Πέδρο Ολάγια: Ένας Έλληνας «κατ’ επιλογήν»

Είναι Έλληνας «κατ' επιλογήν», αφού αν και γεννήθηκε στην Ισπανία, εδώ και περίπου 28 χρόνια διατηρεί μια έντονη σχέση με την Ελλάδα και ορμώμενος από την αγάπη του γι' αυτή μετοίκησε το 1994 στην Αθήνα με σκοπό να ασχοληθεί με την έρευνα, τη δημιουργία και τη διδασκαλία.

Στο πρόσωπό του, η ελληνική Πολιτεία αναγνώρισε έναν «Πρεσβευτή του Ελληνισμού», τίτλο που τού απένειμε στις 4 Μαρτίου του 2010, σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής, για το πολύπλευρο έργο του σε σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό.

Ο λόγος για τον γεννημένο το 1966, στο Οβιέδο της Ισπανίας, Πέδρο Ολάγια (Pedro Olalla Gonzalez de la Vega είναι το πλήρες όνομά του), με τις πολλαπλές ιδιότητες - ελληνιστής, καθηγητής φιλολογίας, μεταφραστής, φωτογράφος και κινηματογραφιστής.

Λίγο πριν από την αυριανή εκδήλωση προς τιμήν του, που διοργανώνει το Εργαστήριο Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με κεντρικό θέμα «Οικοδομώντας μια νέα Ευρώπη: ο ρόλος του ανθρωπισμού» (ώρα 12:00, στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου) εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ το «πώς» και το «γιατί» της σχέσης του με την Ελλάδα, ορίζει την «ταυτότητα» της χώρας μέσα στην κρίση, μας μιλά για το «χρέος» του κόσμου απέναντι στην Ελλάδα και των Ελλήνων απέναντι στη χώρα τους, αλλά και για την κοινή μοίρα Ελλάδας και Ισπανίας.

- Κύριε Ολάγια, γιατί η Ελλάδα; Εννοώ γιατί επιλέξατε την Ελλάδα ως τόπο αλλά και τρόπο ζωής;

Διότι η Ελλάδα, εκτός από μια χώρα, είναι και μια πνευματική πατρίδα. Ως κληρονομιά, ως πρόκληση και ως θέληση. Κάποιοι βιώνουν αυτή την Ελλάδα «εξ αποστάσεως», εγώ όμως ήθελα να το κάνω «επί τόπου», σε συνεχή επαφή με την Ελλάδα του χθες και του σήμερα, με τις πηγές, με τη γλώσσα, με τους ανθρώπους και με τους τόπους.

- Πώς θα ορίζατε την "ταυτότητα" της χώρας σήμερα, στην Ελλάδα της κρίσης - που δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και ηθική, όπως λένε πολλοί;

Ως μια χώρα σε κίνδυνο να διαλυθεί "de facto".

- Έχει άραγε ο υπόλοιπος κόσμος κάποιου είδους χρέος απέναντι στην Ελλάδα, όπως είθισται να λέγεται;

Το «χρέος» που έχει ο Δυτικός πολιτισμός -και, κατ' επέκτασιν, ο πολιτισμός- με την ανθρωπιστική ελληνική παράδοση είναι τεράστιο και δεν θα «εξοφληθεί» ποτέ. Το να λέμε όμως ότι με αυτό μπορούμε να εξοφλήσουμε το σημερινό χρηματο-πιστωτικό «χρέος» είναι κούφια και επικίνδυνη ρητορική. Το πρέπον είναι να διερευνήσουμε εκ βαθέων την προέλευση αυτού του αμφιλεγόμενου χρέους, να αποδείξουμε περί τίνος ακριβώς πρόκειται, να απαιτήσουμε ευθύνες και να το αρνηθούμε στο μέτρο που είναι απεχθές. Τίποτα από όλα αυτά δεν έχει γίνει ακόμα στα σοβαρά.

- Και, τελικά, ποιο χρέος έχουν οι ίδιοι οι σημερινοί Έλληνες απέναντι στην πατρίδα τους και στις επόμενες γενιές;

Να στρατευτούν υπέρ του ανθρώπου εν ονόματι της αξιόλογης πνευματικής κληρονομιάς τους. Πολλά από όσα διακυβεύονται σήμερα είναι στην ουσία «κληροδοτήματα» του ελληνικού πνεύματος: η πολιτική, η ισονομία, η παρρησία, η σεισάχθεια, η παιδεία, η ίδια η δημοκρατία. Και κινδυνεύουν διότι είναι όπλα κατά της αδικίας, της αυθαιρεσίας και του εγωισμού, διότι εξακολουθούν να είναι επαναστατικές διεκδικήσεις.

Κατά την άποψή μου, αν οι Έλληνες του σήμερα καταφέρουν να κινητοποιήσουν άλλους πολίτες της Ευρώπης για να ανατρέψουν από κοινού το σχέδιο εκβιασμού και λεηλασίας που υφίστανται στις μέρες μας όχι μόνο ο λαός και η πατρίδα τους, αυτή η γωνιά του κόσμου θα πραγματοποιήσει, δίχως άλλο, την τελευταία μεγάλη συνεισφορά της στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Αν καταφέρουμε αυτό, η ανθρωπότητα θα κάνει ένα βήμα μπροστά• αν δεν το καταφέρουμε, θα κάνει σίγουρα πολλά βήματα πίσω.

- Διαβλέπετε κάποια συγγένεια ανάμεσα στη σύγχρονη Ελλάδα και τη σύγχρονη Ισπανία και πώς θα μπορούσαν να έρθουν πιο κοντά οι δύο χώρες και οι δύο πολιτισμοί;

Η Ελλάδα και η Ισπανία μοιράζονται αυτή τη στιγμή την ίδια μοίρα. Αν και η επίσημη φρασεολογία του establishment της Ισπανίας τα τρία τελευταία χρόνια ήταν να επαναλαμβάνει με αβάσιμη ανακούφιση και περιφρόνηση «Εμείς δεν είμαστε Ελλάδα», τώρα, ενόψει των γεγονότων, αυτή η φρασεολογία δικαιολογείται μόνο λόγω αγνοίας ή συμφεροντολογίας. Μήπως η Ισπανία είναι λιγότερο εξαρτημένη από τις χρηματοπιστωτικές αγορές από ό,τι είναι η Ελλάδα; Δέχεται η κυβέρνησή της λιγότερες πιέσεις από τις de facto εξουσίες; Μεριμνεί περισσότερο η πολιτική της τάξη για το κοινό συμφέρον; Είναι λιγότερο διεφθαρμένη; Είναι πιο δίκαια εκεί η κατανομή του πλούτου; Είναι λιγότερος ο πληθυσμός που πλήττεται εκεί από την ανεργία και την προχειρότητα; Προσανατολίζεται η πολιτική της σε αμιγώς διαφορετική κατεύθυνση; Δεν απειλούνται η εθνική κυριαρχία, η κοινωνική δικαιοσύνη, το δικαίωμα στην εργασία και στην υγεία; Η μήπως αυτές οι κατακτήσεις έχουν εδραιωθεί για πάντα;

Οι συνειδητοποιημένοι πολίτες και των δυο χωρών πρέπει να κινητοποιηθούμε για να επανακτήσουμε την Πολιτική. Διότι οι ελαττωματικές μας δημοκρατίες χρειάζονται επειγόντως βαθιές δομικές αλλαγές, διότι τα προβλήματα που μας πλήττουν χρήζουν πολιτικών λύσεων, και διότι τέτοιες λύσεις και τέτοιες αλλαγές δεν πρόκειται να έρθουν ποτέ από τις κορυφές, καθαρά και ξάστερα επειδή είναι ενάντια στα συμφέροντά τους.

- Με αφορμή την ομιλία σας στην εκδήλωση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας θα ήθελα να σας ρωτήσω ποιος θεωρείται πως είναι ο ρόλος αλλά και η θέση του ανθρωπισμού στην οικοδόμηση μιας νέας Ευρώπης;

Για να πετύχουμε την καλύτερη κατανομή της εξουσίας και του πλούτου, που η ανθρωπότητα χρειάζεται επειγόντως, πρέπει να οικοδομήσουμε την κοινωνία πολιτών και να επανακτήσουμε την πολιτική, και αυτοί οι δύο στόχοι δεν θα επιτευχθούν ποτέ δίχως ανθρωπιστικές βάσεις. Ας μην κοροϊδευόμαστε.

Σ. Παπαδοπούλου

© ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ.