Λέγεται πως το ρήμα είναι είναι το πιο δυνατό μέρος του λόγου.΄Ετσι
έρχεται η ερώτηση:
Από ποιο ρήμα έγινε η αίρεση; Είναι αρκετά θολά τα νερά να απαντήσουμε αμέσως.
Η αίρεση έφτασε σε μας με δασεία. Και μάλιστα η δασεία είναι επάνω στο δεύτερο φωνήεν.
Πώς την πρόφεραν οι αρχαίοι μας; Χαίρεσις ή κάπως έτσι; Οι Λατίνοι την έγραψαν ως Haeresis. Αυτό για μας είναι μια γλωσσική βοήθεια.
Πρώτα έχουμε το ρήμα αιρέω. Με πολλές ζημώσεις έγινε αιρώ και σημαίνει παίρνω, συλλαμβάνω, κυριεύω. Η παθητική φωνή έγινε αιρούμαι με τη σημασία του εκλέγω, επιλέγω. Από εδώ βγήκε η αίρεση με πολλές σημασιολογικές μεταπτώσεις. Η πρώτη της σημασία είναι η προτίμηση ή η επιλογή. Ο άνθρωπος που μόνος του προτιμάει κάτι είναι ο αιρετικός. Είναι ο οπαδός μιας αίρεσης (προτίμησης ή επιλογής που οδηγεί σε κάποια παρέκκληση). Αυτός που εκλέγεται ή επιλέγεται με ψήφο είναι ο αιρετός.
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Το ρήμα αιρώ (με δασεία) μάς κληρονόμησε λέξεις όπως η αίρεσις και σήμερα αίρεση, αιρετός, αιρετέον, αιρετίζω και πάμπολλές σύνθετες όπως: αναίρεση, συναίρεση, διαίρεση, προαίρεση, υπεξαίρεση, υποδιαίρεση, καθώς επίσης (λόγω δασείας) καθαίρεση, αφαίρεση, υφαίρεση. ΄Εχουμε και εκφράσεις όπως: υπό την αίρεση = κάτω από την προϋπόθεση, υπό αίρεση = όταν βρίσκεται κάτι σε μετέωρη κατάσταση. Αίρεση σήμερα σημαίνει και κάθε δοξασία ή διδασκαλία που ξεφεύγει από το επίσημο δόγμα μιας θρησκείας.
Έχουμε όμως και μια άλλη δυσκολία.΄Εχουμε το άλλο μας ρήμα αίρω χωρίς δασεία.Το θέμα μας εδώ γίνεται άκρως πολύπλοκο και χρειάζεται ξεχωριστή μελέτη. Αίρω σημαίνει σηκώνω, υψώνω. Αίρω την αυλαία = σηκώνω και αποκαλύπτω (μεταφορικά). Αίρω την εμπιστοσύνη μου = παύω να υποστηρίζω κάτι. Άρον = σήκωσε. ΄Εφυγε άρον-άρον. Η άρση είναι το σήκωμα. ΄Ηρθη η ποινή.΄Αλλα παράγωγα: έπαρση, έξαρση, αρτηρία, μετέωρος (και Μετέωρα), αντάρτης, ανταρσία κ.ά. Οι αρχαίοι μας τα τόνιζαν διαφορετικά: αιρώ και... αίρω. Πώς όμως τα πρόφεραν;
ΑΙΡΕΣΗ = HERESY
Η αίρεση στα Λατινικά έγινε Hairesis. Λένε τα λεξικά: From Greek αίρεσις = a taking, choice, sect, heresy. Επανέρχονται και εδώ οι δύο σημασίες. Λένε: Latin hereticus = English heretic from Greek αιρετικός = able to choose. Προσθέτουν και αρκετές σύνθετες όπως: aphaeresis, diaeresis, synaeresis και άλλες. Παράδειγμα: Pope Leo X excommunicated (αφόρισε) Martin Luther for heresy. (That is for apostasy, heterodoxy, unorthodoxy, iconoclasm, εξηγούν τα λεξικά!). Βγάλτε τα Ελληνικά και μιλήστε για Χριστιανισμό/Christianity. Άκρα του τάφου η σιωπή! Ακούστε και ένα σχόλιο: Heresy, heretical: denote the founding of new philosophical schools and the act of siding with one against the others. This is the new system of thought when the Church Fathers adopted the word heresy in the sense of unorthodox doctrine, which it has had ever since. Μαρτυρία πως ο Χριστιανισμός άλλαξε τις σημασίες των λέξεων για δικό του λογαριασμό.