Η Κιβωτός του Νώε κατά τον Ντάρεν Αρονόφσκι κινδυνεύει να
γίνει Τιτανικός. Εντός της έχει ξεκινήσει μια μονομαχία ανάμεσα στους
εκλεκτούς και τους έκπτωτους.
Ο κύκλος των blockbuster άνοιξε
θεαματικά πριν από το Πάσχα με την ιστορία του Νώε στην ομώνυμη ταινία
του Ντάρεν Αρονόφσκι. Σκοτεινό, δυστοπικό έργο, ειδικά στο δεύτερο μέρος
του που είναι και πιο ενδιαφέρον: Ενας φονταμενταλιστής Νώε - τιμωρός
αφουγκράζεται, ή έτσι νομίζει, τον λόγο ενός Θεού που δεν συγχωρεί για
κανένα λόγο. Και αν οι ελάχιστοι εκλεκτοί εκ των αμαρτωλών στο τέλος τη
γλιτώνουν είναι γιατί στο Χόλιγουντ θα ’ταν αδιανόητος ακόμη και ένας
Κατακλυσμός χωρίς χάπι εντ. Ο κύκλος των blockbuster θα κλείσει μάλλον
πιο επικά με τον Μωυσή στο «Exodos: Gods and Kings» του Ρίντλεϊ Σκοτ τον
ερχόμενο Δεκέμβρη.Η σχέση του Χόλιγουντ με τη Βίβλο παραμένει στενή και διαχρονική. Στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, ο μεγιστάνας του θεάματος Σεσίλ Ντε Μιλ ξεκίνησε πρώτος τα θαύματα διαβάζοντας την Παλαιά Διαθήκη με τρόπο που ζωντάνευε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών την περιπέτεια του Θεού και του Ανθρώπου. Η έρημος που διάβηκε ο Μωυσής έκρυβε χρυσάφι. Στη δεκαετία του ’50 το Χόλιγουντ ξαναφόρεσε χλαμύδα και άδραξε ξίφος για να αντεπιτεθεί στην τηλεόραση. Ο Ντε Μιλ, πρωτοπόρος και πάλι, επέστρεψε στους Αγίους Τόπους. Οι βιβλικές ιστορίες αυτή τη φορά απέκτησαν μεγαλύτερη ρεαλιστικότητα και έγιναν εντυπωσιακές. Το σινεμασκόπ, τα ειδικά εφέ και ο γιγαντισμός όλων των μεγεθών εγκαινίασαν ένα νέο κινηματογραφικό «είδος»: την υπερπαραγωγή. Σήμερα, που μονάχα η τηλεόραση τη Μεγάλη Εβδομάδα θυμάται τον Ντε Μιλ και τις παλιομοδίτικες πλέον ταινίες του, το 3D επανεκκινεί τον τροχό της βιβλικής ιστορίας μήπως και ξαναγίνει το θαύμα.
Ο Θεός
Ο κινηματογραφικός «Νώε» φαντάζει σαν μια «post-punk φαντασίωση του Αρονόφσκι, που έχει κάνει φετίχ το μη αγνό» γράφει εύστοχα ο κριτικός και συγγραφέας Τομ Σόουν στον βρετανικό «Γκάρντιαν», σε ένα ενδιαφέρον κείμενο για τις κινηματογραφικές εμφανίσεις του Θεού, που ενίοτε δεν περιορίζεται σε ρόλο guest star σε ιστορίες του κατηχητικού. Αρκεί να θυμηθούμε τον αφορισμένο «Τελευταίο πειρασμό» του Μάρτιν Σκορσέζε ή τα «Πάθη του Χριστού» του Μελ Γκίμπσον, όπου η σαδιστική βία συμπίεσε το βιβλικό έπος σε μέγεθος θρησκευτικού b movie.
