Νορβηγός αρχιμάστορας για σύγχρονους καιρούς

07/04/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

«Απαντα Ερρίκου Ιψεν» από τις εκδόσεις Gutenberg

https://www.efsyn.gr/?p=188018

Η σειρά ξεκινά με έναν τόμο με 4 έργα. Θα ολοκληρωθεί σε 50 τόμους τουλάχιστον. Είναι ένα πνευματικό γεγονός, πόσο μάλλον που βασίζεται σε νέες μεταφράσεις και υποστηρίζεται από πλήθος σχολίων και αναλύσεων.

 

Της Νόρας Ράλλη

Πάντα αναγνωριζόταν ως ο συγγραφέας που ερευνά κι αποκαλύπτει τα άδυτα της ψυχής. Ο δημιουργός του μοντέρνου ρεαλιστικού θεάτρου. Με τα θεατρικά του έργα να παίζονται πάντα με μοναδική διαχρονικότητα, ο Νορβηγός Ερρίκος Ιψεν από πολλούς χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικότερος θεατρικός συγγραφέας μετά τον Σέξπιρ. Στα 39 χρόνια της συγγραφής του έγραψε έργα που θίγουν κοινωνικά και ηθικά ζητήματα, προκαλώντας συχνά τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης και αφορισμούς περί «σκανδαλώδους» περιεχομένου. Οταν ανέβηκαν οι «Βρικόλακες» στην Ελλάδα, το 1893, δύο μόλις χρόνια μετά την πρεμιέρα τους στη Γερμανία, την παράσταση προλόγισε ο ίδιος ο Ξενόπουλος και δέχτηκε βροχή από μαξιλάρια. Οι θεατές δεν μπόρεσαν να δεχτούν το εντελώς ασυνήθιστο γι” αυτούς έργο.


Οι εκδόσεις Gutenberg εγκαινιάζουν τη σειρά «Απάντων Ερρίκου Ιψεν», με πρώτους τόμους τον «Αρχιμάστορα Σόλνες», τον «Μικρό Εγιολφ», τον «Ιωάννη Γαβριήλ Μπόρκμαν» και το «Οταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί», σε μετάφραση Θεοδόση Παπαδημητρόπουλου και επιμέλεια του Ηρκου Αποστολίδη.

«Κλείνοντας φέτος πενήντα χρόνια οι εκδόσεις Gutenberg συνεχίζουν να αναδεικνύουν νεότερους συγγραφείς, χωρίς όμως να ξεχνούν την τεράστια επίδραση που συνεχίζουν να ασκούν οι πλέον καταξιωμένοι», μας λέει ο Θ. Παπαδημητρόπουλος. «Τα 4 σχεδόν συμβολικά δράματα του Ιψεν, πρώτα σε τούτη την εκδοτική σειρά, είναι αυτά με τα οποία ολοκληρώνει το έργο του».

Ο επιμελητής της σειράς Ηρκος Αποστολίδης ξεχωρίζει την παρούσα έκδοση, καθώς «το σημαντικό είναι πως υπάρχουν –πέραν των νέων μεταφράσεων– μεγάλες εισαγωγές δραματουργικής ανάλυσης και χρήσιμων πληροφοριών, πλήρες χρονολόγιο της ζωής του συγγραφέα και υλικό από την επιστολογραφία του. Στο τέλος κάθε τόμου υπάρχουν εκτενή σχόλια, διαφωτιστικά για τις αναφορές των έργων (στη Βίβλο, στις αρχαιοσκανδιναβικές σάγκες, στη λυρική ιψενική δημιουργία, στη σύγχρονή του λογοτεχνία) και για τους δραματουργικούς χειρισμούς. Περιλαμβάνονται επίσης ετυμολογήσεις των κυρίων ονομάτων από τα νορβηγικά, καθώς ο Ιψεν δεν ονομάζει τυχαία τους ήρωές του. Η μετάφραση βασίζεται στη γερμανική θεωρημένη έκδοση από τον ίδιο τον συγγραφέα, καθώς και στις πλέον έγκυρες αγγλικές και γαλλικές, πάντα σε αντιπαραβολή με το πρωτότυπο νορβηγικό».

Τι απήχηση όμως μπορεί να έχει στο αναγνωστικό μια νέα έκδοση του Ιψεν; Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος απαντά: «Μια νέα έκδοση αποτελεί πάνω απ’ όλα πνευματικό γεγονός. Πόσο μάλλον όταν οι εκδόσεις Gutenberg θα βγάλουν τα Απαντα της δημιουργίας του, δηλαδή 50 τόμους τουλάχιστον! Θυμίζω πως ο Ιψεν είναι από τους αγαπημένους συγγραφείς διεθνώς, μεταφράστηκε, ενώ ζούσε ακόμη, στην Ελλάδα από πολύ σπουδαίους διανοητές, όπως οι Γ.Ν. Πολίτης, Λέων Κουκούλας ή ο Παύλος Μάτεσις. Η παρούσα έκδοση είναι μεν φιλολογική, αλλά με θεατρική μετάφραση στη γλώσσα της εποχής. Δεν μπορώ να ξέρω τι αποδοχής θα τύχει, αλλά μην ξεχνάτε πως ο Ιψεν, με τη θεματολογία του, είναι πάντα επίκαιρος. Για παράδειγμα, στον «Ιωάννη Γαβριήλ Μπόρκμαν» παρουσιάζει το σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά 100 χρονιά πριν. Στο «Κουκλόσπιτο», που πραγματεύεται το ζήτημα των δανείων, βάζει τη Νόρα να μη θέλει ποτέ να μάθει ο Χέλμερ για το δάνειο που έχει πάρει από τον Κρόγκσταντ. Μιλάμε για μνημεία θεατρικής δραματουργίας που εύχομαι να διαβαστούν και αυτόνομα!»

Οι εκδόσεις Gutenberg ετοιμάζουν και μια σειρά με έργα τού Πεσόα – βρέθηκε και δεύτερο μπαούλο με ανέκδοτα γραπτά του, στο οποίο περιέχεται και η συνέχεια του Βιβλίου της Ανησυχίας- καθώς και τα άπαντα του Σέξπιρ.

n.ralli@efsyn.gr