Σύρες πρόσφυγες ανέβασαν «Τρωάδες»

08/01/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ενα φιλόδοξο πρότζεκτ στο Αμάν εντυπωσιάζει τη διεθνή κοινότητα Πρώτα έγιναν μια σειρά από εργαστήρια, για να λυθούν οι ερασιτέχνιδες γυναίκες με την τραγική μοίρα, ίδια με των ηττημένων ηρωίδων του Ευριπίδη. Μετά δόθηκε με επιτυχία η παράσταση, που πάει και για καριέρα στη Δύση.

 
«Οι “Τρωάδες” του Ευριπίδη γράφτηκαν το 415 π.Χ. και αναφέρονται στην πτώση της Τροίας. Το θέμα τους είναι η μοίρα των ηττημένων και εξόριστων γυναικών. Τα όπλα μπορεί να άλλαξαν, αλλά ο πόλεμος είναι αιώνιος και υπάρχουν τεράστιες ομοιότητες ανάμεσα στους Σύρους πρόσφυγες σήμερα και τις γυναίκες της Τροίας. Οι γυναίκες της Συρίας είδαν τα σπίτια τους να καταστρέφονται, τις οικογένειές τους να τραυματίζονται και να πεθαίνουν, βιάστηκαν και κακοποιήθηκαν, εξαναγκάστηκαν να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς».


Αυτά διαβάζουμε στο σάιτ ενός πρότζεκτ που λέγεται «Syria Trojan Women» (www.syriatrojanwomen.org) και ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2013 στο Αμάν με στόχο μέσα από μια σειρά εργαστηρίων να καταλήξει σε παράσταση των «Τρωάδων» του Ευριπίδη αποκλειστικά με ερασιτέχνες ηθοποιούς, όλους πρόσφυγες από τη Συρία (υπάρχουν σήμερα πάνω από 2 εκατ., δηλαδή το 10% του πληθυσμού της χώρας, και μισό εκατομμύριο από αυτούς έχουν βρει καταφύγιο στη γειτονική Ιορδανία).

Το θαύμα έγινε. Επειτα από πολλές δυσκολίες, οι δύο πρώτες παραστάσεις δόθηκαν στα μέσα Δεκεμβρίου (17 και 18) στο Queen Zein Al Sharaf Institute, ένα κοινοτικό κέντρο του Αμάν, με επιτυχία και προκαλώντας αίσθηση στα διεθνή ΜΜΕ. Ο δρόμος άνοιξε. Η παράσταση ετοιμάζεται να περιοδεύσει σε οικισμούς και στρατόπεδα προσφύγων, προσκλήθηκε σε φεστιβάλ της Τιφλίδας, ενώ οι Βρετανοί (και είναι πολλοί και επαγγελματίες που συντρέχουν την προσπάθεια) σκέφτονται να «χτυπήσουν» το Φεστιβάλ του Εδιμβούργου και -γιατί όχι;- το Royal Court του Λονδίνου. Παράλληλα η κινηματογραφίστρια Γιασμίν Φεντάα κατέγραψε σε ένα ντοκιμαντέρ όλη τη διαδικασία (εργαστήρια και παραστάσεις), ενώ το πιο φιλόδοξο σχέδιο είναι μια κανονική κινηματογραφική ταινία με επαγγελματίες Σύρους, Βρετανούς και Παλαιστίνιους ηθοποιούς, αλλά και ορισμένους από τους ερασιτέχνες της παράστασης, και με Βρετανούς και Παλαιστίνιους παραγωγούς. Θα γυριστεί σε ρωμαϊκά ερείπια της Ιορδανίας και σε έναν προσφυγικό καταυλισμό.

Το εγχείρημα κάθε άλλο παρά εύκολο ήταν. Στην αρχή βρέθηκε η αραβική μετάφραση της τραγωδίας του Ευριπίδη. Και στη συνέχεια έπρεπε να βρεθούν οι γυναίκες πρόσφυγες που θα δέχονταν να συμμετάσχουν στο εργαστήριο και, το κυριότερο, να παίξουν θέατρο! Οπως γράφει ρεπορτάζ των «Financial Times», στην αρχή έβαλαν στο στόχαστρό τους γυναίκες που φορούσαν ζωηρόχρωμα χιτζάμπ. «Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν πιο προχωρημένες», λένε οι υπεύθυνοι του πρότζεκτ. Προς μεγάλη τους έκπληξη, όμως, ακόμα και συντηρητικές γυναίκες, καλυμμένες στα μαύρα από το κεφάλι ώς τα πόδια, που δεν έβγαζαν ούτε μέσα στην αίθουσα τα πελώρια μαύρα γυαλιά τους, προστέθηκαν στην παρέα. Την πρώτη μέρα φοβούνταν ότι δεν θα εμφανιστεί καμιά. Ξεκίνησαν από 20 γυναίκες και σιγά σιγά έφτασαν τις 50 που έπαιρναν μαζί και τα παιδιά τους. «Αναγκαστήκαμε να διώξουμε άλλες 100 γυναίκες», λένε.

Τα εργαστήρια δεν είχαν μια τυπική θεατρική λογική. Ενθάρρυναν τις γυναίκες πρώτα απ” όλα να βγάλουν από μέσα τους το προσωπικό τους δράμα, η καθεμιά και η δική της τραγική ιστορία. «Θέλαμε να βοηθήσουμε τις Σύρες πρόσφυγες να βρουν τις ομοιότητες της μοίρας τους με αυτή των Τρωάδων και να την πλέξουν μέσα στο κείμενο του Ευριπίδη, έτσι ώστε η παράσταση να έχει κάτι το μοναδικό και κατάδικό της. Ελπίζαμε, επίσης, ότι μέσα στους έξι μήνες που κράτησαν τα εργαστήρια, στα οποία συμμετείχαν και επαγγελματίες ψυχοθεραπευτές, τα τραύματα και η κατάθλιψή τους θα απαλύνονταν. Οτι θα κέρδιζαν μια καινούργια δύναμη και ελπίδα για το μέλλον τους», εξηγούν στο σάιτ οι υπεύθυνοι του πρότζεκτ.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* Info: Οποιοι θέλετε να βοηθήσετε οικονομικά την προσπάθεια, επισκεφτείτε το σάιτ (www.syriatrojanwomen.org) και θα βρείτε όλες τις σχετικές πληροφορίες.

Επιμ.: Β.Γεωργ.