεση, αφού εξιστορεί την έλευση του Βάκχου (Διονύσου) στη Θήβα.

Ο Διόνυσος, γιος του Δία και της κόρης του Κάδμου, Σεμέλης, φτάνει στη Θήβα με μορφή ανθρώπου, για να επιβάλει τη λατρεία του. Όταν οι κόρες του Κάδμου αμφισβητούν τη θεϊκή του καταγωγή, τις τρελαίνει  και, μετατρέποντας τις σε Μαινάδες, δηλαδή σε πιστές συντρόφους του, τις στέλνει στον Κιθαιρώνα. Ο Πενθέας, γιος της Αγαύης, αποφασίζει να στραφεί εναντίον τους. Συλλαμβάνει  τον Διόνυσο, ο οποίος ελευθερώνεται  και καταστρέφει το παλάτι με έναν σεισμό. Τότε, ο Πενθέας μεταμορφώνεται σε Μαινάδα και πηγαίνει στο βουνό να τις βρει. Όμως, εκείνες - με πρώτη τη μητέρα του - τον διαμελίζουν. Η Αγαύη επιστρέφει θριαμβευτικά, αλλά ο Κάδμος την κάνει να συνειδητοποιήσει την πράξη της. Το έργο κλείνει με τον Διόνυσο να εμφανίζεται ως θεός.

Ταυτότητα παράστασης

 

Μετάφραση: Γιάννης Λιγνάδης, σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης, σκηνικά - κοστούμια: Εύα Νάθενα, μουσική: Γιώργος Πούλιος, φωτισμοί: Φίλιππος Κουτσαφτής, βοηθός σκηνοθέτη: Βίκυ Βολιώτη, κρουστά: Μιχάλης Αφολαγιάν, παραγωγή: Θέατρο «Αργώ» Αιμιλία Υψηλάντη, διεύθυνση παραγωγής: Λευτέρης Πλασκοβίτης. Διανομή: Διόνυσος: Σάκης Ρουβάς, Τειρεσίας: Ρούλα Πατεράκη, Κάδμος: Γιάννης Καρατζογιάννης, Πενθέας: Δημήτρης Πασσάς, Θεράπων: Στέφανος Μουαγκέ, Α' Αγγελιοφόρος: Μιχάλης Αφολαγιάν, Β' Αγγελιοφόρος: Δημήτρης Λιγνάδης, Αγαύη: Μαρία Κίτσου. Χορός: Γιώτα Βέη (κορυφαία), Αντιγόνη Ψυχράμη, Άννα Μενενάκου, Λούσα Μαρσέλλου, Ευαγγελία Συριοπούλου, Ντάνη Γιαννακοπούλου, Δανάη Κατσαμένη, Ζαφειρία Δημητροπούλου - Delangel, Ιωάννα Κουντικέ, Ναταλί Ερνέστα, Γκρέις Νουοκέ. Μουσικοί κρουστών: Μιχάλης Αφολαγιάν, Σαμουήλ Ακίνολα, Στέφανος Μουαγκέ.

Πληροφορίες
Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων: Κρηνίδες - Καβάλα, τηλ.: 2510 51625. Η προπώληση των εισιτηρίων πραγματοποιείται στο Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών Δήμου Καβάλας (πρώην ΕΟΤ), στην Κεντρική Πλατεία της Καβάλας (τηλ.: 2510 620566), καθημερινά: 10:00 - 14:00 και 18:00 έως 21:00, ενώ τις ημέρες της παράστασης, θα γίνεται στο ταμείο του Αρχαίου Θεάτρου Φιλίππων, από τις 19:00. Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
gkoul@naftemporiki.gr