Μια αυγουστιάτικη μέρα του 1888 ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ ετοιμαζόταν να ζωγραφίσει στο στούντιο. Ωστόσο τα μοντέλα του δεν φάνηκαν και ένα ζεστό αεράκι τον απέτρεψε να βγει στην αγαπημένη του ύπαιθρο. Ετσι, αυτοσχεδίασε: πήρε ηλιοτρόπια, στην καλύτερη στιγμή της ανθοφορίας τους, τα τοποθέτησε σε πήλινα αγγεία και αφιέρωσε μία εβδομάδα για να κάνει τέσσερις ελαιογραφίες. Δύο από τα συγκεκριμένα έργα, από τα πιο διάσημα και πολύτιμα πλέον του κορυφαίου Ολλανδού, γνωστά ως «Βάζο με πέντε ηλιοτρόπια», βρίσκονται στο Μόναχο και στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Το τρίτο καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των αμερικανικών βομβαρδισμών στην Ιαπωνία, ενώ το τέταρτο, που έπεσε σε ιδιωτικά χέρια, εξαφανίστηκε, αφού εκτέθηκε στο Οχάιο το 1948.
Ωστόσο, σήμερα, έρευνα του Μάρτιν Μπέιλι φέρνει στο φως νέα στοιχεία σχετικά με τους χαμένους πίνακες. Ο εικαστικός επιμελητής και αρθρογράφος στην «The Art Newspaper» ανακάλυψε μια φωτογραφία του 1920 των περίφημων ηλιοτρόπιων στα αρχεία ενός μικρού ιαπωνικού μουσείου. Απεικονίζονται με φωτεινά, ζωηρά χρώματα σε σκούρο μπλε φόντο – στον χαρακτηριστικό τόνο του Βαν Γκογκ. Μάλιστα, φαίνεται και το αρχικό πλαίσιο που ο ζωγράφος είχε φιλοτεχνήσει για να συμπληρώσει τα χρώματα της σύνθεσής του. Η φωτογραφία εντοπίστηκε σε ένα πορτφόλιο με χαρακτικά του Σεζάν. Ο πίνακας βρισκόταν στην κατοχή ενός Ιάπωνα συλλέκτη, του Κ. Γιαμαμότο, όμως έγινε παρανάλωμα του πυρός κατά τον βομβαρδισμό της Οζάκα στον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συλλέκτης είχε αντικαταστήσει το αρχικό «φτωχό» πλαίσιο του Βαν Γκογκ με ένα περίτεχνο επίχρυσο και είχε κρεμάσει το έργο στο σαλόνι, πάνω από τον καναπέ.
Ο Μπέιλι, που ετοιμάζει και σχετική έκδοση («The sunflowers are mine: Τhe story of Van Gogh’s masterpiece»), που θα κυκλοφορήσει εντός της εβδομάδας στη Βρετανία, ανέτρεξε στα γράμματα του Βαν Γκογκ όπου περιέγραφε την πρόθεσή του να τοποθετήσει τη σύνθεση με τα ηλιοτρόπια σε πορτοκαλί πλαίσιο. «Στον Βαν Γκογκ άρεσε να συνδυάζει τα συμπληρωματικά χρώματα, όπως το μπλε και το πορτοκαλί. Εκανε ένα ολοκληρωμένο έργο τέχνης βάζοντας πλαίσιο στην εικόνα». Ασφαλώς ήταν μια επαναστατική ιδέα, ιδιαίτερα για τα τέλη του 19ου αιώνα. «Οταν ζούσε ο Βαν Γκογκ τα πλαίσια ήταν επίχρυσα, ενώ οι μοντέρνοι ζωγράφοι συνήθως έκαναν λευκά καρέ… Απέδειξε το ταλέντο και τη φαντασία του, κάνοντας κάτι τολμηρό, που σίγουρα θα σόκαρε. Αλλά δεν δίστασε καθόλου».
Ο Βαν Γκογκ φιλοτέχνησε και άλλες παραλλαγές με ηλιοτρόπια, που προορίζονταν να διακοσμήσουν την κρεβατοκάμαρα του φίλου του Πολ Γκογκέν. Ορισμένα από αυτά σήμερα βρίσκονται σε μεγάλα μουσεία, από το Αμστερνταμ ώς τη Φιλαδέλφεια και το Τόκιο. Κι όταν εμφανίζονται σε δημοπρασίες γίνονται ανάρπαστα. Το 1987 έσπασαν κάθε ρεκόρ καθώς πουλήθηκαν προς 25 εκατ. λίρες. Αν εμφανίζονταν σήμερα θα έφταναν, όπως εκτιμά ο Μπέιλι, τις 100 εκατ. λίρες.
Επιμ.: Παρή Σπίνου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου