Περικλής στα φαρσί!

Από τον ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΙΔΗ

Η ελληνική αρχαιότητα και οι ενδεχόμενες αναγωγές της στη σύγχρονη πραγματικότητα δεν απασχολούν μόνο τους Ελληνες και τους Δυτικούς ακαδημαϊκούς, αλλά και τους στοχαστές της Ανατολής.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο Ιράν από τον ανεξάρτητο εκδοτικό οίκο Qoqnoos «Η εποχή του Περικλή», ένα βιβλίο για μεγάλα παιδιά (αλλά και ενηλίκους) του Αμερικανού ιστορικού Ντον Νάρντο (πρώτη έκδοση: 1996), μεταφρασμένο στα φαρσί από την Φατμέ Εϊτζί. Η έκδοση, στα 1.500 αντίτυπα αρχικά, εντάσσεται στη σειρά «Παγκόσμια Ιστορία» του ιρανικού εκδοτικού οίκου. 

Το Ιράν, αποκλεισμένο σε πολλά επίπεδα από τη Δύση, δεν είναι μέλος της σύμβασης για τα πνευματικά δικαιώματα. Ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος, εν τούτοις, συνάπτει ατομικές συμφωνίες με τους δικαιούχους, προκειμένου να διασφαλιστούν τα δικαιώματά τους.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η επιλογή του έργου, καθώς, όπως λένε οι εκδότες, αναζητούν έργα που σχετίζονται με την ιρανική κοινωνία, ιστορία και πολιτισμό. Ισως λοιπόν να περίμενε κανείς μάλλον μιαν ιστορία των Περσικών Πολέμων ή του Μ. Αλεξάνδρου, παρά την ιστορία του ελληνικού χρυσού αιώνα (479-431 π.Χ.).
Πρόκειται για την εποχή που η Αθήνα φτάνει στην κορύφωση της πολιτικής ισχύος της και τις πολιτιστικής της ακμής. Ο Νάρντο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο του Περικλή, ως πολιτικού που επέτρεψε ένα τέτοιο δημιουργικό περιβάλλον, αλλά παράλληλα αναφέρεται εκτεταμένα στον ιστορικό και πολιτικό περίγυρο της εποχής, όταν εν τέλει η αλαζονεία, η ιμπεριαλιστική νοοτροπία και οι κακές εκτιμήσεις οδήγησαν σε διάλυση την πρώτη δημοκρατία.
Τα μαθήματα μπορεί να είναι πολλαπλά - και όχι μόνο για τους νεαρούς Ιρανούς αναγνώστες. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία βασίστηκε και λειτούργησε στην αρχή του αυτοπροσδιορισμού της πολιτείας από τους πολίτες της, στο θεσμικό πλαίσιο που προσδιορίζουν ισότιμα οι ίδιοι και όχι στη βάση κάποιας θρησκευτικής ή άλλης εντολής. Οι Αθηναίοι της εποχής, σε τρανταχτή αντίθεση με τους σύγχρονους απογόνους τους, είναι κύριοι της πολιτείας τους και υπερήφανοι για αυτήν, όπως καταγράφεται χαρακτηριστικά στον Θουκυδίδειο Επιτάφιο. Δεν αναζητούν δικαιολογίες και είναι τελικά οι ίδιοι αποκλειστικοί υπεύθυνοι της ανόδου και της λάμψης τους, αλλά και της πτώσης τους.

Ελευθεροτυπία, Τρίτη 2 Ιουλίου 2013