Ο Χ Ι

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

Των ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ, ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, ΕΥΑΝΝΑΣ ΒΕΝΑΡΔΟΥ

Για τι θα άξιζε να πει κάποιος «Οχι» σήμερα; Παραμονές της επετείου της 28ης Οκτωβρίου, καταξιωμένοι καλλιτέχνες και συγγραφείς μάς καλούν ν' αρνηθούμε το φόβο, την ευκολία, το λαϊκισμό, ν' αγωνιστούμε για την εθνική μας επιβίωση και αξιοπρέπεια, να δημιουργήσουμε αναχώματα στο ρατσισμό και το φασισμό, να ορθώσουμε ανάστημα απέναντι στη μνημονιακή πολιτική και την τηλεοπτική προπαγάνδα.

 
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ, συγγραφέας
Η νέα κατακλυσμική απολυταρχία είναι το υπερεθνικό κεφάλαιο, ο καταναλωτισμός, τα διεθνή και ντόπια ελεγχόμενα ΜΜΕ-ψιττακοί και τα σοφιστικέ, πανίσχυρα οπλικά συστήματα των ξένων δυνάμεων. Πόσο μπορείς στην πράξη (κι όχι μόνο λεκτικά) να πεις «Οχι» σε όλα αυτά; Ηταν κάπως πιο εύκολο να το αρθρώσεις, παλιότερα, ακόμα και στον πιο ισχυρό εισβολέα - είχες ελπίδες.

Τώρα, μη μπορώντας να εξαιρεθείς απ' την παγκοσμιοποίηση, απλώς δύνασαι να περιορίσεις το κακό, αλλά κάτι τέτοιο χρειάζεται εμπνευσμένες και περήφανες ηγεσίες, πατριωτισμό, ενότητα και ιδεαλιστικό όραμα. Αν λείπουν τα τρία απ' αυτά τα τέσσερα, ίσως και όλα, τότε δεν μπορείς να πεις κανένα «Οχι» - είσαι απλώς και αναπόφευκτα υποκλινέστατος δούλος, που υπακούει στα ξένα νεύματα.
Ζούμε, επομένως, μια Βαβυλωνία. Κι αν έχεις κατά νου, σε προσωπικό επίπεδο, ότι αυτό είναι το κυρίως πρόβλημα, αν το συνειδητοποιήσεις, τότε, εσύ, ως πολίτης, οφείλεις να φροντίσεις να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις της άνω τετράδας, ώστε να ειπωθεί, κάποια στιγμή, ένα περήφανο αλλά ρεαλιστικό κι όχι καταστροφικό «Οχι», που θα διασφαλίσει την επιβίωση, την ταυτότητα και την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού. Τα λοιπά είναι εμμονές και λαϊκισμός που θα μας οδηγήσουν, σιγά σιγά, από ήδη προτεκτοράτο, να γίνουμε πρωκτετοράτο.
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ, συνθέτης
Οχι στη θεωρία της εξίσωσης των δύο άκρων.
Οχι στους νεοφιλελέδες.
Οχι στο φόνο και όσους τον υποκινούν.
Οχι στα τσιράκια, όχι στην αρπαχτή, όχι στη χούντα των σουπερμάρκετ τέχνης, όχι στις δηλώσεις επωνύμων.
 
ΣΠΥΡΟΣ ΑΣΔΡΑΧΑΣ, ιστορικός
Οχι στην ασκούμενη από την κυβέρνηση πολιτική. Πρέπει να επέλθει η πλήρης ανατροπή της. Να διενεργηθούν αμέσως εκλογές. Το αποτέλεσμά τους θα χρεωθεί στην υπευθυνότητα των ψηφοφόρων.
ΛΥΔΙΑ ΚΟΝΙΟΡΔΟΥ, ηθοποιός
Οχι στην ιδιοτέλεια.
Οχι στην απομόνωση.
Οχι στην απληστία.
Οχι στη μισαλλοδοξία.
Οχι στο φόβο!
ΔΗΜΟΣ ΑΒΔΕΛΙΩΔΗΣ, σκηνοθέτης
Κάθε μάχη που δίνει ένας λαός για να προστατεύσει την αξιοπρέπειά του, τα διακαιώματά του και την αγάπη του προς την πατρίδα και τους δικούς του, είναι ιερός. Δεν θα πρέπει να ξεχνιέται ποτέ. Αλλά σήμερα δεν είναι δυνατόν να βάζουμε το στρατό να παρελαύνει. Μια παρέλαση αρμάτων είναι μια επίδειξη δύναμης, που σήμερα φαντάζει προκλητική. Φανερώνει έλλειψη ευαισθησίας, όταν άνθρωποι πεθαίνουν από πείνα ή αυτοκτονούν από χρέη. Σήμερα όλα επαναξιολογούνται. Η συνάθροιση ωστόσο του κόσμου την 28η Οκτωβρίου είναι κάτι το υπέροχο. Θα ήταν ωραίο λοιπόν να βλέπαμε εκείνη τη μέρα να παρελαύνουν μόνο τα νιάτα και να θυμόμαστε έτσι τον ηρωισμό, το υψηλό φρόνημα και την αξιοπρέπεια των Ελλήνων σε κρίσιμες στιγμές. Γιατί οι συναθροίσεις μας να εξαντλούνται στο ποδόσφαιρο; Οταν βγάζουμε τα απωθημένα μας;
Νομίζω πως σήμερα αξίζει να πει κανείς ένα μεγάλο «Οχι» στο φόβο. Διότι ο φόβος είναι η απουσία της συγκέντρωσης, της λογικής και της πραγματικής συμπόνοιας και αγάπης για τον εαυτό μας και τους άλλους. Ας πούμε ένα «Οχι» στην κούφια αντίσταση. Αντί να σηκώνουμε γροθιές, να φωνάζουμε και να ξηλώνουμε πλακάκια, καλύτερα να κάνουμε μια συνέλευση στη γειτονιά μας, για να βοηθήσουμε όσους έχουν ανάγκη, και να αποφασίσουμε για την τύχη μας μόνοι, αφού δεν υπάρχει κράτος. «Οχι» λοιπόν στη θεωρία. «Ναι» στην πράξη.
Οι διαδηλώσεις με πλακάτ και ντουντούκες είναι απλή εκτόνωση - και μετά πάλι απ' την αρχή. Οταν θέλεις πραγματικά να μιλήσεις, βγαίνεις στο δρόμο, ναι, αλλά σιωπηλά. Χωρίς να δώσεις αφορμή για κρατική βία.
Λέω λοιπόν «Οχι» στα φοβικά σύνδρομα. Να εκλείψει ο φόβος. Και στους πολιτικούς. Διότι ο πολιτικός αν κυριαρχείται από φόβο ή εμμονές, και καλές προθέσεις να έχει, δρα εντελώς αντιπατριωτικά. Μόνο αυτός που δεν φοβάται και αγαπά τον εαυτό του θα αγαπήσει και τους άλλους.
ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ, συγγραφέας
Οχι στην καπηλεία του «Οχι».
Οχι στα τεθωρακισμένα στις παρελάσεις.
Οχι στο παραλήρημα του facebook.
Οχι άλλες Χρυσηίδες.
Οχι άλλη καβαφολογία.
Οχι άλλοι Κασιδιάρηδες και Ζαρούλιες.
Οχι άλλα κουτσουρεμένα όνειρα και συντάξεις.
Οχι στην καταιγίδα της πληροφόρησης.
Οχι στα γκράφιτι που λερώνουν.
Οχι άλλες λίστες.
Οχι στο σημερινό υπουργό Πολιτισμού.
Οχι άλλα λουκέτα.
Οχι στην μπάλα ως ναρκωτικό.
ΟΛΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ, ηθοποιός
Οχι στην γκρίζα κουβέρτα που κάθε πρωί απειλεί να μας πλακώσει και να μας κάνει να ξεχάσουμε ποιος είμαι, τι θέλω, πού πάω.
