Το Νέο Κύμα χωρίς τη φωνή του

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014

Εφυγε στα 76 του χρόνια ο Λάκης Παππάς, ένας αισθαντικός ερμηνευτής του νέου ελληνικού τραγουδιού και των έργων του Μάνου Χατζιδάκι

Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ

Την τελευταία φορά που είδα και άκουσα τον τραγουδιστή με τη θαμπή φωνή Λάκη Παππά, ήταν τον Ιούλιο του 2012. Στην εκδήλωση «Είμαστε εδώ. Με ποιήματα και μουσική», που οργάνωσε μπροστά σε πολυπληθές κοινό, επί της πλατείας Κλαυθμώνος, το περιοδικό «Μανδραγόρας» του Κώστα Κρεμμύδα.

Ο Λάκης των μπουάτ της δεκαετίας τού '60 ήταν το όμορφο νεαρό μελαχρινό αγόρι με τα πλούσια γένια και είχε επάνω του την επαναστατικότητα της εποχής. Μπροστά μου βρέθηκε ένας γλυκός ασπρομάλλης κύριος, εβδομήντα τεσσάρων ετών. Με κάπως σπασμένη φωνή, αλλά πάντα εκ βάθους ψυχής και καρδίας, μετέδωσε το γράμμα και την ουσία των τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, από τα έργα «Ματωμένος γάμος» και «Παραμύθι χωρίς όνομα».
Δύο χρόνια μετά, χθες το πρωί, η καρδιά του ερμηνευτή, που έδωσε φωνή παρηγοριάς και ανακούφισης στις μελαγχολικές Κυριακές τών περισσοτέρων από εμάς, με το «Πάει κι αυτή την Κυριακή», σταμάτησε να χτυπάει.
Είχε γεννηθεί, πριν από εβδομήντα έξι χρόνια, στην Πρέβεζα. Το ημερολόγιο έγραφε 1938, δύο χρόνια πριν από την κήρυξη του πολέμου από τους Ιταλούς, δύο χρόνια προτού μπει η Ελλάδα στον πόλεμο, έχοντας επιλέξει τις συμμαχικές δυνάμεις.
Σε μία δύσκολη δεκαετία, και ενώ το κράτος μέσω του παρακράτους κυβερνάει τον τόπο, φτωχόπαιδα όπως ο Λάκης Παππάς εγκαταλείπουν την περιφέρεια χάριν του αθηναϊκού κέντρου της ανωνυμίας και των όποιων ευκαιριών -έστω και ας μην είναι μία θέση στο Δημόσιο, έστω και χωρίς ένσημα.
Σπουδάζει κιθάρα δίπλα στο μεγάλο δάσκαλο μιας πλειάδας κιθαριστών, τον Γεράσιμο Μηλιαρέση, τον οποίο αντικατέστησε στην παράσταση «Παραμύθι χωρίς όνομα» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με το θίασο «Νέο Θέατρο» του Βασίλη Διαμαντόπουλου -που είναι και η πρώτη δημόσια εμφάνισή του με την ιδιότητα του κιθαριστή, αφού η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι παιζόταν από ζωντανή ορχήστρα.
Μέσα στο 1961, ο Μάνος Χατζιδάκις αναζητά συντελεστές για ν' ανεβάσει τη θρυλική «Οδό Ονείρων» στο θερινό «Μετροπόλιταν» επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Ο Λάκης Παππάς θα συμμετάσχει σ' αυτή τη μουσική παράσταση -πρώτη φορά ως τραγουδιστής- με δύο τραγούδια, «Ο κυρ Μιχάλης» και «Μανούλα μου». Στην πρεμιέρα, παρέστησαν ο πρόεδρος τής κυβέρνησης Κωνσταντίνος Καραμανλής με τη σύζυγό του Αμαλία.
Η συνεργασία Λάκη Παππά-Μάνου Χατζιδάκι θα εδραιωθεί με τον πλέον κλασικό δίσκο βινυλίου, που κυκλοφόρησε από την «ΕΜΙΑΛ», με τα έργα «Ματωμένος γάμος» και «Παραμύθι χωρίς όνομα» -ένα σε κάθε πλευρά (1965).
Η δεκαετία τού '60 κυλάει ανώμαλα, όπως όλος ο ελληνικός μεταπόλεμος, μέχρι το 1974, οπότε για πρώτη φορά έπειτα από τριάντα τέσσερα χρόνια, μετά την κήρυξη του τελευταίου μεγάλου πολέμου, αρχίζει να εμπεδώνεται το δημοκρατικό φρόνημα μέσα στα όρια του κοινοβουλευτικού συστήματος.
Μία ομάδα νεαρών τραγουδιστών και μουσικών συχνάζουν στη συνοικία τών θεών, στην Πλάκα, κάτω από τον ιερό βράχο τής Ακρόπολης. Στα σκαλάκια της οδού Θόλου, ο Λάκης Παππάς έχει στήσει το στέκι του και ερμηνεύει τα χαμηλόφωνα τραγούδια του, εκπροσωπώντας το νέο ελληνικό τραγούδι, που ο νονός του Αλέκος Πατσιφάς τής εταιρείας «Λύρα» το βάφτισε «Νέο Κύμα».
Από αυτή τη γειτονιά και από αυτή την παρέα, ξεπήδησαν τραγούδια με συνθέτη τον Λάκη Παππά: το 1971 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Πάει κι αυτή η Κυριακή» (με συμμετοχή της Πόπης Αστεριάδη). Από αυτή την ενότητα και τα τραγούδια (σε στίχους Γιάννη Αργύρη και Δημήτρη Ιατρόπουλου): «Αγριο πουλί», «Δεν είν' τ' άσπρο κρασί μας», «Χάρτινο αγόρι», «Ελα μαζί μου», «Μην κουραστείς να μ' αγαπάς», «Μην τα ξυπνήσεις, μη», «Μάτια μου, μάτια κλειστά», «Πήρα αγκαλιά ένα όνειρο», «Δάκρυα μες στις πέτρες».
Ως τραγουδιστής συμμετείχε ακόμη στους δίσκους: «Οδός Ονείρων» (1962), «Μάνος Χατζιδάκις: Πρώτη εκτέλεση» (1965), «Αγωνιστές της λευτεριάς» (1971), «Του Μαυριανού και της αδελφής του» (1971), «Τραγούδια ερωτικά και χαμηλόφωνα» (1990), «Το τραγούδι γυμνό» (1992).