Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα

Βασιλίσσης Σοφίας 2, 106 74 Αθήνα

Τηλ.: 210 7272100

http://ec.europa.eu/ellada

comm-rep-athens@ec.europa.eu

 

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

 

Αθήνα, 17 Ιουνίου 2013

 

 

Βραβείο πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ/ βραβεία Europa Nostra: ανακοινώθηκαν οι νικητές του «βραβείου προτίμησης του κοινού»

και των Μεγάλων Βραβείων για το 2013

 

Η απονομή του βραβείου πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης/ βραβείων Europa Nostra 2013 πραγματοποιήθηκε χθες σε τελετή στην Αθήνα με την παρουσία  της Επιτρόπου κυρίας Ανδρούλλας Βασιλείου, αρμόδιας για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, την Πολυγλωσσία και τη Νεολαία και του κ. Plácido Domingo, τενόρου παγκοσμίου φήμης και Προέδρου της Europa Nostra. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Ηρώδειο, στους πρόποδες της Ακρόπολης, μπροστά σε ακροατήριο άνω των 5 000 ατόμων.

Ο νικητής του «βραβείου προτίμησης του κοινού», που επιλέχθηκε ύστερα από ηλεκτρονική ψηφοφορία μεταξύ των 30 επιτυχόντων για το 2013 (βλ. IP/13/279), είναι το έργο της «Αποκατάστασης της ανωδομής του κεντρικού κτιρίου των Προπυλαίων», στην Αθήνα. Η κριτική επιτροπή για την κατηγορία των βραβείων «Διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς» εξήρε το υψηλό επίπεδο δεξιοτεχνίας που χρησιμοποιήθηκε σε ένα «υποδειγματικό έργο, το οποίο πέτυχε όχι μόνο τη διαφύλαξη αυτού του συμβολικού μνημείου του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά και την ενίσχυση των βασικών και κοινωνικών αξιών που ενυπάρχουν σε αυτό».

Στην χθεσινή εκδήλωση η Ελλάδα βραβεύθηκε διπλά, διότι η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως είναι μεταξύ των επτά νικητών των Μεγάλων Βραβείων τους οποίους επέλεξαν οι κριτικές επιτροπές εμπειρογνώμων. Οι άλλοι έξι νικητές (βλ. παρακάτω τα σχόλια της επιτροπής εμπειρογνωμόνων) είναι οι εξής:

·        Tallinn Seaplane Harbour, ΕΣΘΟΝΙΑ

·        Ρωμαϊκό θέατρο, Medellin, ΙΣΠΑΝΙΑ

·        Strawberry Hill, Twickenham, ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

·        Αποκατάσταση των εξαιρετικών μηχανημάτων της ζυθοποιίας Wielemans-Ceuppens, Βρυξέλλες, ΒΕΛΓΙΟ

·        Ένωση για την προαγωγή της τέχνης και του πολιτισμού στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας (VKF), Βερολίνο, ΓΕΡΜΑΝΙΑ

·        Έργο SOS Azulejo, Loures, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Μιλώντας πριν από την τελετή, η Επίτροπος κυρία Βασιλείου δήλωσε: «Σήμερα βραβεύουμε τα καλύτερα παραδείγματα διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, έρευνας, ειδικών υπηρεσιών, εκπαίδευσης, κατάρτισης και ευαισθητοποίησης. Φέτος η επιλογή ήταν ιδιαιτέρως δύσκολη. Η εξαιρετική ποιότητα και η πολυμορφία των έργων που βραβεύονται τονίζουν τις αξιόλογες δεξιότητες και το πάθος που χαρακτηρίζουν τον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης — τον οποίο θα πρέπει να στηρίξουμε και να προστατέψουμε για τις μελλοντικές γενιές. Σκοπός της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν είναι να εκθειάσουμε το παρελθόν μας. Πρόκειται για τεράστιο πλούτο για το παρόν και μέλλον· είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που καθιστούν την Ευρώπη κορυφαίο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία μας και βοηθώντας στη δημιουργία θέσεων εργασίας στις πόλεις και στις περιφέρειές μας».

Ο Πρόεδρος της Εuropa Nostra, κ. Plácido Domingo, πρόσθεσε: «Η Αθήνα, το λίκνο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, είναι το ιδανικό περιβάλλον για να αποτίσουμε φόρο τιμής όχι μόνο στους νικητές των βραβείων μας, αλλά και σε όλους τους πολίτες και τις κοινότητες που συμμετέχουν ενεργά στις προσπάθειες διαφύλαξης της πολιτιστικής και φυσικής μας κληρονομιά. Δεν υπάρχει πιο κατάλληλος χώρος από την Αθήνα για τον εορτασμό του Ευρωπαϊκού Έτους των Πολιτών και των 50 ετών από την ίδρυση της Europa Nostra. Απόψε στο Ηρώδειο θα απολαύσουμε επίσης παράσταση με διάσημους καλλιτέχνες, εμπνευσμένη από την πλούσια μουσική και λογοτεχνική κληρονομιά της Ελλάδας. Η βραδιά μας στην Αθήνα θα είναι μια πραγματική ωδή στην Ευρώπη του πολιτισμού.»

Ιστορικό

Η απονομή του βραβείου πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης/βραβείων Europa Nostra διοργανώνεται από την Europa Nostra και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2002. Η τελετή απονομής των βραβείων πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Καρόλου Παπούλια, και οργανώνεται από κοινού με την Ελληνική Εταιρεία, η οποία είναι αντιπρόσωπος της Europa Nostra στην Ελλάδα. Η τελετή συνέπεσε με το 50ό επετειακό συνέδριο της Europa Nostra.

Οι 30 νικητές του βραβείου πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης/βραβείων Europa Nostra 2013 επιλέχθηκαν μεταξύ περίπου 200 προεπιλεγμένων έργων από 30 χώρες. Ειδικές κριτικές επιτροπές που απαρτίζονται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από όλη την Ευρώπη αξιολογούν τα προεπιλεγμένα έργα και τα κατατάσσουν σε τέσσερις κατηγορίες – 1) διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, 2) έρευνα, 3) ειδικές υπηρεσίες, και 4) εκπαίδευση, κατάρτιση και ευαισθητοποίηση. Οι νικητές λαμβάνουν αναμνηστική πλάκα ή έπαθλο. Οι επτά νικητές του Μεγάλου Βραβείου λαμβάνουν επίσης από 10 000 ευρώ.

Η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί ξεχωριστή συμβολή στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη. Η πολιτιστική κληρονομιά, που αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, προσφέρει θέσεις εργασίας σε περίπου 8 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ και συνεισφέρει σε ποσοστό έως και 4,5% στο ΑΕγχΠ της Ευρώπης. Οι δαπάνες για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς κοστολογούνται σε 5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Tα αριθμητικά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δείχνουν ότι το 40% του παγκόσμιου διεθνούς τουρισμού έχει μια πολιτισμική διάσταση. Η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί επίσης κύριο πόρο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.

Τα βραβεία υποστηρίζονται από το πρόγραμμα «Πολιτισμός» της ΕΕ, το οποίο έχει επενδύσει πάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ για τη συγχρηματοδότηση έργων πολιτιστικής κληρονομιάς από το 2007. Υποστήριξη παρέχουν επίσης και άλλα προγράμματα της ΕΕ: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης διέθεσε 6 δισεκατομμύρια ευρώ για τον πολιτισμό κατά την περίοδο 2007-2013. Από αυτό το ποσό, 3 δισεκατομμύρια ευρώ προορίζονται για την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ προορίζονται για την ανάπτυξη πολιτιστικών υποδομών, ενώ 775 εκατομμύρια ευρώ διατίθενται για τη συγχρηματοδότηση πολιτιστικών υπηρεσιών, όπως επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση στις καλές τέχνες και την πολιτιστική κληρονομιά. Επίσης, από το 1998, έχουν διατεθεί 150 εκατομμύρια ευρώ μέσω των προγραμμάτων-πλαισίων της ΕΕ για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη.

Η Europa Nostra είναι μια ΜΚΟ πανευρωπαϊκής εμβέλειας που δραστηριοποιείται ως η φωνή της πολιτιστικής κληρονομιάς. Εκπροσωπεί 250 μη κυβερνητικές και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις σε περισσότερες από 50 ευρωπαϊκές χώρες, με συνολικό αριθμό μελών τουλάχιστον 5 εκατομμύρια άτομα. Υποστηρίζεται επίσης από περισσότερες από 150 δημόσιες υπηρεσίες και εταιρείες, καθώς και από πάνω από 1.500 ανεξάρτητα μέλη. Διαθέτει δε τεράστιο δίκτυο με επαγγελματίες και εθελοντές που εργάζονται με προσήλωση για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης για τη σημερινή γενιά και τις γενιές του μέλλοντος.

Η τελετή απονομής των βραβείων για το 2013 στην Αθήνα αποτέλεσε μέρος του ετήσιου ευρωπαϊκού συνεδρίου πολιτιστικής κληρονομιάς Europa Nostra και συνέπεσε με την 50ή του επέτειο.

Η προθεσμία για την προεπιλογή έργων για τα επόμενα βραβεία είναι η 9η Σεπτεμβρίου 2013. Το επόμενο έτος η τελετή θα πραγματοποιηθεί στη Βιέννη, στις 5 Μαΐου 2014.

Για περισσότερες πληροφορίες

Europa Nostra: photos videos

Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Πολιτισμός

Ιστότοπος Ανδρούλλας Βασιλείου

MEMO/13/561 Συχνές ερωτήσεις

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Παρατηρήσεις της κριτικής επιτροπής για τα επτά έργα που βραβεύτηκαν με Μεγάλο Βραβείο

Κατηγορία 1 — Διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς

Tallinn Seaplane Harbour, ΕΣΘΟΝΙΑ

Ο Λιμένας Υδροπλάνων στο Τάλιν, που ξεκίνησε το 1912, είναι ένα από τα πιο αξιόλογα μουσεία αεροπλοΐας στην Ευρώπη. Τα υπόστεγά του θεωρούνται ότι είναι από τις πρώτες κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα με κελύφη μεγάλων ανοιγμάτων στον κόσμο. Η κριτική επιτροπή αναγνώρισε το υποδειγματικό και τεχνικώς σύνθετο έργο της ανακατασκευής του που φαινόταν να μην έχει καμία πιθανότητα επισκευής. Η ανακατασκευή των υποστέγων των υδροπλάνων και η στέγαση του ναυτικού μουσείου – που δέχεται τους περισσότερους επισκέπτες στην Εσθονία από τα εγκαίνιά του, τον Μάιο του 2012, — και μετά διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση μιας μέχρι τώρα υποβαθμισμένης γειτονιάς του Ταλίν.

Ρωμαϊκό θέατρο, Medellin, ΙΣΠΑΝΙΑ

Το ερειπωμένο και μισοθαμμένο ρωμαϊκό θέατρο του Medellin μετατράπηκε σε σημαντικό χώρο πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ολόκληρο το θέατρο, το οποίο συντηρήθηκε και κατέστη προσπελάσιμο για τους τουρίστες. Τα αντικείμενα που βρέθηκαν εκτίθενται σε τοπικά μουσεία. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε από την πληρότητα και τη σπουδαιότητα αυτού του έργου, το οποίο αποδεικνύει ότι ακόμη και σε μια απομακρυσμένη γωνία της ηπείρου, ορισμένα από τα συστατικά στοιχεία του ευρωπαϊκού πολιτισμού μπορούν να αναδειχτούν για να εμπλουτίσουμε τόσο την περιοχή όσο και την ευρύτερη πολιτιστική κληρονομιά μας.

Strawberry Hill, Twickenham, ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

Κατασκευασμένο ως ιδιωτική έπαυλη στις όχθες του Τάμεση από τον Horace Walpole ήταν ιδιωτική κατοικία μέχρι το 1923 και τη χρονιά εκείνη πουλήθηκε σε ίδρυμα κατάρτισης εκπαιδευτικών. Παρά τη μεγάλη σημασία της έπαυλης στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, ως λίκνου της νεογοτθικής τέχνης, η έπαυλη Strawberry Hill παραμελήθηκε σε μεγάλο βαθμό, κινδύνεψε να καταρρεύσει και οι εργασίες επισκευής ήταν ανεπαρκείς. Η κριτική επιτροπή χαιρέτισε το ωραίο έργο της διαφύλαξης αυτού του εξαιρετικού κτιρίου και θαύμασε το θάρρος και την ενεργό συμμετοχή των τοπικών εθελοντών, καθώς και των επαγγελματικών τους εταίρων.

Κατηγορία 2 — Έρευνα:

Αποκατάσταση των εξαιρετικών μηχανημάτων της ζυθοποιίας Wielemans-Ceuppens, Βρυξέλλες, ΒΕΛΓΙΟ

Η ζυθοποιία Wielemans-Ceuppens συμβολίζει την περιοχή των Βρυξελλών, το μοναδικό μέρος στον κόσμο όπου υπάρχει βιοτεχνική μονάδα παραγωγής μπύρας, της «gueuze». Άλλα μηχανήματα σαν αυτά, που κατασκευάστηκαν το 1894 και το 1905, δεν έχουν διασωθεί αλλού στην Ευρώπη και ένα από αυτά είναι μοναδικό στον κόσμο. Η κριτική επιτροπή έκρινε τη μελέτη αυτή, η οποία είχε ως στόχο να αξιολογήσει τον μοναδικό χαρακτήρα των μηχανημάτων και να ελέγξει τη σκοπιμότητα της αποκατάστασής τους για σκοπούς διδασκαλίας, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Το αποτέλεσμα είναι ένα πρόγραμμα κατάρτισης το οποίο οδηγεί σε απόκτηση επαγγελματικού τίτλου, που στηρίζεται στο πλαίσιο της αποκατάστασης αυτής της ιστορικής ευρωπαϊκής βιομηχανικής μονάδας.

Κατηγορία 3 — Ειδικές υπηρεσίες

Ένωση για την προαγωγή της τέχνης και του πολιτισμού στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας (VKF), Βερολίνο, ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Η VKF, που ιδρύθηκε από σπουδαστές το 1992 για να επιστήσει την προσοχή στα ιστορικά μνημεία που παραμελούνταν σε μεγάλο βαθμό πίσω από το πρώην Σιδηρούν Παραπέτασμα, διεύρυνε το πεδίο των δραστηριοτήτων της, περιλαμβάνοντας εργαστήρια για τη διαφύλαξη της απειλούμενης πολιτιστικής κληρονομιάς στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Το έργο προβλέπεται να συνεχιστεί στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Η ένωση έχει ήδη πραγματοποιήσει περίπου 40 εργαστήρια. Για κάθε περίπτωση, 30 έως 50 άτομα από όλη τη Γερμανία ταξιδεύουν σε έναν ιστορικό χώρο και εργάζονται εκεί σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε πολύ από αυτή την υποδειγματική πρωτοβουλία νέων εθελοντών.

Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ), Αθήνα, ΕΛΛΑΔΑ

Εδώ και 37 χρόνια η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως προγραμματίζει και καθοδηγεί με προσοχή τις εργασίες συντήρησης ενός από τους πιο εμβληματικούς χώρους του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τα αποτελέσματα των συμβουλών της φαίνονται στην ποιότητα των εργασιών, τη δυνατότητα επαναφοράς του μνημείου στην κατάσταση που βρισκόταν πριν τις επεμβάσεις (αρχή της αναστρεψιμότητας των επεμβάσεων), τη χρησιμοποίηση συμβατών νέων υλικών καθώς και παραδοσιακών τεχνικών κοπής μαρμάρου, την επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση των εργασιών, που ανταποκρίνονται στις υψηλότερες προδιαγραφές. Η κριτική επιτροπή έκρινε ότι η εθελοντική εργασία αυτού του διεπιστημονικού οργανισμού κορυφαίων ειδικών αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα ειδικής υπηρεσίας για την προστασία των μνημείων.

Κατηγορία 4 — Εκπαίδευση, κατάρτιση και ευαισθητοποίηση

Έργο SOS Azulejo, Loures, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Στον κόσμο της πολιτιστικής κληρονομιάς, τα ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας πλακίδια (azulejos) της Πορτογαλίας ξεχωρίζουν με τον ειδικό τους σχεδιασμό και χρώματα. Ωστόσο, την τελευταία 20ετία υπέστησαν τεράστιες ζημίες εξαιτίας των κλοπών και της ελλιπούς διαφύλαξης. Το Πορτογαλικό Μουσείο της Δικαστικής Αστυνομίας, σε συνεργασία με διάφορους οργανισμούς, ξεκίνησε το 2007 το έργο SOS Azulejo. Έκτοτε, σημειώθηκε μείωση κατά 80% των καταγεγραμμένων κλοπών κεραμικών πλακιδίων. Το γεγονός ότι έχουν επιτευχθεί τόσο πολλά χωρίς πρόσθετο προϋπολογισμό αποτελεί ένδειξη της δημιουργικότητας, του πάθος και της αφοσίωσης των εμπλεκόμενων προσώπων, τόνισε η κριτική επιτροπή.

ΑΠΟ ΤΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ ΣΟΦΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