Πανόραμα του Πόντου

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Τρίτη 8 Απριλίου 2014

«Κάποτε μια κυρία μού έφερε δυο μανίκια από μια γυναικεία φορεσιά της Σαμψούντας. Τη ρώτησα πού ήταν το υπόλοιπο ρούχο και μου είπε ότι η μάνα της το μοίρασε ανάμεσα σ' αυτή και στις δύο αδελφές της. Με τα πολλά συγκεντρώσαμε όλα τα κομμάτια κι η Ιωάννα Παπαντωνίου συνέθεσε ξανά το ένδυμα...».

Τα παραπάνω διά στόματος Αγγελου Δεληβοριά χθες, στο περιθώριο μιας συνέντευξης Τύπου που είχε να κάνει με την ιστορική μνήμη.
Με τίτλο «Εν Πόντω, συμβολή στη μνήμη 1890-1920» (ώς τις 25/5) παρουσιάζεται ήδη στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Κουμπάρη η συλλογή από επιστολικά δελτάρια του Στέργιου Θεοδωρίδη.

Συλλογή-άθλος αφού μετράει περί τις 700 καρτ ποστάλ και φωτογραφίες κι από την οποία λείπουν μόνο δύο δελτάρια, όπως είπε χαρακτηριστικά χτες ο Θεοδωρίδης.
Γεννημένος φυσικά στην Ελλάδα ο ίδιος, όπως και οι γονείς του άλλωστε, φέρει τις μνήμες του παππού («Αϊντε, καλή πατρίδα», έλεγε ο παππούς μου όταν έστριβε τσιγάρο»), άρχισε να συλλέγει «τυχαία σχεδόν» στα μισά της δεκαετίας του '90.
«Στο τέλος όμως έτυχε να ταξιδέψω στην Τουρκία για μία μόνο μέρα προκειμένου να αποκτήσω ένα πανόραμα του Κας», είπε δίνοντας το μέτρο της προσπάθειάς του.
«Δεν πρόκειται για απλά χαρτάκια αλλά για κομμάτια μνήμης», πρόσθεσε, ενώ ο Δεληβοριάς αμέσως χαρακτήρισε τις κάρτες «ψηφίδες που συνθέτουν την ιστορία μας».
Η έκθεση χωρίζεται σε οκτώ ενότητες. Στις πρώτες τέσσερις, παρουσιάζονται απόψεις των σημαντικότερων πόλεων της περιοχής: Τραπεζούντα, Σαμψούντα, Κερασούντα και μικρότερων περιφερειακών: Ερζερούμ, Αμάσεια, Σινώπη, Κοτύωρα, Ινέπολη κ.ά. Στη συνέχεια, η θρησκευτική ζωή, ο πολιτισμός, η παιδεία και η καθημερινή ζωή ολοκληρώνουν την περιήγηση, εκεί όπου συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί ήκμασαν για αιώνες.
Μοναδικά έγγραφα, φωτογραφίες και πανοράματα, συμπληρώνουν τα επιστολικά δελτάρια και γίνονται μάρτυρες του πείσματος των Ποντίων, να βελτιώσουν τη ζωή τους και να διατηρήσουν τη γλώσσα και τα έθιμά τους, σε έναν τόπο που πολύ συχνά μετατράπηκε σε πεδίο μαχών, ανάμεσα σε μεγάλες αυτοκρατορίες του πρόσφατου παρελθόντος, την Οθωμανική και τη Ρωσική.
Το ιστορικό και λαογραφικό ενδιαφέρον της έκθεσης θα συμπληρώσει μία παράλληλη εκδήλωση, η οποία θα γίνει στις 24/4 με τίτλο «Ο πολιτισμός του Πόντου», ενώ τα τρία επόμενα Σάββατα στις 12 το μεσημέρι ο ίδιος ο συλλέκτης θα ξεναγεί το κοινό.