Λεηλασία στην πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου 2013

Σύριοι που ζουν στην Ελλάδα αποκαλύπτουν στην «Ε» την παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

«Ο συριακός πολιτισμός, από τους πλουσιότερους της Μέσης Ανατολής, καταστρέφεται. Ισοπεδώνεται. Εχει ξεκινήσει και η λεηλασία του», δηλώνει στην «Ε» ο Σύρος διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, Αρεφ Αλομπέιντ.

Ενας από τους χριστιανικούς ναούς που βομβαρδίστηκαν στη Συρία. «Δεν καταστρέφεται μόνο η πολιτιστική κληρονομιά, αλλά ξεριζώνεται και κάθε ίχνος από το χριστιανικό πολιτισμό»

Οι εικόνες καταστροφής από τη γενέτειρά του θυμίζουν πράγματι τους πρόσφατους πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Στη σπαρασσόμενη χώρα, δίπλα στους αθώους αμάχους που πληρώνουν «αλλότρια» συμφέροντα, ένα παράπλευρο θύμα είναι και η πολιτιστική κληρονομιά. Θυμόμαστε τη λεηλασία στο αρχαιολογικό μουσείο της Βαγδάτης. Το πλιάτσικο έχει χτυπήσει, δυστυχώς, την πόρτα και στη Συρία. Δεν είναι μόνον ότι βάλλονται ή ισοπεδώνονται από τις συγκρούσεις και τους βομβαρδισμούς μνημεία προτατευόμενα από την UNESCO, αρχαία ελληνικά τείχη, σημαντικά κάστρα, όπως αυτό του Χαλεπίου, που χτίστηκε το 3000 π.Χ., ιστορικά μουσουλμανικά τεμένη, όπως των Ομεϋαδών (χτίστηκε μεταξύ 650-670 μ.Χ.), και σημαντικοί χριστιανικοί ναοί, όπως του Αγ. Σίμωνος στο Χαλέπι. Εχει ξεκινήσει και μία άνευ προηγουμένου εκποίηση της συριακής πολιτιστικής κληρονομιάς και η λεηλασία των μουσείων. Στους νομούς Χαλέπι, Ντερ Αλ Ζορ και Αλ Ράκα.

«Το πλιάτσικο των συριακών αρχαιοτήτων και το ξεπούλημά τους στο εξωτερικό οργιάζει, λέει ο Αρεφ Αλομπ Εϊντ, ο οποίος, αν και κάτοικος Ελλάδας από το '90, με τα μάτια διαρκώς στραμμένα στη γενέτειρά του και στη Μ. Ανατολή, είχε πικρή προσωπική πείρα.

Πουλάνε μέσω Skype

«Ενας αξιωματούχος του καθεστώτος Ασαντ, που τώρα υποδύεται τον αντικαθεστωτικό, προσεγγίζοντάς με μέσω Skype επιχείρησε να βρει αγοραστή στην ελληνική αγορά για ένα ζωόμορφο ειδώλιο, πιθανότατα των ελληνιστικών χρόνων». Ο Σύρος αξιωματούχος είχε ήδη κάνει έρευνα αγοράς στην Τουρκία, όπου διαπίστωσε ότι θα μπορούσε να πωληθεί για 20.000 δολάρια. «Στην Ελλάδα όμως είχε ενημερωθεί ότι υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για τις αρχαιότητες και ότι θα μπορούσε να το πουλήσει σε καλύτερη τιμή». Αργότερα το ίδιο πρόσωπο εμφανίστηκε με λίρες του 700 μ.Χ. τις οποίες έψαχνε να πουλήσει ξανά στη χώρα μας.

Η έξοδος των κλεμμένων γίνεται μέσω του Λιβάνου και της Τουρκίας. «Η αγορά αρχαίων στον Λίβανο από τη Συρία ανθεί για πολλές συμμορίες που εκμεταλλεύονται το κενό εξουσίας και ασφάλειας και την έλλειψη τάξης για να πλουτίσουν. Πολλοί, και από το καθεστώς Ασαντ και αντικαθεστωτικοί, δεν θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία. Κερδοφορούν από αυτόν σε βάρος του συριακού λαού. Ελπίζω να τελειώσει ο πόλεμος γιατί, εκτός από την ανθρωπιστική καταστροφή και διάλυση των οικονομικών και κοινωνικών υποδομών, δεν θα μείνει τίποτε από την ιστορία της Συρίας».