Στη σημερινή διήγηση του Κατακλυσμού ο Θεός κάνει εμφανή την παρουσία του μέσα από αλλεπάλληλες σκηνές ονείρου, σαν εφιαλτικό ψυχεδελικό τριπ για το προπατορικό αμάρτημα που βλέπει ο Νώε. Η εικόνα του φιδιού κυριαρχεί. Ο Θεός ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα δημιουργήματά του τον άνθρωπο, την ατελή του εικόνα, για να την καταστρέψει ολοσχερώς. Λίγο πριν από το τέλος, όμως, το ξανασκέφτεται. Ταλαντεύεται ανάμεσα στην οργή και τη συγχώρεση, το μίσος και την αγάπη. Παράλληλα, η Κιβωτός του Νώε κινδυνεύει να γίνει βιβλικός Τιτανικός. Εντός της έχει ξεκινήσει μια θανάσιμη μονομαχία ανάμεσα στους εκλεκτούς και τους έκπτωτους. Ανάμεσα στο Καλό, που εμπεριέχει την αμαρτία, και στο Κακό, που δεν παρουσιάζεται μονοδιάστατα αλλά έχει και υπαρξιακό-φιλοσοφικό βάθος. Η Κιβωτός μετατρέπεται σε πλωτή ζούγκλα: τα πεινασμένα ζώα ξυπνούν από τη θεϊκή νάρκη και αλληλοσπαράσσονται.
Ο θυμός
Ο Νώε, πεπεισμένος πως ο άνθρωπος πρέπει να εκλείψει από το βασίλειο του Θεού, θέλει να σφάξει τα νεογέννητα μιας υιοθετημένης θυγατέρας του. Η εικόνα του, μια σύνθεση Αβραάμ και Ηρώδη, είναι η εικόνα ενός γενάρχη που από συνετός γίνεται παράφρων.
Αυτός ο Νώε ξεπερνάει τον εαυτό του. Πράττει όχι απλώς σαν εκτελεστικός βραχίονας του Θεού, αλλά σαν ένας τελειομανής Δημιουργός σε υπαρξιακό δράμα. Συνειδητοποιεί την αποτυχία του και αποφασίζει να ρίξει την Κιβωτό στα βράχια. Στο τέλος αυτού του βιβλικού θρίλερ, όταν σταματάει η βροχή, ο Θεός/Νώε σαν να ξυπνά από ένα όνειρο, απαλλαγμένος από τον θυμό του, και το ξανασκέφτεται: το κρυφό νόημα του παραδείσου θα ήταν μια τρύπα στο νερό χωρίς τον άνθρωπο.
Μια άλλη ανάγνωση της ταινίας θα έφερνε τον «Νώε» κοντά στον προπέρσινο «Μαύρο κύκνο» του Αρονόφσκι. Ο άνθρωπος, γυμνός μπροστά στις επιθυμίες του, πρέπει να ξορκίσει τους φόβους του για να ανακαλύψει τη σκοτεινή του πλευρά. Εκεί ίσως βρει τη λύτρωσή του.
Δείτε
«Νώε» (Noah, 2014)
Βlockbuster στο οποίο κυριαρχούν οι λιτοί χώροι, η ατμόσφαιρα, η πρωτοτυπία στον σχεδιασμό της παραγωγής και όχι ο θόρυβος από την εκκωφαντική δράση. Το βιβλικό έπος, η περιπέτεια καταστροφής και η δυστοπική φαντασία συναρμολογήθηκαν άριστα από τον Ντάρεν Αρονόφσκι.
Η Κιβωτός του, που μεταφέρει αποθέματα συντηρητισμού, πλέει ανάμεσα στο υπερθέαμα και το σκοτάδι ενός θρίλερ, που ξεκινάει μετά τις πρώτες σταγόνες βροχής στο άνυδρο μετα-αποκαλυπτικό τοπίο του «Νώε».
Ο εκλεκτός του Θεού, ο Νώε, αναλαμβάνει από τον Θεό το καθήκον να επιβλέψει την απαρέγκλιτη τιμωρία του ανθρώπου. Ο κακός της ιστορίας, απόγονος του Κάιν, ανεβαίνει σαν λαθρεπιβάτης στην Κιβωτό φωνάζοντας πως ο άνθρωπος ορίζεται από τη θέλησή του και όχι από τις ουράνιες βουλές.
Η μουσική είναι του Κλιντ Μάνσελ ενώ το τραγούδι της ταινίας της Πάτι Σμιθ και του Λένι Κέι. Παίζουν: Ράσελ Κρόου, Ρέι Ουίνστον, Τζένιφερ Κόνελι, Εμα Γουάτσον, Αντόνι Χόπκινς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου