Ενας ινδικός θεός-ελέφαντας στη Γερμανία του Χίτλερ

01/04/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Πολυσυζητημένη διεθνώς παράσταση στη Στέγη (2-5 Απριλίου)

https://www.efsyn.gr/?p=186431

 

Με επαγγελματίες ηθοποιούς, που έχουν νοητική υστέρηση, η καινοτόμος ομάδα «Back to Back Theatre» από την Αυστραλία παρουσιάζει ένα παραμύθι σπάνιας ομορφιάς και ευαισθησίας που καταρρίπτει στερεότυπα για την αναπηρία, τον φασισμό και την ηθική

Μία ώρα και σαράντα λεπτά. Τόσο χρόνο θα χρειαστεί η αυστραλέζικη ομάδα «Back to Back Theatre» για να καταρρίψει μια σειρά από κοινωνικά στερεότυπα για την ομορφιά και την αναπηρία, τον φασισμό και τη χειραγώγηση, την ηθική και τον ανθρωπισμό. Μία ώρα και σαράντα λεπτά είναι η διάρκεια αυτής της –σπάνιας ομορφιάς και ευαισθησίας– παράστασης, που πραγματεύεται το ταξίδι του ινδικού θεού- ελέφαντα Γκανές στη ναζιστική Γερμανία, προκειμένου να διεκδικήσει από τον Αδόλφο Χίτλερ τη σβάστικα, το πανάρχαιο σανσκριτικό σύμβολο.


Ακούγεται σαν θρύλος, αλλά δεν είναι. Θα το διαπιστώσουμε από την Τετάρτη έως το Σάββατο που η παράσταση «Ο Γκανές εναντίον του Τρίτου Ράιχ» (Ganesh Versus the Third Reich) ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. Η φανταστική συνάντηση του ινδικού θεού-ελέφαντα Γκανές με τον Χίτλερ γίνεται αντικείμενο μελέτης για μία από τις σπουδαιότερες και πιο ιδιοσυγκρασιακές ομάδες, καθώς οι ηθοποιοί της είναι επαγγελματίες διεθνούς κύρους, οι οποίοι όμως έχουν νοητική υστέρηση.

Η υπόθεση αυτού του παράδοξου παραμυθιού για το Ολοκαύτωμα γράφτηκε από τους ίδιους τους ηθοποιούς τού «Back to Back Theatre». Η πολιτική οξύτητα της δουλειάς τους, αλλά και η αισθητική της αρτιότητα, όχι μόνο συγκινεί αλλά «υποχρέωσε» και την «Γκάρντιαν» να την κατατάξει στις 10 κορυφαίες παραστάσεις του 2013. «Ο Γκανές εναντίον του Τρίτου Ράιχ» έκανε πρεμιέρα το 2011 στη Μελβούρνη. Πριν από αυτήν, όμως, ο οργανισμός «Back to Back Theatre» είχε κατά καιρούς καταπιαστεί με θέματα όπως η σεξουαλικότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες, η τεχνητή νοημοσύνη, ο προγεννητικός έλεγχος, οι απραγματοποίητοι πόθοι, το αναπόφευκτο του θανάτου, αλλά και το τι σημαίνουν οι έννοιες «οικονομική κρίση» και «ολοκληρωτισμός».

«Το έργο ήταν σε εξέλιξη για περίπου πέντε χρόνια πριν φτάσει στο τελικό στάδιο. Καταλυτική ήταν για μας η επιθυμία να κάνουμε μια δουλειά που δεν θα έχει κανένα διάλογο, γι’ αυτό και δουλέψαμε πολύ με τα σχέδια», λέει ο Μπρους Γκλάντουιν, καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας από το 1999 και σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για τη διεθνή της απήχηση. Τα τελευταία πέντε χρόνια η ομάδα έχει περιοδεύσει σε 49 χώρες, ενώ στην Ελλάδα έρχεται για πρώτη φορά.

«Περάσαμε μία εβδομάδα με τους ηθοποιούς για να καταλήξουμε. Ωσπου μία από αυτούς, η Ρίτα, η οποία είχε εμμονή με τον Γκανές, τον έφτιαξε στο χαρτί και πέταξε την ιδέα να τον χρησιμοποιήσουμε ως ένα είδος χαρακτήρα. Επειτα ψάχνοντας τον ήχο η Σόνια, μια άλλη ηθοποιός, δημιούργησε έναν νεοναζί ήρωα. Ετσι καταλήξαμε στα δύο βασικά μας θέματα. Επειτα θα έλεγα ότι εν πολλοίς χρωστάμε την εξέλιξη της παράστασης στο google, καθώς ψάχνοντας αυτά τα δύο θέματα αντλήσαμε πληροφορίες από τα λινκ. Μας ενδιέφερε η ιδέα ενός ήρωα-ταξιδευτή σαν τον διάσημο αφηγητή-συγγραφέα Γιόζεφ Κάμπελ. Επειδή, όμως, νιώσαμε ότι ως μικρή ομάδα από τη μακρινή Αυστραλία, με ελάχιστη σχέση με την Ευρώπη, δεν είχαμε το δικαίωμα να επιχειρήσουμε ένα ταξίδι από την Ινδία στη Γερμανία εν μέσω Β” Παγκοσμίου και Ολοκαυτώματος, καταλήξαμε στη λύση των δύο αφηγητών».

Κατά τη διάρκεια της παράστασης ένας από τους ηθοποιούς θα μας ρωτήσει: «Ηρθατε μήπως για να δείτε ένα freak-show;». Είμαστε άραγε έτοιμοι, παρά τις όποιες αγνές μας προθέσεις, να παρακολουθήσουμε μια παράσταση, που ξεφεύγει από τις νόρμες μιας κοινωνίας προσκολλημένης στην ομοιομορφία; Εχει σκεφτεί άραγε ο Μπρους Γκλάντουιν αν δημιουργεί η κατάσταση των ηθοποιών αμηχανία στο κοινό; «Το κοινό παρακολουθεί και σκέφτεται: “Βλέπω έναν διανοητικά προβληματικό άνθρωπο; Οταν ανεβάζουμε ένα έργο ως ομάδα, αυτό λειτουργεί θετικά προκειμένου να ερευνήσουμε αυτήν την αμηχανία. Μη σας πω ότι υπήρξαν φορές που στις πρόβες δεν ήμουν βέβαιος αν έβλεπα αυτοσχεδιασμό ή πραγματικές στιγμές ανάμεσα στους ηθοποιούς. Εχουμε γίνει ειδικοί στο να γλιστράμε από τη μία πραγματικότητα στην άλλη».

Η ομάδα «Back to Back Theatre» δημιουργήθηκε το 1987 και εξ αρχής συγκροτήθηκε από έξι ηθοποιούς που έχουν νοητική υστέρηση. Στόχος τους ήταν να δείξουν την αλήθεια τους σε μια κοινωνία που έχει εμμονή με την τελειότητα και τη χειρουργικά βελτιωμένη «ομορφιά». Ο σκηνοθέτης της παράστασης επιμένει ότι χωρίς τις «δεξιότητες, τα ταλέντα και την ιδιαίτερη δημιουργική διαδικασία που ακολουθούν», τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο για την ομάδα. «Ως διευθυντής είμαι υπεύθυνος για τη συνολική δομή και αφήγηση. Βασικό μας εργαλείο είναι ο αυτοσχεδιασμός. Δημιουργούμε ένα πλαίσιο και αυτό καθορίζει τους στόχους. Είναι σαν να φτιάχνω ένα σκίτσο στο οποίο μετά δίνουμε ζωή».