΄Ετσι έγιναν οι αιρετικοί.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Στη ζωή μας όλοι θέλουμε την πρόοδο. Κάτι καλύτερο για το μέλλον μας. Εάν όμως είμαστε κολλημένοι σε ένα δόγμα –επειδή αυτό μάς βολεύει– και έχουμε γίνει ορθόδοξοι (δηλ. ό,τι λέμε εμείς είναι το μόνο σωστό), τότε πώς μπορούμε να έχουμε πρόοδο; Τότε έρχονται οι αιρετικοί και μάς δείχνουν το δρόμο, γιατί αυτοί έχουν μία νέα ιδέα. Όλα στον κόσμο μας αλλάζουν. Είναι αυτό που είπε ο Ηράκλειτος «τα πάντα ρέουν, τίποτε δεν μένει ακίνητο!». Δεν μπορεί να υπάρχει ορθοδοξία ούτε στο μαρξισμό ούτε στον κομμουνισμό, αλλά ούτε και σε καμιά... ορθόδοξη θρησκεία. Το διαπιστώνουμε αυτό καθημερινά. Κι ο «ορθόδοξος» καπιταλισμός σήμερα φαίνεται πως καταρρέει. Το συνόψισε πολύ πετυχημένα ο φιλόσοφος Μπέρναρντ Σω ο οποίος είπε πως «όλες οι μεγάλες ιδέες ξεκίνησαν ως αίρεση».
Παράξενο, αλλά φαίνεται και είναι και σωστό, ότι ένας μόνο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τον κόσμο όλο, εάν μπει στο μυαλό του μία νεόδμητη ιδέα και την σπείρει σωστά για να ταράξει τα νερά. Αυτό το διαπιστώνουμε σήμερα με τη μελέτη της Ιστορίας, γιατί πολλές από τις ρηξικέλευθες ιδέες – που άλλαξαν την ανθρωπότητα – ήταν άκρως αδιανόητες, μόλις χθες. Αυτό ακριβώς μάς διαβεβαιώνει και ο Ευριπίδης με τον αφορισμό του: Όλβιος όστις της ιστορίας έσχεν μάθησιν. Δηλαδή: Είναι ευτυχισμένοι όσοι από την ιστορία τους έχουν μάθει.
Του ΘΩΜΑ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ http://neoskosmos.com
Από ποιο ρήμα έγινε η αίρεση; Είναι αρκετά θολά τα νερά να απαντήσουμε αμέσως.
Η αίρεση έφτασε σε μας με δασεία. Και μάλιστα η δασεία είναι επάνω στο δεύτερο φωνήεν.
Πώς την πρόφεραν οι αρχαίοι μας; Χαίρεσις ή κάπως έτσι; Οι Λατίνοι την έγραψαν ως Haeresis. Αυτό για μας είναι μια γλωσσική βοήθεια.
Πρώτα έχουμε το ρήμα αιρέω. Με πολλές ζημώσεις έγινε αιρώ και σημαίνει παίρνω, συλλαμβάνω, κυριεύω. Η παθητική φωνή έγινε αιρούμαι με τη σημασία του εκλέγω, επιλέγω. Από εδώ βγήκε η αίρεση με πολλές σημασιολογικές μεταπτώσεις. Η πρώτη της σημασία είναι η προτίμηση ή η επιλογή. Ο άνθρωπος που μόνος του προτιμάει κάτι είναι ο αιρετικός. Είναι ο οπαδός μιας αίρεσης (προτίμησης ή επιλογής που οδηγεί σε κάποια παρέκκληση). Αυτός που εκλέγεται ή επιλέγεται με ψήφο είναι ο αιρετός.
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Το ρήμα αιρώ (με δασεία) μάς κληρονόμησε λέξεις όπως η αίρεσις και σήμερα αίρεση, αιρετός, αιρετέον, αιρετίζω και πάμπολλές σύνθετες όπως: αναίρεση, συναίρεση, διαίρεση, προαίρεση, υπεξαίρεση, υποδιαίρεση, καθώς επίσης (λόγω δασείας) καθαίρεση, αφαίρεση, υφαίρεση. ΄Εχουμε και εκφράσεις όπως: υπό την αίρεση = κάτω από την προϋπόθεση, υπό αίρεση = όταν βρίσκεται κάτι σε μετέωρη κατάσταση. Αίρεση σήμερα σημαίνει και κάθε δοξασία ή διδασκαλία που ξεφεύγει από το επίσημο δόγμα μιας θρησκείας.
