Κρυμμένη, όπως η βυζαντινή ακρόπολη στις Σέρρες ήταν για το
ευρύ κοινό η σύγχρονη ελληνική επιστημονική σκέψη. Το Εθνικό Κέντρο
Τεκμηρίωσης έχει αναλάβει να την διασώσει και να την διαδώσει μέσω της
τεχνολογίας.
Μόλις 43 άνθρωποι συγκεντρώνουν,
διαχειρίζονται και προσφέρουν σε επιστήμονες ή απλούς χρήστες ένα μεγάλο
μέρος του επιστημονικού πλούτου, σύγχρονου και παλαιότερου, μέσω των
νέων τεχνολογιών. Τόσοι απασχολούνται στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
(ΕΚΤ), ένας φορέας που αθόρυβα κάνει τεράστια δουλειά, αφού «πρόκειται
για ένα δημόσιο αγαθό που ακολουθεί πολιτικές ανοικτής πρόσβασης», όπως
το περιέγραψε στην «Κ» η διευθύντριά του, κ. Εύη Σαχίνη. Κι όχι μόνο
αυτό. Μέσω των υποδομών του, το ΕΚΤ προωθεί το επιστημονικό και
πολιτιστικό περιεχόμενο που παράγεται στη χώρα μας σε αντίστοιχους
φορείς του εξωτερικού, δίνοντας διαβατήριο στην ελληνική επιστημονική
σκέψη, αφού όραμά του είναι να συμβάλει ουσιαστικά στη μετάβαση της
ελληνικής επιστημονικής κοινότητας σε νέα μοντέλα ψηφιακής έρευνας με
όχημα την τεχνολογία.Το περιεχόμενο του Κέντρου
– Τι ακριβώς κάνει και τι ακριβώς διαθέτει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης;
– Διαθέτει καταρχήν τις Υπηρεσίες Επιστημονικών Ηλεκτρονικών Εκδόσεων σε συνεργασία με Ελληνες επιστημονικούς εκδότες στις Ανθρωπιστικές, Κοινωνικές και Θετικές Επιστήμες, μια δράση που ξεκίνησε το 2007 και συνεχίζει να αναπτύσσεται. Σήμερα η πλατφόρμα ηλεκτρονικών εκδόσεων (epublishing.ekt.gr) που είναι διαθέσιμη εδώ και ένα χρόνο, φιλοξενεί το περιεχόμενο 14 επιστημονικών εκδοτών (ανάμεσά τους τα Ινστιτούτα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, το Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, κ.ά.), αλλά και σύγχρονα επιστημονικά περιοδικά με περισσότερα από 3.000 επιστημονικά άρθρα σε διάφορες γλώσσες, 14 βιβλία και 43 πρακτικά συνεδρίων. Τα περιοδικά Ανοιχτής Πρόσβασης είναι το Historein/Ιστορείν, το Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας που εκδίδεται από το 1892 και είναι περιοδικό διεθνούς εμβέλειας σε θέματα Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, τον «Ερανιστή», που εκδίδεται από τον Ομιλο Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού από το 1963, τον «Μνήμονα» που εκδίδει από το 1971 η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, τα «Μακεδονικά», έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών από το 1940, τα «Βυζαντινά Σύμμεικτα» κ.ά. Μέχρι τον Μάρτιο του 2014 θα ενταχθούν στο περιεχόμενο του ΕΚΤ δύο ακόμη επιστημονικά περιοδικά: του Μουσείου Μπενάκη και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών. Ολα αυτά τα έντυπα προσελκύουν στις ιστοσελίδες του περισσότερους από 40.000 μοναδικούς χρήστες τον χρόνο (το 2013 ήταν 45.000) που προέρχονται από 140 χώρες του κόσμου. Και ένα σημαντικό στοιχείο: μέσα στην προηγούμενη χρονιά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι χρήστες από το εξωτερικό συνεχώς αυξάνονται. Καθένα από τα περιοδικά έχουν κατά μέσο όρο 3.700 μοναδικούς χρήστες τον μήνα. «Υπάρχει ένα περιβάλλον που, όταν του φτιάξεις τα κατάλληλα εργαλεία, ανταποκρίνεται», λέει η κ. Σαχίνη, εμφανώς ικανοποιημένη από τη διάδοση και τη χρήση του υλικού που έχει συγκεντρώσει το ΕΚΤ.
– Στην πύλη openarchives.gr ο κάθε χρήστης μπορεί να περιηγηθεί σε 450.000 ψηφιακά τεκμήρια επιστήμης και πολιτισμού, που περιλαμβάνουν επιστημονικά περιοδικά και αρχεία περιοδικών, ερευνητικές δημοσιεύσεις, διδακτορικές διατριβές, διπλωματικές εργασίες, αλλά και φωτογραφικό υλικό, βίντεο, χάρτες, παρτιτούρες, γκραβούρες κ.λπ. που καλύπτουν ένα μεγάλο θεματικό εύρος από την Ιστορία ώς το μάρκετινγκ. Ενα αρχείο που συγκεντρώνει 66 συλλογές: από την ψηφιακή ζωφόρο του Παρθενώνα έως το ψηφιοποιημένο Αρχείο της Ελληνικής Μουσικής από τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη.
– Το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών ξεκίνησε από το 1994 και «ήταν η πρώτη μαζική ψηφιοποίηση 11 χιλ. διδακτορικών διατριβών», λέει η κ. Σαχίνη. Σήμερα στο αποθετήριο του ΕΑΔΔ περιλαμβάνονται περισσότερες από 30.000 εγγραφές διατριβών και για περισσότερες από 22.000 παρέχεται η πρόσβαση στο πλήρες κείμενο της κάθε διατριβής, που αριθμεί πάνω από 4.900.000 ψηφιοποιημένες σελίδες, αριθμός που διαρκώς αυξάνεται. Οι εγγεγραμμένοι χρήστες είναι περισσότεροι από 20.000 και μπορούν να παραγγείλουν μια διατριβή online σε έντυπη μορφή ή σε cd/dvd, ή να πάρουν απαντήσεις και πληροφορίες για την υποβολή της δικής τους διατριβής. Αυτή τη στιγμή το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης συγκεντρώνει τα διδακτορικά των Ελλήνων που σπούδασαν σε ξένα πανεπιστήμια.
– Το ΕΚΤ δημιούργησε το Ευρετήριο των Εγκριτων Ελληνικών Επιστημονικών Εκδόσεων στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Εκεί θα συγκεντρώνεται η επιστημονική παραγωγή, θα τεκμηριώνεται, θα αποθηκεύεται και θα δίνεται πρόσβαση όπου είναι δυνατόν. Η αρχή έχει γίνει με τη συλλογή 85 έγκριτων τίτλων περιοδικών και υπολογίζεται ότι στις αρχές του 2015 θα έχουν συγκεντρωθεί περίπου 40.000 επιστημονικά άρθρα.
Το πρόβλημα των πόρων
Οι άνθρωποι που δουλεύουν στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης προσπαθούν βέβαια να εξασφαλίσουν για όλες αυτές τις δράσεις τα απαραίτητα κονδύλια.
Σε τέτοιες εποχές, δεν στέκονται φυσικά μόνο στη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αναζητούν κι άλλες πηγές, κι άλλες λύσεις.
«Η τακτική χρηματοδότηση καλύπτει τη μισθοδοσία του μόνιμου προσωπικού και συνδρομές σε ξένα έντυπα. Αντλούμε λοιπόν πόρους από τα ευρωπαϊκά μέσα στήριξης. Είμαστε από τους βασικούς "πελάτες" του ΕΣΠΑ» λέει η κ. Σαχίνη, δείχνοντας έμπρακτα πώς μπορούν να αξιοποιηθούν εύστοχα οι ευρωπαϊκοί πόροι, προς όφελος της επιστήμης, της έρευνας και του πολιτισμού.
Και αξιοποιώντας τους ευρωπαϊκούς πόρους έχουν πλέον διαθέσιμες περισσότερες από 5.800.000 ψηφιακές σελίδες ηλεκτρονικών αποθετηρίων, επιστημονικών περιοδικών και ψηφιακών βιβλιοθηκών στη διάθεση των ερευνητών και των μελετητών. Και συνεχίζουν...
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης είναι από τους αφανείς φορείς που στηρίζουν και προβάλλουν τη σύγχρονη και παλαιότερη επιστημονική σκέψη στη χώρα μας.
Και συνομιλεί ισότιμα με τους αντίστοιχους φορείς των άλλων χωρών, βάζοντας την Ελλάδα και την ελληνική επιστημονική σκέψη και έρευνα στο διεθνές επίπεδο.
Χρήσιμοι ιστότοποι
EKT ePublishing http://epublishing.ekt.gr
Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών http://www.didaktorika.gr
Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Ερευνας και Τεχνολογίας http://www.epset.gr
openarchives.gr http://www.openarchives.gr
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης http://www.ekt.gr, http://web.ekt.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου