Τα «Ξενία» στην Μπιενάλε

18/02/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

http://www.efsyn.gr/?p=175515Του Νίκου Καλτσά

«Πώς θα γαμάνε, ρε;». Η ερώτηση του ξενοδόχου, που είχε αναλάβει το ’63 τη λειτουργία των ξενώνων στο «Ξενία» της Επιδαύρου, ήταν αρκετή για να καταλάβει ο αρχιτέκτονας Αρης Κωνσταντινίδης πώς εννοούσαν κάποιοι την τουριστική αξιοποίηση. Τα τετράκλινα δωμάτια προορίζονταν για αρχαιολόγους ή φοιτητές που θα έρχονταν για το αρχαίο θέατρο, όμως ο ξενοδόχος είχε διαφορετική άποψη: έβαλε χρωματιστές ταπετσαρίες, κρεμαστές κούνιες μπροστά από τα δωμάτια και, βεβαίως, τα τετράκλινα έγιναν δίκλινα. Συμπεριφορές σαν αυτές που καταγράφει ο Κωνσταντινίδης στο βιβλίο «Εμπειρίες και Περιστατικά» (Εστία,1992) δεν είναι καθόλου ασύνδετες με τη φετινή ελληνική συμμετοχή στη 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής.

«Τοπία τουρισμού/Ξαναφτιάχνοντας την Ελλάδα» είναι το θέμα της παρουσίας μας τον Ιούνιο στη Βενετία. Και να που αυτό το «…Ξαναφτιάχνοντας» φέρνει πάλι μπροστά μας τα περίφημα «Ξενία», απαλλαγμένα όμως από τη συνήθη εικόνα τους. Οχι ερειπωμένα, όπως είναι τα περισσότερα σήμερα, ή περήφανα σε παλιές καρτ-ποστάλ, αλλά μέσα από τη διαδικασία δημιουργίας τους με την καθοριστική συμβολή του Αρη Κωνσταντινίδη ως αρχιτέκτονα και προϊσταμένου από το ’58 μέχρι το ’67 στην Υπηρεσία Μελετών του ΕΟΤ.


«Σκοτεινοί στρατώνες των Ες-Ες» σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής το «Ξενία» της Μυκόνου, «παράδειγμα αρχιτεκτονικής με την πραγματική έννοια, έργο τέχνης» για τον διευθυντή του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης. Αντιδράσεις και για την παρουσία έργων μοντέρνων εικαστικών σε αυτά, ενστάσεις και από τη Φρειδερίκη που αναρωτιόταν, «έτσι τα χτίζετε όλα τα ξενοδοχεία σας; Πού είναι οι στέγες με τα κόκκινα κεραμίδια, τα παράθυρα με τα πράσινα παντζούρια και οι ζαρντινιέρες με τα κόκκινα γεράνια;».

Μάταια η βασίλισσα απαιτούσε να εγκρίνει τα αρχιτεκτονικά σχέδια. Ο δε Παύλος εξέφραζε καλλιτεχνικές αγωνίες για την υστεροφημία του: «Ο Λουδοβίκος 14ος είχε το δικό του στυλ, ο Ναπολέων 3ος το δικό του. Το δικό μου θα είναι τα τσιμέντα και τα μπετά;»…

Τα «Ξενία», όπως αψήφησαν γύψινους κίονες, ακροκέραμα και το Sex, Sun and Sea μιας ξεχειλωμένης ελληνικότητας, σήμερα, απωθούν την ταυτότητα του μνημείου και συμμετέχουν στην Μπιενάλε. Ούτε λαμπρά δείγματα αρχιτεκτονικής του παρελθόντος ούτε σημερινά κουφάρια. Αλλά διαχρονικές προτάσεις ζωής, που αγωνίζονται να υπάρξουν.

n.kaltsas@efsyn.gr