Έχουμε όμως και μια άλλη δυσκολία.΄Εχουμε το άλλο μας ρήμα αίρω χωρίς δασεία.Το θέμα μας εδώ γίνεται άκρως πολύπλοκο και χρειάζεται ξεχωριστή μελέτη. Αίρω σημαίνει σηκώνω, υψώνω. Αίρω την αυλαία = σηκώνω και αποκαλύπτω (μεταφορικά). Αίρω την εμπιστοσύνη μου = παύω να υποστηρίζω κάτι. Άρον = σήκωσε. ΄Εφυγε άρον-άρον. Η άρση είναι το σήκωμα. ΄Ηρθη η ποινή.΄Αλλα παράγωγα: έπαρση, έξαρση, αρτηρία, μετέωρος (και Μετέωρα), αντάρτης, ανταρσία κ.ά. Οι αρχαίοι μας τα τόνιζαν διαφορετικά: αιρώ και... αίρω. Πώς όμως τα πρόφεραν;
ΑΙΡΕΣΗ = HERESY
Η αίρεση στα Λατινικά έγινε Hairesis. Λένε τα λεξικά: From Greek αίρεσις = a taking, choice, sect, heresy. Επανέρχονται και εδώ οι δύο σημασίες. Λένε: Latin hereticus = English heretic from Greek αιρετικός = able to choose. Προσθέτουν και αρκετές σύνθετες όπως: aphaeresis, diaeresis, synaeresis και άλλες. Παράδειγμα: Pope Leo X excommunicated (αφόρισε) Martin Luther for heresy. (That is for apostasy, heterodoxy, unorthodoxy, iconoclasm, εξηγούν τα λεξικά!). Βγάλτε τα Ελληνικά και μιλήστε για Χριστιανισμό/Christianity. Άκρα του τάφου η σιωπή! Ακούστε και ένα σχόλιο: Heresy, heretical: denote the founding of new philosophical schools and the act of siding with one against the others. This is the new system of thought when the Church Fathers adopted the word heresy in the sense of unorthodox doctrine, which it has had ever since. Μαρτυρία πως ο Χριστιανισμός άλλαξε τις σημασίες των λέξεων για δικό του λογαριασμό.΄Ετσι έγιναν οι αιρετικοί.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Στη ζωή μας όλοι θέλουμε την πρόοδο. Κάτι καλύτερο για το μέλλον μας. Εάν όμως είμαστε κολλημένοι σε ένα δόγμα –επειδή αυτό μάς βολεύει– και έχουμε γίνει ορθόδοξοι (δηλ. ό,τι λέμε εμείς είναι το μόνο σωστό), τότε πώς μπορούμε να έχουμε πρόοδο; Τότε έρχονται οι αιρετικοί και μάς δείχνουν το δρόμο, γιατί αυτοί έχουν μία νέα ιδέα. Όλα στον κόσμο μας αλλάζουν. Είναι αυτό που είπε ο Ηράκλειτος «τα πάντα ρέουν, τίποτε δεν μένει ακίνητο!». Δεν μπορεί να υπάρχει ορθοδοξία ούτε στο μαρξισμό ούτε στον κομμουνισμό, αλλά ούτε και σε καμιά... ορθόδοξη θρησκεία. Το διαπιστώνουμε αυτό καθημερινά. Κι ο «ορθόδοξος» καπιταλισμός σήμερα φαίνεται πως καταρρέει. Το συνόψισε πολύ πετυχημένα ο φιλόσοφος Μπέρναρντ Σω ο οποίος είπε πως «όλες οι μεγάλες ιδέες ξεκίνησαν ως αίρεση».
Παράξενο, αλλά φαίνεται και είναι και σωστό, ότι ένας μόνο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τον κόσμο όλο, εάν μπει στο μυαλό του μία νεόδμητη ιδέα και την σπείρει σωστά για να ταράξει τα νερά. Αυτό το διαπιστώνουμε σήμερα με τη μελέτη της Ιστορίας, γιατί πολλές από τις ρηξικέλευθες ιδέες – που άλλαξαν την ανθρωπότητα – ήταν άκρως αδιανόητες, μόλις χθες. Αυτό ακριβώς μάς διαβεβαιώνει και ο Ευριπίδης με τον αφορισμό του: Όλβιος όστις της ιστορίας έσχεν μάθησιν. Δηλαδή: Είναι ευτυχισμένοι όσοι από την ιστορία τους έχουν μάθει.
Του ΘΩΜΑ Γ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ http://neoskosmos.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου