Φτυστός Μινωίτης, μικρόσωμος, με στενή μέση

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 3 Ιουνίου 2013

Ο Ελληνοαμερικανός Κρις Γιαννάκος μιλάει για τις αρχαιοελληνικές επιρροές του

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

Δεν χρειάζεται να έχεις σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης για να διακρίνεις με την πρώτη ματιά πίσω από τα έργα του καταξιωμένου Ελληνοαμερικανού εικαστικού Κρις Γιαννάκος τα αρχαιοελληνικά αρχέτυπα.

Τα «κλειδιά» πίσω από τα μνημειακά γλυπτά και τα σχέδιά του είναι η γεωμετρία της ιδεώδους αρχιτεκτονικής των κλασικών προτύπων. Η «γραφή» του ωστόσο αιχμαλωτίζει την αρμονία τους με τρόπο αφαιρετικό, μινιμαλιστικό. «Αλλωστε, ένας μινιμαλιστής είμαι», μας αυτοσυστήνεται, δικαιολογώντας συγχρόνως και το... μινιμαλισμό των απαντήσεών του.
Αυτό τον καιρό, 15 έργα του -δουλειά των τελευταίων τριάντα χρόνων- βρίσκονται στην Ελλάδα συνομιλώντας μετωπικά με τον αυστηρό κλασικό κανόνα. Στο ιδανικό περιβάλλον: στο ισόγειο του Αρχαιολογικού Μουσείου Πόρου (ΚΣΤ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων). Οι πίνακες σε mylar και περγαμηνή, αλλά και τα κολάζ και οι τροποποιήσεις που έχει κάνει σε εκτυπώσεις και φωτογραφίες αναπτύσσουν αδιαμεσολάβητα διάλογο με τα αρχαιολογικά ευρήματα του μουσείου, επιγραφές, γλυπτά και αρχιτεκτονικά εκθέματα


. Η έκθεση, μια εξαιρετική πρωτοβουλία της γκαλερί Citronne, θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου.
Μινιμαλιστής και λάτρης της μεταφυσικής, ο 79χρονος Κρις Γιαννάκος μάς κατέπληξε μιλώντας μας για την ελληνική κρίση: «Ξέρω ότι πολύς κόσμος αγωνίζεται να κρατηθεί πάνω από την επιφάνεια του νερού. Ο εθνικισμός, ο νεποτισμός και η διαφθορά πνίγουν τη χώρα. Πρώτα απ' όλα, πετάξτε τους άχρηστους γραφειοκράτες και πολιτικούς και αναζωογονήστε το πολιτικό σύστημα! Αυτό θα ήταν μόνο η αρχή. Ο λαός πρέπει να προσαρμοστεί σε έναν άλλο τρόπο ζωής. Τα νιάτα που προσεγγίζουν τη ζωή με φρέσκιες ιδέες είναι η ευκαιρία σας».
- Η δουλειά σας στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου έχει αντιστοιχίες με κατόψεις κυρίως αρχαίων κτισμάτων. Διάβασα ότι επηρέασαν τη δουλειά σας η Φαιστός και η Κνωσός.
«Η Φαιστός είναι ένας αρχαιολογικός χώρος ακατέργαστος, μια άμεση απρόσκοπτη κάτοψη και ο πιο μαγικός τόπος. Δίνει καταπληκτικές δυνατότητες σε έναν site-specific artist, σε αντίθεση με την Κνωσό που είναι Ντίσνεϊλαντ».
- Η αρχιτεκτονική και η γεωμετρία πόσο σάς καθόρισαν; Και μιλώντας για αρχιτεκτονική, ποια σας επηρέασε ακριβώς; Η ενστικτώδης, που βρίσκεται στο DNA των έμβιων όντων, ή η κοινωνική, η επεξεργασμένη αρχιτεκτονική;
«Η γεωμετρία, οι αναγωγικές ποιότητες που απαντάς στο Βυζάντιο, τα αρχαία κτίσματα και η αρχιτεκτονική είναι οι κύριες επιρροές μου. Ο Mies van de Rohe και ο Λε Κορμπιζιέ μετέφεραν αυτές τις επιρροές στον 20ό αιώνα. Στο δικό μου έργο με ενδιαφέρει η μίξη της αρχιτεκτονικής και της γεωμετρίας με τη μεταφυσική. Η τέχνη μου πάντως προέρχεται από πολλούς μυστηριώδεις και ασυνείδητους τόπους του ψυχισμού μου».
- Οι φόρμες των έργων σας είναι καθαρές και αυστηρές. Επιχειρούν παρ' όλα αυτά να «διαβάσουν», να ερμηνεύσουν τον κόσμο μας;
«Ως καλλιτέχνης που δραστηριοποιείται στο χώρο της αφαίρεσης, επιθυμώ να μετατρέπω πάντα το συγκεκριμένο σε κάτι αφηρημένο».
- Το έργο σας αντανακλά όμως τον κόσμο;
«Το έργο μου αντανακλά τον κόσμο μου».
- Τα έργα σας πώς επικοινωνούν με την κοινωνία; Σας ενδιαφέρει μια τέτοια διασύνδεση;
«Το έργο μου συνίσταται από πρωταρχικές φόρμες που μετουσιώνονται σε ανθρώπινη εμπειρία. Πάντα, οπουδήποτε βρίσκομαι, με ενδιαφέρει να επικοινωνώ με τους ανθρώπους. Δεν με αφορά ο προσηλυτισμός, δεν προσηλυτίζω κανένα. Η δουλειά μου είναι αυθύπαρκτη».
- Ξεκινάτε από ίχνη ή από ολοκληρωμένα σχήματα;
«Ξεκινώ από κάθε μορφής πληροφορία που μπορώ κατόπιν να συνθέσω σε ένα έργο τέχνης».
- Πώς ξεκινάτε ένα έργο, ποια είναι η διαδικασία;
«Κάθε φορά είναι διαφορετική. Αυτό είναι η περιπέτεια του να είσαι καλλιτέχνης. Εχω κι εγώ ρωτήσει τον εαυτό μου στο παρελθόν το ίδιο πράγμα. Και η καλύτερη απάντηση που μπορώ να δώσω είναι: Δημιουργώ διαφορετικά έργα. Το μοναδικό κοινό στοιχείο που έχουν είναι ο λιτός μινιμαλισμός».
- Οι ράμπες, σήμα κατατεθέν της δουλειάς σας, τι ακριβώς αποτυπώνουν;
«Ράμπες βρίσκονται παντού. Υπάρχουν χρηστικές, υπάρχουν και μεταφυσικές ράμπες. Τα πάντα "ανεβαίνουν" και "κατεβαίνουν". Οι installation με ράμπες, για τις οποίες είμαι γνωστός, είναι ενδελεχείς, κομψές και ωφελιμιστικές. Μπορούν όμως να γίνουν ακατέργαστες και ωμές, αρχιτεκτονικές, πρωτόγονες, φουτουριστικές. Και οι δύο εκδοχές αντανακλούν τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Ενδεχομένως συμβολίζουν ένα Επέκεινα ή ακόμη έναν ψυχολογικό κόσμο».
- Η δουλειά σας στο Μουσείο του Πόρου πώς γεννήθηκε;
«Φωτογραφίζοντας τους αρχαιολογικούς χώρους και τα αρχαιολογικά ευρήματα και αναλύοντάς τα. Κάνοντας παρεμβάσεις με σχέδια, χρώμα ή κολάζ. Και δημιουργώντας διαχρονικές συνθέσεις με παρελθόν και μέλλον. Μετουσιώνω την πληροφορία που βλέπω στις φωτογραφίες σε κάτι σύγχρονο».
- Ποια είναι η σχέση σας με την Ελλάδα;
«Φυσικά, Ελληνας είμαι. Είμαι ένας Ελληνας πολίτης. Αλλά η σχέση μου με την Ελλάδα είναι πιο σύνθετη».
- Η σχέση σας με την αρχαία Ελλάδα;
«Με συγκλονίζει η απλότητα και η ομορφιά της τέχνης και της αρχιτεκτονικής της. Ολοι ανεξαιρέτως οι σπουδαίοι καλλιτέχνες και σχεδιαστές έχουν επηρεαστεί από αυτές».
- Η σχέση σας με την ελληνική γλώσσα και την αρχαία ελληνική φιλοσοφία;
«Τα ελληνικά είναι η πρώτη μου γλώσσα. Η ελληνική φιλοσοφία βλέπει τη ζωή με μεταφορικό και μεταφυσικό τρόπο. Είναι κάτι με το οποίο συμφωνώ».
- Ποια είναι η πιο ανεξίτηλη μνήμη που κρατάτε από την Ελλάδα;
«Εχω γυρίσει όλη την Ελλάδα και αυτό που αποθησαυρίζω περισσότερο είναι οι άνθρωποί της, η έννοια της παρέας, η γενναιοδωρία και η χαρά της ζωής».
Τρία από τα έργα του διάσημου Ελληνοαμερικανού εικαστικού που συνομιλούν με τις αρχαιότητες στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου - Ποιο είναι το ελληνικό -ή κρητικό- χαρακτηριστικό που έχετε;
«Οταν φύγαμε με την οικογένειά μου μέσα στον πόλεμο για την Αμερική -ήμουν παιδί τότε- μαζί μας κουβαλούσαμε τους ελληνικούς μύθους. Η μητέρα μου έλεγε ότι είμαι απόγονος του μινωικού πολιτισμού -είχα ακόμη και φτιαξιά Μινωίτη, μικρόσωμος, με στενή μέση Τότε ανακάλυψα ότι η Κρήτη είχε πολλούς κατακτητές, γεγονός που με μετέτρεπε σε καρπό επιμειξιών. Αυτό με έκανε να ανακουφιστώ. Οπως όλοι οι Ελληνες, μου αρέσει να κάνω καλή κουβέντα, μπορώ να είμαι πολυμήχανος, αλλά αισθάνομαι και ότι είμαι γενναιόδωρος».