ΜΑΡΩ ΔΟΥΚΑ, συγγραφέας
Είναι πάρα πολλά τα "Οχι" που θα λέγαμε. Οχι στον τρόμο που μας παραλύει και μας εμποδίζει να σκεφτούμε πιο τολμηρά και πιο υπεύθυνα. Αυτό που μας χαρακτηρίζει ως κοινωνία είναι ο τρόμος με τον οποίο μας έχουν διαποτίσει. Και δυσκολεύεται η ελληνική κοινωνία να καταλάβει σε τι κατάσταση έχει βρεθεί και δεν δείχνει πρόθυμη να διακυβεύσει το παραμικρό.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ, ζωγράφος
Είναι πολύ δελεαστικό να δανειστείς το ελληνικό εθνικοαπελευθερωτικό «Οχι», για να δώσεις μορφή στο αντιτροϊκανό μένος. Να χρησιμοποιήσεις το ιστορικό παράδειγμα για να κατασκευάσεις ένα πολιτικό πρωτόκολλο.
Η ποπ συνθήκη (ο μαζικός πολιτισμός, για να θυμηθώ τον Κονδύλη) φτιάχνει ένα συντριπτικό κόσμο από παραδοχές, αυτονόητα, συμμορφώσεις. Την οικονομική διάσταση ενός τέτοιου δικτατορικού εξισωτισμού ήδη τη ζούμε επώδυνα.
Το σημερινό «Οχι» πιθανόν να μην έχει την τομή του εθνικοαπελευθερωτικού «Οχι», το κάθετο σχήμα μιας πολεμικής σύμβασης, πιθανόν να μη συντίθεται με τα επικρατειακά χαρακτηριστικά της σπαθιάς, μιας πολιτικής ρήξης με το ευδιάκριτα κακό.
Το σημερινό «Οχι» συστήνεται με τα μακρόσυρτα χαρακτηριστικά της επιφύλαξης, της απροειδοποίητης σκέψης, της διαρκούς ψυχραιμίας, της στενοχώριας. Θέλω να πω ότι το «Οχι» συμπυκνώνει όλες τις μικρές δυσανεξίες, τις αμφιβολίες, τις ανασφάλειες, τις πίκρες, τις αγωνίες που συνθέτουν την πρώτη ματιά αλλά τη δεύτερη ανάγνωση. Προϋποθέτει τη γενναία κατάφαση στα χιλιάδες νέα «περιττά» που παράγει η συνθήκη: τη μόρφωση, που διώκεται από μια αναφορική πολυμάθεια ή την εγωπαθή αμάθεια, την κριτική, που απαλείφεται από έναν θρησκόληπτο πνευματικό οικονομισμό, την ποίηση, που καταστέλλεται από μια εργαλειακή κυριολεξία, το βαθύ βλέμμα προς την οδύνη, που διασπαθίζεται από έναν ανερμάτιστο, θεαματικό θρήνο.
Η κύρια μορφή ενός σύγχρονου, ιστορικά εκλογικευμένου και πολιτικά λειτουργικού «Οχι» είναι να συνθέσεις τον εαυτό σου μέσα από την κριτική ανασκευή του κόσμου και όχι μέσα από τη φαντασιακή μίμηση του προγενέστερου.
ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΑΡΟΣ, εικαστικός
Νομίζω πως η κοινωνία στην οποία ζούμε είναι πολύ μακριά από το να δίνει μονολεκτικές απαντήσεις στα προβλήματά της. Με αυτό δεν εννοώ, φυσικά, πως δεν υπάρχουν πράγματα όπως, για παράδειγμα, ο φασισμός σε όλες του τις μορφές, που δεν απαιτούν ένα ξεκάθαρο, απόλυτο και μονολεκτικό «Οχι». Ομως, ακριβώς επειδή είμαστε σε σημείο βαθύτατης κρίσης αξιών και προσανατολισμού, όπου ο φασισμός πάει χέρι χέρι με την άγνοια και τη βλακεία, η στιγμή είναι για όλους πολύ δύσκολη.