Ενα από τα τζαμιά που πληγήκαν στο ΧαλέπιΤις ίδιες πικρές διαπιστώσεις κάνει και ο Σύρος ποιητής και λογοτέχνης Μοτάσεμ Τάκλα: «Ξεκίνησαν και κλέβουν τις ελληνικές αρχαιότητες και θα συνεχίσουν να τις κλέβουν μέχρις ότου δεν απομείνει τίποτα. Δεν θα μείνει τίποτα όρθιο στη Συρία. Δεν ζούμε μόνο μια ανθρωπιστική καταστροφή αλλά και μια καταστροφή του πολιτισμού μας», υπογραμμίζει. «Αν δεν έχεις πολιτισμό όμως, δεν έχεις μέλλον. Δεν έχει καταλάβει η διεθνής κοινότητα ότι η πολιτιστική κληρονομιά επί συριακού εδάφους που συντρίβεται ανήκει στην ανθρωπότητα. Είναι κτήμα όλων».

Ο κ. Τάκλα βρέθηκε στην Ελλάδα το 2008, προκειμένου να πραγματοποιήσει σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με ειδίκευση στα ελληνοαραβικά χειρόγραφα. Παρέμεινε στην Ελλάδα. Η οικογένειά του βρίσκεται στην πόλη Χομς. «Εκεί και αν καταστρέφεται κάθε χνάρι της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ακόμη και της χριστιανιακής», αναφέρει ένας άνθρωπος που έχει συγγράψει σε τρεις γλώσσες -ελληνικά, αραβικά και αγγλικά- ένα βιβλίο για το μοναστήρι του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, του 15ου αιώνα, όπου Σύροι μοναχοί γνώριζαν τόσο καλά ελληνικά ώστε μετέφρασαν στα αραβικά τις Γραφές.

«Στη Χομς δεν υπάρχει αρχαίο εύρημα και τείχος που δεν φέρει αρχαία ελληνική επιγραφή», προσθέτει. «Η Συρία, παρ' ότι γεμάτη αρχαιοελληνικές αρχαιότητες, είναι μια χώρα-φορέας των πολιτισμών του κόσμου. Εκτός από αρχαία ελληνικά, έχει ρωμαϊκά, αιγυπτιακά, αραβικά ευρήματα. Ολοι οι πολιτισμοί πέρασαν και άφησαν το αποτύπωμά τους. Καταστρέφουν με μανία και τον χριστιανικό πολιτισμό. Κάνουν πλιάτσικο στις εκκλησίες τις οποίες βομβαρδίζουν μαζί με τα τζαμιά.Ο συριακός λαός είναι ο μοναδικός που έχει θησαυρίσει στοιχεία πολλών πολιτισμών. Και αυτό ξεριζώνεται».

Η επικείμενη αμερικανική επέμβαση βρίσκει και τους δύο Σύριους συνομιλητές μας έντονα προβληματισμένους.«Οι ΗΠΑ θέλουν να βομβαρδίσουν την κυβέρνηση Ασαντ, αλλά τελικά το συριακό λαό θα βομβαρδίσουν.Οταν ρίχνεις βόμβα, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις το στόχο. Θα θρηνήσουμε παιδιά, γέροντες... », διαπιστώνει απογοητευμένος ο Μοτάσεμ Τάκλα. «Ολα γίνονται για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές μας, για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριό μας. Και βεβαίως είναι ένας πόλεμος κατά του συριακού πολιτισμού και όλων των χριστιανικών ιχνών του επί συριακού εδάφους».

Το κάστρο του Χαλεπιού, ένα από τα αρχαιότερα στον κόσμο, βομβαρδίστηκε. Ευτυχώς, δεν ισοπεδώθηκε