Μέιπλθορπ: soft & hardcore

07/04/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ https://www.efsyn.gr/?p=187963

Μεγάλη έκθεση για τον Αμερικανό φωτογράφο στο ΠαρίσιΤο Grand Palais συγκέντρωσε πάνω από 250 έργα από όλη τη σπουδαία, αλλά σύντομη διαδρομή του, που έσβησε το 1989 από AIDS. Ερωτικός, τολμηρός, λάτρης του γυμνού και της ομορφιάς, γνήσιος εκφραστής της νεοϋορκέζικης αβάν γκαρντ, δεν παύει να εκπλήσσει.

Tης Ηρας Φελουκατζή

Η αναζήτηση της αισθητικής τελειότητας στις φόρμες, στις συνθέσεις, στo σώμα, στη φύση, είναι η κυρίαρχη δύναμη έμπνευσης του διάσημου Αμερικανού ζωγράφου Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, που παρουσιάζεται με ένα γιγαντιαίο αφιέρωμα στο παρισινό Μουσείο Grand Palais. Πάνω από 250 έργα, κυρίως ασπρόμαυρες φωτογραφίες, περιλαμβάνει η έκθεση αυτή, που συγκεντρώνει παραγωγή από όλη την καλλιτεχνική διαδρομή του φωτογράφου.

Στην είσοδο δεσπόζει η αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη. Απεικονίζεται ντυμένος στα μαύρα, κρατώντας ένα μπαστούνι με νεκροκεφαλή. Με τη φωτογραφία αυτή ο Μέιπλθορπ, που είχε πληγεί από την ασθένεια του AIDS, θέλησε να προαναγγείλει το τραγικό τέλος της σύντομης ζωής του (1946–1989).


Ο επισκέπτης παρακολουθεί την εξέλιξη της έκφρασης του ζωγράφου, ξεκινώντας από τις πρώτες του «πολαρόιντ» του 1970. Χαρακτηριστικές είναι οι φωτογραφίες του με θέμα αγάλματα της ελληνικής αρχαιότητας και θεότητες όπως ο Ερμής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα φωτογραφικά πορτρέτα που δημιούργησε με μοντέλα γκλάμουρους προσωπικότητες, όπως ο Αντι Γουόρχολ, ο Ρίτσαρντ Γκιρ, η Σούζαν Σάραντον, η Ιζαμπέλα Ροσελίνι, η Λίζα Λάιον, η Πάτι Σμιθ.

Ο ίδιος ο Μέιπλθορπ ήθελε να βλέπουν τις φωτογραφίες του «πρώτα ως έργο τέχνης και ύστερα ως φωτογραφικό στιγμιότυπο». Θαυμαστής του Μιχαήλ Αγγελου, ο καλλιτέχνης τοποθετείται ως λάτρης του κλασικού ιδεώδους. Εμπνέεται από τη λατρεία του κάλλους που εκφράζουν τα ελληνικά αγάλματα. Αποθεώνει φωτογραφικά το γυμνό κορμί των αθλητών. Το βλέμμα του είναι ερωτικό. Ο καλλιτέχνης προβάλλει στις εικόνες του τον αισθησιασμό που ενσαρκώνουν τα μοντέλα του.

Τα ελεύθερη ήθη που κυριαρχούσαν στη Νέα Υόρκη στην εποχή του είναι έκδηλα στην καλλιτεχνική του έκφραση. Εικόνες προκλητικές, φωτογραφίες σοκαριστικές, σαδομαζοχιστικές παραστάσεις, το σώμα τεμαχισμένο, προσφέρεται ως σκεύος ηδονής, ως φαντασίωση που εκφράζει σεξ, βία και πάθος. Πολυάριθμες φωτογραφίες του Μέιπλθορπ δείχνουν ερωτικές περιπτύξεις ενός μαύρου με έναν λευκό.

Ακόμα και τα λουλούδια, που απεικονίζονται σε έγχρωμες φωτογραφίες, έχουν την ίδια ζωντάνια, ενέργεια και γοητεία. Οι ροζ κρίνοι, τα τριαντάφυλλα είναι οντότητες φυσικού κάλλους μέσα στον χώρο ή εκπροσωπούν αναφορές στη γονιμοποίηση, αναπαριστώντας σεξουαλικές φόρμες. Μπροστά στον φακό του οι γυναίκες έχουν βλέμμα σκληρό, υπεροπτικό, προκλητικό, έχουν σώμα αθλητικό με μυς ή σκελετωμένη σιλουέτα, προβάλλουν μια διφορούμενη θηλυκότητα καλλιεργώντας ένα μυστήριο. Σε απόκρυφη μαύρη αίθουσα της έκθεσης, απομονωμένη από κουρτίνες με κρόσσια, παρουσιάζεται μια μεγάλη συλλογή από τολμηρές πορνογραφικές εικόνες, soft και hard. Φωτογραφίες αστυνομικών, αθλητών, ανδρών με σαδομαζοχιστικές στολές και εξαρτήματα, που ποζάρουν φορώντας δερμάτινα παντελόνια στολισμένα με μεταλλικά εξαρτήματα και αλυσίδες. Πρωταγωνιστεί στα φωτογραφικά κλισέ το ανδρικό σεξουαλικό όργανο, θριαμβευτικό ή εκτεθειμένο σε πτώση, ή ακουμπισμένο στο τραπέζι σαν υλικό αντικείμενο.

Οι φαντασιώσεις του καλλιτέχνη εκφράζονται και στο τμήμα της έκθεσης που παρουσιάζει τις θρησκευτικές αλληγορίες του, με επίκεντρο τη φιγούρα του εσταυρωμένου Ιησού.

Ο Ρόμπερτ Μέιπλθορπ εξηγούσε ότι η φωτογραφία στη δεκαετία του 1970 ήταν ένα «τέλειο εκφραστικό μέσο για μια εποχή όπου όλα γινόταν με ταχύτητα». Δήλωνε πως αν είχε γεννηθεί εκατό ή διακόσια χρόνια νωρίτερα, θα ήταν σίγουρα γλύπτης. Αλλά η φωτογραφία υπήρξε γι” αυτόν ένα τέλειο μέσο ταχείας απεικόνισης. «Είναι μια τέχνη που σου επιτρέπει να βλέπεις και να σμιλεύεις άμεσα ένα φωτογραφικό γλυπτό», έλεγε συχνά. Στα ίχνη του Μαν Ρέι, ο Μέιπλθορπ επιδίωξε να είναι «δημιουργός εικόνων» και «ποιητής», παρά «φωτογράφος».

«Ερως θάνατος» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος μιας έκθεσης που προκαλεί και ανατρέπει τα κατεστημένα της τέχνης. Παίζοντας με το «μαύρο και ο άσπρο», με το σεξ, τον μύθο, την ιερότητα, ο φωτογράφος έδωσε μια μαρτυρία πάθους, αισθητικής αναζήτησης, αυτοειρωνείας και άφησε πίσω του ένα εντυπωσιακό έργο που απεικονίζει αυθεντικά το φως και το σκοτάδι της ανθρώπινης ύπαρξης.
*INFO: Διάρκεια: μέχρι 13 Ιουλίου.

www.ira-feloukatzi.fr