Η σημερινή κοινωνία, από το μικρότερο χωριό και τους κατοίκους του ώς το έθνος, το κράτος και την κοινωνία στην ευρωπαϊκή μορφή της, αναπροσδιορίζεται.
Καθώς έχουν εκλείψει οι πίστεις και τα όνειρα άλλων εποχών πάνω στα οποία βασιζόταν η κοινωνική ομοψυχία, και δεδομένου ότι τα πράγματα ποτέ δεν μένουν αδρανή, νομίζω πως είμαστε στη φάση που ψάχνουμε αυτό στο οποίο θα πούμε «ναι». Γι' αυτό είναι δύσκολη στιγμή: επειδή καταλαβαίνεις πως κάπως θα πρέπει να πεις ναι, αλλά καταλαβαίνεις επίσης ότι είναι η ώρα και των μεγάλων, των απόλυτων «Οχι». Το ζητούμενο σήμερα είναι ο τίμιος προβληματισμός και η αυτογνωσία, χωρίς τη σιγουριά των μονολεκτικών απαντήσεων, σε μεγάλα προβλήματα που βεβαίως απαιτούν ξεκάθαρες απαντήσεις. Ζόρικο!
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΔΟΜΕΝΙΔΗΣ, δ/ντής του περιοδικού «Εντευκτήριο»
Ο Καβάφης γράφει πως «Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα / που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Οχι / να πούνε [...]». Πιστεύω πως όλοι μας πρέπει σήμερα, ΤΩΡΑ, να πούμε τρία μεγάλα «Οχι»:
- Σε όσους πολιτικούς εξακολουθούν, ανεπίδεκτοι μαθήσεως, να έχουν ως μοναδικό τους μέλημα το να παραμείνουν γαντζωμένοι στην εξουσία, ασχέτως του τιμήματος που θα πληρώσουν άλλοι (εμείς δηλαδή), επιμένοντας να αγνοούν αφ' ενός ότι είναι οι πρωταίτιοι της χρεοκοπίας της χώρας, αφ' ετέρου ότι ψηφίστηκαν και αμείβονται για να υπηρετούν το κοινό καλό και όχι το ατομικό τους, κοντόφθαλμο συμφέρον.
- Σε όσα ΜΜΕ, κυρίως τα τηλεοπτικά δίκτυα των «εθνικών» επιχειρηματιών και εργολάβων, που, αντί να ενημερώνουν -έστω από τη δική τους ιδεολογική σκοπιά-, παρουσιάζουν μια παραποιημένη πραγματικότητα, αποσιωπούν ειδήσεις που, καθόλου τυχαία, αφορούν μεγαλοκεφαλαιούχους και επιχειρούν -συχνά το κατορθώνουν κιόλας- να επιβάλουν τους πολιτικούς της αρεσκείας τους και να διαμορφώσουν αυτά την πολιτική ατζέντα. Πρόκειται για τα ίδια ΜΜΕ που, με το χαμηλό τους επίπεδο, έχουν εθίσει μεγάλο τμήμα του ελληνικού λαού στην παραπολιτική και σε ό,τι πιο ευτελές υπάρχει στο χώρο της (παρα)τέχνης, αγνοώντας οποιονδήποτε σοβαρό δημιουργό (συγγραφείς, μουσικούς, σκηνοθέτες, εικαστικούς κ.λπ.).
- Στον διάχυτο στην ελληνική κοινωνία ρατσισμό και φασισμό, «από οπουδήποτε κι αν προέρχεται».
ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, συγγραφέας
Και τα ορθά «Οχι» μπορεί να έχουν κακά αποτελέσματα. Δυστυχώς ή ευτυχώς, ο πίσω πίσω τιμονιέρης είναι η χαώδης τυχαιότητα. Πάντως, συμβατικώς, λέω όχι στην ευκολία.